Νίκος Κότζιας, υπουργός Εξωτερικών, καθηγητής Πολιτικών Θεωριών
των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ερευνητής,διδάξας στα Πανεπιστήμια Μαρβούργου, Οξφόρδης και Χάρβαρντ,
συγγραφέας πολλών σημαντικών βιβλίων
Εκδόσεις Πατάκη 2014Σειρά: Πολιτική Οικονομία Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στον μεγάλο πατριώτη και πολίτη του κόσμου Μίκη Θεοδωράκη
Ενα ιδιαίτερα επίκαιρο, αλλά και ουσιαστικής σημασίας βιβλίο. Σ’ αυτό ο σημαντικός συγγραφέας αποκαθιστά την έννοια του πατριωτισμού με 26 επιστημονικά βιβλία, ενώ προώθησε στην Ελλάδα 67 βιβλία διάσημων – κυρίως βραβευμένων με Νόμπελ, τα οποία εισηγήθηκε και επιμελήθηκε με δικούς του μοναδικούς προλόγους και εισαγωγές (πολλά από τα οποία έχουμε παρουσιάσει στα “Χανιώτικα νέα”) και με χιλιάδες κείμενά του σε ειδικές εκδόσεις, περιοδικά και ελληνικές και ξένες εφημερίδες.
Πέρα από τη σπουδαία του συγγραφέως κατάθεση και την παρουσίαση σημαντικών έργων διάσημων ξένων συγγραφέων ο Νίκος Κότζιας έχει καταθέσει μια ποιητική συλλογή με τον τίτλο “Μονοπάτια”, 2000, εκδ. Καστανιώτης. Στο πιο πρόσφατο βιβλίο του για τον “Πατριωτισμό και την αριστερά” ο μαχόμενος συγγραφέας και ποιητής, ευαίσθητος άνθρωπος και καθηγητής, αναλύει σε όλο του αυτό το έργο τις ουσιώδεις ιστορικές διαστάσεις του πατριωτισμού στη νεοελληνική διαχρονία για να αναλύσει στα 8 κεφάλαια του βιβλίου σημαντικά υποθέματα όπως για την Ελλάδα ως θύμα και όχι ως φορέα αποικιοκρατίας. Για τη μετάβαση από το έθνος στον σύγχρονο πατριωτισμό, μέσα στη δημοκρατία, αλλά και στον σύγχρονο δίμορφο κοσμοπολιτισμό. Ομως μιλά και για πηγές αριστερής απόρριψης (αδικαιολόγητης) του πατριωτισμού.
Για να αναλύσει το σημαντικό και τόσο επίμαχο θέμα “πολιτιστικοί πόλεμοι και πατριωτισμός”. Οπως επίσης και το θέμα θεωρίες περί τάξης ενάντια σε τάξη”.
Ωστόσο, τα δύο τελευταία κεφάλαια είναι εξαιρετικής επικαιρότητας χωρίς υποκεφάλαια τόσο (στο κεφ. 7): Για τη διαλεκτική ενότητα και συμμαχιών πολιτικών και κοινωνικών και (στο κεφ. 8) «για μια πολιτική συμμαχική και μετώπου κοινωνικού και πολιτικού». Για να προβλέψει αυτές τις σημερινές και αυριανές αναγκαιότητες.
Οπως πριν σχηματίσει ο Συριζα τη σημερινή κυβέρνηση ο καθηγητής Κότζιας είχε προτείνει στο κεφ. 5 “Κυβέρνηση σωτηρίας”. Ομως αυτή η θαυμάσια συνταύτιση πατριωτισμού και αριστεράς ενισχύει τώρα ιδιαίτερα την πατριωτική συναίσθηση ευθύνης κυρίως στα εξωτερικά πολιτισμικά και οικονομικά θέματα.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ: ΝΑΙ
Το να μιλά κανείς σήμερα για τη διασύνδεση της αριστεράς με τον πατριωτισμό ή ακόμα και για πατριωτική αριστερά έχει νόημα; Στηρίζεται στην πραγματικότητα; Στο ιστορικό παράδειγμα, στην πείρα από άλλα κινήματα; Η απάντηση σε όλα είναι ναι.
