Παιδείας πάθη

Αναψοκοκκινισμένα πρόσωπα και ιδρωμένα χέρια σε μερικές μέρες θα αδημονούν να πάρουν τα θέματα για να διαπιστώσουν την αποδοτικότητά τους στην αποστήθιση. Το άγχος και η αγωνία θα κορυφωθούν ένα μήνα περίπου αργότερα με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις.
Είναι βέβαιο πάντως πως κανένας απόφοιτος Λυκείου, την ώρα που θα καρδιοχτυπά πάνω στο γραπτό του, δεν θα σκέφτεται τους δεκάδες τρόπους εισαγωγής που κατά καιρούς έχουν θέσει σε δοκιμασία οικογενειακούς προϋπολογισμούς, εφηβικά όνειρα και επαγγελματικό μέλλον. Ακαδημαϊκό απολυτήριο, Δέσμες, Κατευθύνσεις και εσχάτως Προσανατολισμοί αποτελούν στην ουσία λογοπαίγνια στην προσπάθεια της Πολιτείας να εφεύρει έναν αδιάβλητο και επικαιροποιημένο τρόπο εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Πολιτικοί και πολιτικές, αν δεν ασέλγησαν πάνω στο σώμα της Παιδείας, είναι ωστόσο σίγουρο πως πειραματίστηκαν, με πενιχρή συγκομιδή ως προς την αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου.
Τι εξάλλου μπορούμε να περιμένουμε από ένα σύστημα που ανταμείβει τη μετριότητα και την ήσσονα προσπάθεια, επιτρέποντας σ’ έναν μαθητή Λυκείου να προάγεται από τη μια τάξη στην άλλη με μέσο όρο 9,5 και σ’ έναν υποψήφιο να εισάγεται σε Ανώτερες Σχολές με επίδοση που κυμαίνεται γύρω στο 5 και στο 6; Οσες μεταρρυθμίσεις έχουν επιχειρηθεί, δεν έχουν γίνει με βάση ένα μακρόπνοο σχεδιασμό και ένα όραμα για την Παιδεία αλλά με βάση την προχειρότητα και τα τελευταία χρόνια την ευκαιριακή απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Συρραφές και αντιγραφές από εκπαιδευτικά προγράμματα άλλων χωρών αντικαθίστανται μόλις αντικατασταθεί και ο αρμόδιος υπουργός. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα επονομαζόμενα projects που χαιρετίστηκαν ως προώθηση του ερευνητικού πνεύματος και σήμερα οδεύουν ολοταχώς προς την κατάργησή τους. Βραχύβιο βίο είχε και η τράπεζα θεμάτων που ίσχυσε μόνο για δύο σχολικές σεζόν.
Οσο αγαθές κι αν φαίνονται οι προθέσεις του κ. Γαβρόβλου, οι ήδη εξαγγελθείσες αλλαγές περιστρέφονται γύρω από τη σφαίρα της δημιουργικής ασάφειας. Θολό το τοπίο πώς θα επιτυγχάνεται η πρόσβαση στα Πανεπιστήμια και αδιευκρίνιστος ο αριθμός τόσο των διδασκομένων όσο και των εξεταζομένων μαθημάτων. Η προτεινόμενη αναμόρφωση στον τρόπο διδασκαλίας της Ιστορίας γεννά επίσης πολλά ερωτηματικά. Στη θέση της Αρχαίας ιστορίας στην Α’ Λυκείου θα διδάσκονται θεματικές ενότητες για τον καπιταλισμό, την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Για ένα 15χρονο παιδί είναι προτιμότερο να μαθαίνει για το κεφάλαιο του Μαρξ παρά για τα επιτεύγματα του Περικλή. Να επισκέπτεται ως τουριστικά αξιοθέατα τα multiplex και τα The Mall παρά τα αρχαιολογικά μνημεία και τα πεδία των μαχών. Τι χρειάζεται στο κάτω κάτω η Φιλοσοφία, η Λογοτεχνία ή τα Αρχαία Ελληνικά σε μια χώρα που δεν είναι ικανή να παράγει ούτε καρφίτσα;
Το μόνο σαφές είναι ότι όλα συγκλίνουν σε έναν χρησιμοθηρικό χαρακτήρα και στη σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας. Για πλεόνασμα γνώσης ούτε λόγος. Στόχος η διά βίου εκπαίδευση που θα εξυπηρετεί την κινητικότητα με bonus την ελαστικοποιημένη ημιμάθεια. Το καίριο όμως ερώτημα δεν είναι τι σχολείο θα έχουμε αλλά τι κοινωνία θέλουμε. Πρώτιστο καθήκον επομένως όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι  πώς θα μεταβολίσουν την αγγαρεία και τον καταναγκασμό που νιώθει το μεγαλύτερο ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού σε χαρά και ανάδειξη της αυτενέργειας και των προσωπικών δεξιοτήτων.
Γιατί αυτό που τελικά ενδιαφέρει είναι αν επιθυμούμε να έχουμε πραγματικά ευτυχισμένους ή κατ’ όνομα επιτυχημένους  πολίτες.