(Διάλογος περί γονέων & παιδιών, Σωκράτης και Πατροκλής)
Πατροκλής: Σωκράτη, χαίρε!
Σωκράτης: Βρε καλώς τον Πατροκλή! Καιρό έχω να σε ιδώ στη συντροφιά μας!
Πατροκλής: Έχεις δίκιο! Ήμουν εκτός Αθηνών…
Σωκράτης: Για τ’ όνομα των θεών, πού είχες πάει; Επιτρέπεται να το μάθουμε ή θα κρατήσεις κρυφό;
Πατροκλής: Θα σας πω λοιπόν! Δεν είναι δα και κρατικό μυστικό! Νόμιζα πως το είχες ήδη ακούσει!
Σωκράτης: Τι, καλέ μου φίλε; Κάθε μέρα γίνονται τόσα εντός και εκτός αθηναϊκών συνόρων!
Πατροκλής: Ήμουν μαζύ με τον Περικλή στον Πόντο για δύο χρόνια! Αλήθεια, δεν το είχες ακούσει ότι ο γιος του Ξανθίππου, επιδιώκοντας εμπορικές σχέσεις και πολιτικές φιλίες, θέλησε ν’ ανέβει μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα με αθηναϊκό στόλο και συνήψε συμμαχίες με όλες τις παραθαλάσσιες πόλεις της περιοχής;
Σωκράτης: Το είχα ακούσει, ναι!, με τα αφτιά μου, αλλά δεν έχω δει με τα μάτια μου τ’ αποτελέσματα αυτού του ταξιδιού.
Πατροκλής: Θα τα δεις σύντομα, Σωκράτη, καθώς οι ελληνικές πόλεις της Σινώπης θα είναι τα αφτιά και τα μάτια της Αθήνας, μα τον Ποσειδώνα, στην περιοχή εκείνη: Θα μας δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για τους Πέρσες, τους Σκύθες και τους άλλους εκεί γειτονικούς λαούς· και ταυτόχρονα, θα μας προμηθεύουν σιτηρά και πλείστα άλλα αγαθά σε δύσκολες για την πόλη μας περιόδους. Από την άλλη πάλι, όποτε χρειάζονται οι άνθρωποι των πόλεων αυτών την αρωγή της Αθήνας, θα σπεύδουν οι τριήρεις μας στο πλευρό τους και κατά των βαρβάρων. Κι όλ’ αυτά, αναίμακτα και χάρη στη διπλωματία του Περικλή…
Σωκράτης: Τέλος πάντων, μου φαίνεται περίεργο το ότι ο Περικλής είναι ικανός να πείθει για οτιδήποτε τους Αθηναίους, ακόμα και γι’ αυτήν την υπερπόντια εκστρατεία, και τους ξένους να συμμαχούν για το καλό τους μαζύ μας, αλλά δεν μπορεί να βάλει χαλινάρια στο μεγάλο γιο του, τον Ξάνθιππο!
Πατροκλής: Έχεις δίκιο, μα τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου!
Σωκράτης: Και το ξέρεις πώς έχει ο πατέρας καταβάλλει κάθε προσπάθεια και με πολλούς δασκάλους, αφού ο ίδιος δυσκολεύεται τόσο, να τον βάλει στον ίσιο δρόμο, αλλά ο γιος, μα τον Κέρβερο, σαν το πουλάρι το ατίθασο κλοτσά και θέλει μακριά να πετάξει τα ηνία…
Πατροκλής: Ναι, το έχω ακούσει!
Σωκράτης: Ο νεαρός δεν δείχνει κανένα σεβασμό στον πατέρα του…
Πατροκλής: … και όπως έχω ακούσει και εγώ, Σωκράτη, πολλές φορές, μα το Δία, ο νεαρός παίρνει εξεπίτηδες τον αντίθετο δρόμο από εκείνον που τον συμβουλεύει ο πατέρας του! Κρίμα!
Σωκράτης: Κι όμως, οι συμβουλές των γονιών είναι τα πολυτιμότερα θεμέλια του οικοδομήματος της ζωής των νέων.