Ετσι απαντά ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών (καθηγητής Πολιτικών Θεωριών των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά) Νίκος Κότζιας. Η απάντηση αυτή γράφεται στο τελευταίο (πρόσφατο 2014, εκδόσεις Πατάκης) βιβλίο του διεθνούς επιπέδου και αξίας αριστερού πανεπιστημιακού διανοούμενου της Ελλάδας του Νίκου Κότζια που έχει μεγάλο συγγραφικό έργο, εμπειρία στα εξωτερικά θέματα της χώρας.
Το βιβλίο αυτό (που είναι αφιερωμένο από τον συγγραφέα «στον μεγάλο πατριώτη και πολίτη του κόσμου» Μίκη Θεοδωράκη) έχει τίτλο “Πατριωτισμός και αριστερά – κοινωνικοί και πολιτισμικοί αγώνες ως προς τον πατριωτισμό και τον διεθνισμό”. Το βιβλίο αυτό στις 205 σελίδες του μαζί με τα εισαγωγικά περιλαμβάνει τα εξής 8 μέρη: 1) Εισαγωγικά, 2) Πατριωτισμός και αριστερά, 3) Διεθνισμός έναντι εθνικισμού, 3) Εθνικισμός, 4) Κοσμοπολιτισμός, 5) Κυβέρνηση σωτηρίας, 6) Η προοδευτική άρνηση του πατριωτισμού, 7) Διαλεκτική ενότητα των συμμαχικών, πολιτικών και κοινωνικών, 8) Για μια πολιτική συμμαχιών και μετώπου: κοινωνικού και πολιτικού…
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΥΠΗΡΞΕ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ…
Πριν από την καθ’ έκαστη αναφορά στα 8 μέρη του βιβλίου αναφέρομαι στην απάντηση “σε όλα ναι” του κεφ. 2 στο υποκεφάλαιο 3 που έχει τίτλο: “Πατριωτισμός – Σύνδεση ελληνικής αριστεράς και λαού”. Για να πει ο συγγραφέας Νίκος Κότζιας τα εξής: «Αφετηρία της θετικής μου απάντησης είναι ότι η ελληνική αριστερά υπήρξε πατριωτική και ουδέποτε ως σύνολο εθνικιστική.
Χαρακτηριστική ήταν η στάση της έναντι της μικρασιατικής εκστρατείας: όταν ο ελληνικός στρατός ξεπέρασε τα όρια που ζούσε ο ελληνισμός ως πλειοψηφικός πληθυσμός, η αριστερά αντιτάχθηκε σε μια τέτοια εκστρατεία… και την καταδίκασε δείχνοντας προφητικά όλους τους κινδύνους που προέκυπταν από μια τέτοια επιλογή. Κίνδυνοι οι οποίοι έγιναν πραγματικότητα μέσα από την ήττα του 1922 και τα προσφυγικά κύματα που την ακολούθησαν…».
