«Μέσα από τις εικόνες µου θέλω να περάσω ένα συναίσθηµα ή µια κατάσταση. Και όλοι είµαστε εντελώς γυµνοί µπροστά σε αυτά. Αφαιρώ τα ρούχα και νιώθω ότι αφήνω τον άνθρωπο εκτεθειµένο στο συναίσθηµα. Εκτεθειµένο αλλά όχι ανίσχυρο». Η Zωή – Νικολέτα Καραδηµητρίου (Pencilaki Papertales), εικονογράφος και κοινωνική λειτουργός, σκιτσάρει γυµνά ανθρωπάκια και κυρίως γυναίκες επιχειρώντας µε έναν τρόπο, όπως λέει, να δώσει πίσω σε κάθε θηλυκότητα το σώµα της, απαλλαγµένο από τις απαιτήσεις που το φορτώνει η κοινωνία.
Πολιτογραφηµένη… Κρητικιά, αφού επέλεξε να µείνει στο νησί από όταν ήρθε να σπουδάσει, η Ζωή – Νικολέτα µίλησε στο “Μολύβι µελάνι” για την αγαπηµένη της τέχνη, τις αφορµές που την ενέπνευσαν αλλά και την απόφασή της να µείνει στο Ηράκλειο Κρήτης.
– Γεννήθηκες στην Αθήνα αλλά τα τελευταία πολλά χρόνια µένεις στην Κρήτη. Τι σε έφερε εδώ και πότε ξεκινάς να ασχολείσαι µε την τέχνη της εικονογράφησης;
Ήρθα στην Κρήτη για να σπουδάσω. Όταν είδα ότι υπάρχει και αυτός ο τρόπος ζωής, τον ερωτεύτηκα και µέσα στην πρώτη εβδοµάδα της παραµονής µου εδώ, αποφάσισα ότι αυτό το νησί θέλω να είναι το σπίτι µου. 15 χρόνια µετά, ακόµα δεν έχει αλλάξει αυτό. Από παιδί “ψιλοζωγράφιζα”, µε έµφαση στο να αντιγράφω καρτουνάκια. Υπήρχε µια εµφανής κλίση στις χειροτεχνίες και στην τέχνη γενικότερα, αλλά η τάση προς τη ζωγραφική ήταν αρκετά έντονη. Χρόνια πειραµατιζόµουν µε το ύφος, το στιλ και τα υλικά και δεν κατάφερνα να βρω κάτι να µε κρατήσει. Ώσπου στα µέσα της καραντίνας, σκιτσάροντας σουρεάλ ιστορίες που µου διηγούνταν οι γονείς ότι τους συνέβαιναν, το βρήκα.
– Είσαι κοινωνική λειτουργός και ασχολείσαι µε την ψυχική υγεία. Πώς παντρεύεις τον τοµέα αυτόν µε το σχέδιο;
Κάποια στιγµή ένας καθηγητής που είχα την τύχη να παρακολουθήσω µάθηµα του, µας έβαλε ως εξέταση ένα µονόλογο της Σάρα Κέιν. Κλείνοντας το µάθηµα και ανακοινώνοντας την εξέταση µας είπε: «Μα έτσι και αλλιώς η ψυχανάλυση µια µορφή τέχνης δεν είναι;». Άγγιξε κάτι πολύ δικό µου αυτή η πρόταση. Και ναι είναι. Κάπως έτσι λοιπόν και εγώ αισθάνοµαι ότι και τα πρωινά σπίτι και τα απογεύµατα στο γραφείο η τέχνη είναι εκεί. Παρούσα. Νιώθω την ίδια αγάπη και το ίδιο γεµάτη, όταν παίζω µε µελάνια και χρώµατα τραβώντας γραµµές, µε όταν κάθοµαι στην πολυθρόνα και ακούω λέξεις, σκέψεις και συνειρµούς. Όταν φτιάχνω ιστορίες και τις οπτικοποιώ, µε όταν κάνουµε µια επανανάγνωση στην ιστορία ενός ανθρώπου.