Πατροκλής: Τα πιο γερά επίσης, ακόμη και σε καιρούς που η ζωή όλων των ανθρώπων κλυδωνίζεται…
Σωκράτης: Και ξέρεις γιατί; Θα μπορούσαμε, ωγαθέ, να πούμε ότι η αγάπη, η πείρα τους στη ζωή και η ανιδιοτέλεια βοηθούν τους γονιούς να μεγαλώνουν σωστά τα παιδιά τους ;
Πατροκλής: Έχεις δίκιο, φίλε μου!
Σωκράτης: Και ότι πρέπει τους δείχνουν με τα λόγια και με τις πράξεις τους οι ίδιοι το παράδειγμα του πώς πρέπει να ζουν στη δημόσια και στην ιδιωτική ζωή;
Πατροκλής: Ναι, βλέπω το Νικία και το Νικήρατο, πατέρα και γιο, πώς ο δεύτερος χάρη στην αγάπη και στη βοήθεια του πρώτου είναι, μα τον Ποσειδώνα, από τους καλύτερους και σοφότερους νέους στην πόλη μας.
Σωκράτης: Με άλλα λόγια, Πατροκλή, οι γεννήτορες, αφού θα αφουγκράζονται πάντοτε με προσοχή όσα έχουν να τους πουν τα παιδιά τους, πρέπει να στέκονται διαρκώς πλάι σε εκείνα και να τα βοηθούν, να τα δασκαλεύουν πώς ν’ ανοίξουν τα φτερά τους;
Πατροκλής: Βέβαια, και να μην μπουρδουκλώνονται στα πόδια τους ή να τους δίνουν το χείριστο παράδειγμα…
Σωκράτης: Σε καιρούς πολέμου, καλέ μου φίλε, οι πατεράδες με φιλοπατρία οφείλουν, μα τον Κέρβερο, να αγωνίζονται στα πεδία των μαχών και στην ειρήνη να μην τριγυρνούν άσκοπα και σαν παράσιτα στα κρασοπουλειά και τα πορνεία, αλλά να μη φείδονται ουδεμιά στιγμή χρημάτων ή κόπου προκειμένου να δίδουν στα παιδιά τους τη σωστή ανατροφή και την καλή παιδεία· οι δε μανάδες ας φροντίζουν πάντα τα σπίτια τους και να καθοδηγούν κι αυτές με φρονιμάδα και σύνεση τα αγόρια και τα κορίτσια τους…
Πατροκλής: Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά, μα το Δία, θα νιώθουν αγάπη και ευγνωμοσύνη για τους γονιούς τους, θα τους τιμούν και τους σέβονται· πέραν τούτων, θα βλέπουν τους δικούς τους ανθρώπους να αγωνίζονται για μιαν καλύτερη ζωή και θα προσπαθούν, νομίζω, από μικρή ηλικία, να τους μοιάζουν κατά την ανατροφή των δικών τους παιδιών! Θα υπολογίζουν τον κόπο των γονιών τους και θα αναγνωρίζουν όσα τους προσέφεραν με αίμα και μόχθο για να τους αναθρέψουν, ώστε να μη τους λείψει ποτέ το παραμικρό υλικό και πνευματικό αγαθό· και με την πάροδο του χρόνου θα τους ανταποδίδουν έμπρακτα, με τη βοήθεια των θεών, την αγάπη και το νοιάξιμο και ως ενήλικοι θα τραβούν το δρόμο της αλήθειας, της τιμιότητας, της δικαιοσύνης, της αγάπης, της σύνεσης, έτσι δεν είναι, Σωκράτη;
Σωκράτης: Και φυσικά και η πόλη μας, ωγαθέ, έτσι θα αντιμετωπίζει λιγότερα δυσεπίλυτα προβλήματα…
Πατροκλής: Συμφωνώ, Σωκράτη! Ελπίζω, φίλε μου, τελικά να τα καταφέρει ο Περικλής με το νεαρό Ξάνθιππο! Καλή συνέχεια!
Σωκράτης: Μακάρι, Πατροκλή μου, καλό υπόλοιπο της μέρας να έχεις! Και να μην παύεις στιγμή, σε παρακαλώ πολύ, να επαληθεύεις το όνομά σου όπως ακριβώς το έκανες και σήμερα· με όσα μου είπες, δηλαδή, αναδείχτηκες στα μάτια και στα αφτιά του σώματος και του πνεύματός μου, για μιαν ακόμη φορά, το κλέος του πατέρα σου, η τιμή και η δόξα του!