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟ
«Τα όποια πολιτικά της λάθη δεν προήλθαν από τον εθνικισμό, αλλά κατακά κανόνα από έναν υπέρμετρο “διεθνισμό”. Αντίθετα όταν συνέδεσε το πατριωτικό με το διεθνικό, όπως στον β’ παγκόσμιο πόλεμο, μεγαλούργησε. Γι’ αυτό στην Ελλάδα υπήρξε ένα ισχυρό πατριωτικό ΚΚΕ, ενώ δεν μπόρεσαν ποτέ να δυναμώσουν μονόπλευρα διεθνικιστικές ομάδες, ιδιαίτερα τροτσκιστικές που αρνιόντουσαν τα πατριωτικά καθήκοντα της αριστεράς… η οποία τα πρώτα χρόνια της ύπαρξης του ΚΚΕ υπογράμμιζε τον πατριωτικό του χαρακτήρα δηλώνοντας ότι: “οι πραγματικοί πατριώτες είμαστε εμείς…”. Στην κατοχή το ΚΚΕ έγινε η σημαντικότερη πατριωτική δύναμη της νεότερης Ελλάδας. Ενώ ταυτόχρονα μπόρεσε να επιτελέσει με επιτυχία το διεθνικό της καθήκον, συμβάλλοντας στην ήττα του ναζισμού… Ωστόσο, η ήττα της αριστεράς στη δεκαετία του ’40 δεν αναίρεσε τον πατριωτικό του χαρακτήρα. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ο Νικολογιάννης στην απολογία του λίγο πριν εκτελεσθεί υπογράμμισε τον πατριωτικό χαρακτήρα του ΚΚΕ. Αργότερα όλες οι αριστερές δυνάμεις ΚΚΕ, ΕΔΑ, αργότερα η νεολαία του Λαμπράκη κ.λπ., κράτησαν ψηλά τη σημαία του πατριωτισμού έναντι στις ξένες παρεμβάσεις, τις ξένες βάσεις και τη μονόπλευρη εξωτερική πολιτική της Ελλάδας που υπαγορευόταν από διεθνή κέντρα εκτός χώρας, κέντρα που μαζί με τους πράκτορές τους στον ελληνικό στρατό συνδιοργάνωσαν το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967 τότε.
Η Αριστερά αγωνίστηκε όπως και πολλές αστικές δυνάμεις με αυτοθυσία ενάντια στη χούντα και στους ξένους μέντορές της. Στη σύγχρονη βαριά χουντική κρίση, το ΠΑΚ και το ΠΑΣΟΚ διασύνδεσαν στους αγώνες τους κατά της δικτατορίας τα κοινωνικά θέματα μαζί με τον πατριωτισμό».
ΕΘΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ
Στη σύγχρονη κρίση τα ζητήματα του πατριωτισμού και της εξωτερικής πολιτικής χαρακτηρίστηκαν εθνικά ζητήματα…
Για να καταλήξει ο καθηγητής (και υπουργός Εξωτερικών σήμερα Νίκος Κότζιας) σ’ αυτό το υποκεφάλαιο να πει ότι «σήμερα με τα μνημόνια και την παρουσία της ξένης επιτροπείας σε κοινό μέτωπο με την ολιγαρχία και τη διαπλοκή όσα περιγράφω στα βιβλία μου “πολιτική σωτηρίας” Αθήνα Λιβάνης 2011 και “Ελλάδα αποικία χρέους (εκδ. Πατάκη 2013 3η έκδοση 2014) έθεσαν άμεσα για μια ακόμη φορά το πρόβλημα της δημοκρατίας με τον δημοκρατικό πατριωτισμό για τη σωτηρία του λαού και της χώρας στη βάση μιας διαφορετικής οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Γι’ αυτό είναι για άλλη μια φορά επίκαιρο με βάση την ιστορική εμπειρία και το σήμερα να μιλήσουμε για τον πατριωτισμό και να τον κατανοήσουμε για να γίνει κατανοητό και το τι σημαίνουν: διεθνισμός, εθνικισμός, κοσμοπολιτισμός».