– Σχεδιάζεις γυµνά ανθρωπάκια, γυναικείου φύλου σε διάφορες δραστηριότητες. Τι αποτέλεσε το έναυσµα για αυτήν την ιδέα;
Θα πω ότι δεν ήταν ιδέα. Ήταν µάλλον ανάγκη. Μετά τα σκίτσα της καραντίνας που προανέφερα, το πρώτο σκιτσάκι που έκανα ήταν ένα τρίπτυχο. Ήταν µια κοπελίτσα γυµνή. Πολύ στεναχωρηµένη καθόταν δίπλα σε µια λίµνη. Στο δεύτερο καρέ βουτάει στη λίµνη και στο τρίτο βγαίνει και κάθεται στην άκρη της λίµνης πολύ χαρούµενη, αγκαλιά µε το αρκουδάκι της που ανέσυρε από το βυθό. Μετά από αυτό το σκιτσάκι δεν ξαναέβαλα ρούχα σε κανένα πλασµατάκι. Μέσα από τις εικόνες µου θέλω να περάσω ένα συναίσθηµα ή µια κατάσταση. Και όλοι είµαστε εντελώς γυµνοί µπροστά σε αυτά. Αφαιρώ τα ρούχα και νιώθω ότι αφήνω τον άνθρωπο εκτεθειµένο στο συναίσθηµα. Εκτεθειµένο αλλά όχι ανίσχυρο. Επιλέγω κυρίως γυναίκες, γιατί αυτό µου βγαίνει οργανικά να ζωγραφίσω αυτή την περίοδο και σίγουρα σχετίζεται µε την δική µου επεξεργασία σε σχέση µε τη θέση της γυναίκας στο σύνολο, τη θέση µου και την ταυτότητα µου. Αφαιρώ λοιπόν τα ρούχα και µαζί νιώθω ότι αφαιρώ τον σεξουαλικό µανδύα που ντύνει η κοινωνία το γυναικείο σώµα και παράλληλα όσα απαιτεί η κοινωνία από το γυναικείο σώµα. Σαν να δίνω πίσω σε κάθε θηλυκότητα το σώµα της.
– Ποια είναι τα µελλοντικά σου σχέδια; Έχεις ασχοληθεί ή θα ασχολιόσουν µε την εικονογράφησης µιας ιστορίας κόµικς;
Τα σχέδια δεν είναι πολύ ξεκάθαρα. Κυρίως επειδή δεν είναι ο στόχος ξεκάθαρος. Απολαµβάνω τη διαδροµή και την αφήνω να µε οδηγήσει. Όταν κατάφερα να δηµιουργήσω ένα σταθερό πλαίσιο στην ζωή µου (όσο αυτό είναι δυνατόν σε µια µεταβαλλόµενη κοινωνία), άρχισα να αφαιρώ την ενοχή από την επιθυµία µου να δοκιµάζω διαρκώς νέους δρόµους. Έτσι λοιπόν και αυτόν τον καρτουνόδροµο τον ακολουθώ όσο γεµίζει την καρδούλα µου και όπου βγάλει. Ωστόσο, ναι υπάρχουν ήδη κοµιξοστριπάκια δεξιά και αριστερά, που βγαίνουν κατά καιρούς στο φως, αλλά κάτι ολοκληρωµένο όχι ακόµα. Είναι στα σκαριά, αλλά οµολογώ ότι η δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου κόµικς χρειάζεται ένα κλικ παραπάνω δεξιότητες από αυτό που µέχρι στιγµής µπορώ σχετικά µε την οργάνωση των ιδεών και την εφαρµογή τους. Οπότε µου παίρνει πολύ παραπάνω χρόνο από όσο αρχικά υπέθετα ότι χρειάζοµαι.
– Η Κρήτη αποτελεί έµπνευση για εσένα; Θεωρείς πως δίνει δυνατότητες ως τόπος στους νέους δηµιουργούς;
Ναι! Θεωρώ πως η Κρήτη είναι ένας τόπος άµεσα συνδεδεµένος µε τις τέχνες. Και αισθάνοµαι ότι δίνει στην τέχνη χώρο να αναπτυχθεί, πάντα ανάλογο σε σχέση µε την κοινωνική περίοδο για την οποία µιλάµε. Τι να πούµε στο σήµερα για τα υπέροχα φεστιβάλ που τρέχουν στο νησί, που φέρνουν κόσµο από τις άκρες της Ελλάδας (και όχι µόνο της Ελλάδας!) και παράλληλα αγκαλιάζουν και στηρίζουν τοπικούς και νέους καλλιτέχνες. Νιώθω να έχει περισσότερη ακόµα αξία αυτός ο συλλογικός τρόπος µοιράσµατος της τέχνης, µέσα από δρώµενα και φεστιβάλ. Σαν κάπως να την πολλαπλασιάζει.