ΑΙΣΘΗΜΑ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Η ΑΓΑΠΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
Ομως ο καθηγητής Ν. Κότζιας σ’ αυτό το ενδιαφέρον βιβλίο του αναφέρει ότι «πατριωτισμός σημαίνει πολιτικός αγώνας για τη διαφύλαξη και ενδυνάμωση: α) των δημοκρατικών κοινωνικών δικαιωμάτων του λαού, β) των δικαιωμάτων και δυνατοτήτων της χώρας στο διεθνές σύστημα. Αποτελεί βασικό κριτήριο προσδιορισμού των “εθνικών συμφερόντων” που διασφαλίζει η ενεργητική δημοκρατική εξωτερική και αμυντική πολιτική…
…Με την αγάπη προς την πατρίδα να είναι κατ’ αρχάς μια ταυτότητα και ένα αίσθημα… για να πει ο Λένιν ότι ο πατριωτισμός είναι “ένα από τα βαθύτερα αισθήματα που διαμορφώνεται μέσα στον αιώνα εξαιτίας του γεγονότος του διαχωρισμού των εδαφών και οικείων χώρων των ανθρώπων”». Για να προσθέσει ο Ν. Κότζιας ότι «φορέας του πατριωτισμού είναι σε όλες τις ιστορικές εποχές που γνωρίζουμε οι λαϊκές μάζες…».
ΚΑΘΕ ΠΑΤΡΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Ενώ ο πατριωτισμός σε αντίθεση με τον εθνικισμό συμβαδίζει με τον σεβασμό των άλλων λαών και των κατακτήσεών τους. Με τον πατριωτισμό να είναι όαση του αστικού και ακόμα περισσότερο του ακροδεξιού εθνικισμού. Με την κάθε πατρίδα να είναι το πρωταρχικό έδαφος των κοινωνικών αγώνων. Με τον δημοκρατικό πατριωτισμό (σελ. 74) να συμπεριλαμβάνει στις παραδόσεις του ελληνικού προοδευτικού κινήματος, τον συνταγματικό πατριωτισμό και οι δύο όμως αυτοί πατριωτισμοί εμπεριέχουν τα στοιχεία ότι ένας λαός δεν συγκροτείται με βάση βιολογικά χαρακτηριστικά όπως διατείνεται ο φασισμός και ο αντιδραστικός εθνικισμός, αλλά με βάση την πολιτιστική κληρονομιά, την κοινή ιστορία και πριν από όλα τις κατακτήσεις μιας κοινωνίας πολιτών…
Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΦΘΕΙ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ
Πάντως ο καθηγητής Ν. Κότζιας στο δοκίμιό του “πατριωτισμός και αριστερά” αποκαθιστά την έννοια του πατριωτισμού, όπως αναφέρεται στο βιβλίο του. Για να τοποθετήσει την έννοια του πατριωτισμού σε ορθολογικές – ριζοσπαστικές βάσεις θεωρώντας ότι ο πατριωτισμός δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί στον εθνικισμό της συντήρησης. Αλλά συνδέεται με την αριστερά σε αντίθεση με όσα πιστεύει ένα κομμάτι της που αυτοπροσδιορίζεται ως μη πατριωτικό.
Οσον αφορά στον κοσμοπολιτισμό (κεφ. 4) ο διακεκριμένος συγγραφέας και αναλυτής και πανεπιστημιακός ερευνητής και δάσκαλος υποστηρίζει ότι: Οπως υπάρχουν δύο τύποι εθνικισμού στην ιστορία ο ένας διατηρεί τον αντιδραστικό του χαρακτήρα, ενώ ο άλλος μορφοποιείται στον πατριωτισμό, έτσι έχουμε και δύο είδη κοσμοπολιτισμού.
Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΩΣ ΘΥΣΙΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Ο ένας που είναι κυρίαρχος στην Ελλάδα, είναι ο αντιδραστικός κοσμοπολιτισμός, μορφοποιημένος σήμερα ως νεοφιλελεύθερος. Ο δεύτερος αφορά θετικά στοιχεία και προσόντα σε έναν κόσμο που διεθνοποιείται και ενσωματώνεται στον διεθνισμό. Ομως απέναντι στους εθνικισμούς και στον κοσμοπολιτισμό ο πατριωτισμός ως ουσία γράφει ο Ν. Κότζιας (σελ. 129-130) «δεν είναι ένα απλό λαϊκό ιδεολόγημα, αλλά είναι στοιχείο μιας συνολικής στρατηγικής διασφάλισης της κυριαρχίας του λαού και επιβίωσης της χώρας». Οπου με αυτή την έννοια είναι σημαντικό επί παραδείγματι, μαζί με την πολιτική κατάργηση των μνημονίων, των μνημονιακών πολιτικών και των επιπτώσεών τους να προβλέπεται η κατάργηση της διεθνούς επιτροπείας, του θεσμικού δηλαδή συστήματος που πετσοκόβει τόσο τη λαϊκή κυριαρχία, αφού έχει τεθεί πάνω από το ελληνικό Κοινοβούλιο όσο και την κυριαρχία της χώρας.
ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2014 ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Ετσι η πάλη ενάντια στη διεθνή επιτροπεία είναι η συμπύκνωση της διασύνδεσης του δημοκρατισμού με τον πατριωτισμό της διαλλεκτικής που εκφράζει ένα κοινωνικό – δημοκρατικό πατριωτικό κίνημα. Γιατί δεν μπορεί να σταθεί στην ουσία ούτε να υπάρξει μια λαϊκή κυριαρχία, αν αυτή δεν μπορεί να εξαπλωθεί στον χώρο που ονομάζεται εθνικό κλίμα. Το βιβλίο “πατριωτισμός και αριστερά” γράφτηκε το καλοκαίρι του 2014. Τότε ο συγγραφέας καθηγητής Νίκος Κότζιας πήρε τη θέση για συγκρότηση στην Ελλάδα και οικουμενικής κυβέρνησης για ν’ αντιμετωπίσει η χώρα την επιτροπεία του ευρωπαϊκού “αυτοκρατορικού τριγώνου” την οποία οι Fuchtel, Reinchenboich, η τρόικα, οι επίτροποι σε κάθε Υπουργείο, η συμμετοχή παραγόντων ξένων Υπουργείων σε περισσότερες επιτροπείες του δημοσίου με έλεγχο των βασικών θεσμών ελληνικού κράτους με εποπτεία στις Τράπεζας από Ολλανδούς επιτρόπους κ.λπ.
Για να αποκαλύπτεται ότι αυτοί που διανοούνται ότι δεν παίζει ο ξένος παράγοντας κανένα ουσιαστικό ρόλο φαίνεται να μην είναι σε θέση να μας πουν τι κάνουν όλοι αυτοί οι επίτροποι στην Ελλάδα… Φαίνεται όμως ότι οι μη ενασχολούμενοι με τον πατριωτισμό δεν πήραν είδηση την τρόικα να ανακοινώνει τις αποκρατικοποιήσεις χωρίς να το γνωρίζει η πλειοψηφία του Υπουργικού Συμβουλίου, όταν καθημερινά στη Βουλή υπουργοί λένε ότι πρώτα πρέπει να πάρουν άδεια από τον ξένο παράγοντα πριν αποφασιστεί κάτι. Αλλά υπάρχουν χιλιάδες παραδείγματα (τονίζει στη σελ. 134) όπου οι αποφάσεις για το μέλλον της χώρας λαμβάνονται από την ξένη επιτροπεία ή από θεσμούς που η Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα ψήφου όπως στο Εurogroup.
“Πατριωτισμός και αριστερά”. Ενα ακόμα βιβλίο από τον καθηγητή Πολιτικών Θεωριών Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, τον μαχόμενο πατριωτικά με υψηλή πνευματική, επιστημονική ευθύνη, με ποιητική ενόραση που την έχει καταθέσει με την ποιητική του συλλογή “Μονοπάτια”, εκδόσεις Καστανιώτη. Ομως τόσο αυτήν όσο και τα άλλα σημαντικά βιβλία του θα τα παρουσιάσουμε στα “Χ.Ν.”
