Περί δακοφλυαρίας

Κύριε διευθυντά,
ειδικός περί την ελιά δεν είμαι. Μικρός ελαιοκαλλιεργητής είμαι και με την σκέψη ότι δεν είναι απαραίτητο να είναι κάποιος γιατρός για να αποφανθεί ότι αυτος που κουτσαίνει είναι κουτσός, τολμώ να πάρω και εγώ μέρος σε αυτή τη στενόχωρη συζήτηση.
Δεν μπορώ να καταλάβω τι δουλειά έχει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ο περιφερειάρχης και ο κάθε δήμαρχος να ασχολούνται με την εκτέλεση των ψεκασμών στους ελαιώνες των ανθρώπων; Ωρα είναι να αναλάβουν να ψεκάζουν και τα μαρούλια που έχουμε στον κήπο μας ή να κάνουν απεντόμωση στα αιγοπρόβατά μας (μη μου πείτε ότι είναι θέμα συγχρονισμού, γιατί τότε πώς βρίσκουν οι καλλιεργητές σε κάθε χωριό τις κατάλληλες μέρες για τις όποιες επεμβάσεις τους στα αμπέλια τους αλλά και στις υπόλοιπες καλλιέργειές τους;).
Τώρα επί του θέματος μας, κανείς κύριοι από τους παραγωγούς που ασχολούνται σοβαρά με την ελαιοκαλλιέργεια, ησυχάζει και στηρίζεται στα ψεκαστά των δήμων και των συνεταιρισμών. Χαρά εδά και χρόνια όλοι τους ή σχεδόν όλοι τους προβαίνουν με δικά τους έξοδα και μετά σε ψεκασμούς (συνήθως κάλυψης) και μάλιστα επανειλημμένα. Οπότε έχουμε ένα διπλό κακό, διπλά δηλητήρια στη φύση από την μια μεριά, και πεταμένα λεφ΄τα τα της δακοκτονίας από την άλλη.
Αυτό όμως που επείγει να κάνει η πολιτεία (μέσω των υγειονομικών της υπηρεσιών τροφίμων) είναι να ελέγχει την ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου του κάθε παραγωγού.
(Κατά τη διάρκεια παραγωγής του στα ελαιοτριβεία) και όταν βρίσκει λάδι επιβαρυμένο να προβαίνει στα δέοντα. Με αυτό τον τρόπο θα προστατεύσει τους καταναλωτές αλλά και τους παραγωγούς (από λανθασμένες καλλιεργητικές επεμβάσεις). Πράγμα που είναι στα γενικά καθήκοντα της πολιτείας και δεν μπορεί να το κάνει και κανείς άλλος.
Ενα άλλο χρόνιο πρόβλημα που έχουν οι ελαιοκαλλιεργητές είναι ότι δεν γνωρίζουν πότε είναι και πλέον κατάλληλη στιγμή για να μαζέψουν τις ελιές τους. Δηλαδή δεν υπάρχει ένα εργαστήριο στο οποίο θα μπορούσε ένας παραγωγός (με μικρή επιβάρυνση) να πάει μια χούφτα ελιές και να του πούνε σε λίγη ώρα την απόδοση και την ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου.
Ετσι ώστε να προγραμματίσει τον κατάλληλο χρόνο συγκομιδής, αλλά και να μπορεί να κάνει ο κάθε καλλιεργητής τους ελέγχους του αλλά και τις επιλογές του. Ενα τέτοιο εργαστήριο θα ήταν προς το συμφέρον όλων των παραγωγών, ανεξάρτητα με το καθεστώς που θα έχει δημόσιο ή ιδιωτικό.
Τώρα το μέγα πρόβλημα των ελαιοπαραγωγών είναι ότι όσο περνούν τα χρόνια τα έξοδα (λόγω καινούργιων επεμβάσεων) αυξάνονται και τα έσοδα (λόγω επιβάρυνσης του παραγομένου ελαιολάδου) μειώνονται. Το πρόβλημα αυτό έχει λύση, αν με τα μέσα του σήμερα, επαναφέρουμε στο προσκήνιο παραδοσιακές τεχνικές και μεθόδους των περασμένων αιώνων.
Μια παραδοσιακή μέθοδος που επέζησε πολλούς αιώνες και ζει και σήμερο σε κάποια μεμονωμένα σημεία στο νομό μας. Είναι η συνέργεια ζώων στην καλλιέργεια της ελιάς.
Απαραίτητη προϋπόθεση, ο ελαιώνας να είναι επίπεδος ή αν δεν είναι, να είναι πεζουλιασμένος με δέτη (για να μη παθαίνει διάβρωση και τα αποβαλλομένα από τα ζώα να μη τα παίρνει το νερό)(α) Αλλη προϋπόθεση είναι να είναι μονόκορμες (μονόριζες) για να μη μπορούν τα ζώα να ανεβαίνουν πάνω στην ελιά (αν δεν είναι, πρέπει να τις κάνουμε κόβοντας κάποιους κλώνους, αυτό βέβαια στη περίπτωση που βάζουμε αίγες).
Ο ελαιώνας είναι καλός βοσκότοπος, γιατί ότι και να βγάλει το έδαφος είναι βοσκήσιμο όπως επίσης και ότι πέφτει από την ελιά (φύλλα και ελιές) πρέπει όμως να φραχτεί καλά με πλέγματα (μαύρα) ύψους 1,5 m (για αίγες) και οι αποστάσεις των στίλων να είναι λιγότερο από τα δύο μέτρα(β).
Η βοσκοϊκανότητα του ελαιώνα είναι περίπου τρία έχνη της γέννας στα δέκα στρέμματα (μέσα Ιούνη πρέπει να υπάρχουν ακόμα μια απιθαμή ξερονόμια (γ)).
Με τα αποβαλλόμενα των ζώων (στερεά και υγρά) γίνεται η λίπανση του ελαιώνα(δ). Οι ελιές έχουν βεντέμα κάθε δεύτερο χρόνο (χωρίς έξοδα για ψεκαστά και λιπάσματα) και την χρονιά που έχουν πολύ δάκο τις μαζεύουμε νωρίτερα. (η επιβάρυνση της οξύτητας από τον δάκο είναι μικρή μια -δύο γραμμές συνήθως)(ε).
Η μέθοδος αυτή είναι πανέξυπνη, γιατί σητν ουσία βάζουμε τα ζώα μας να καλλιεργήσουν και λιπάνουν το χωράφι μας (χωρίς έξοδα και δηλητήρια) και επιπλέον μας αμείβουν με την όποια παραγωγή τους (η απόσβεση της περίφραξης γίνετια περίπου σε δύο χρόνια από το επιπλέον όφελος που θα έχουμε). Τα παραγόμενα προϊόντα μας είναι απολύτως οικολογικά.
Τα προβλήματα που μπορεί να συναντήσουμε είναι το ξεφλούδισμα του κορμού, εφ’ όσον τα δέντρα μας είναι πολύ νεϊκα και στο χωράφι μας για πολλούς μήνες (του καλοκαιριού) δεν υπάρχει χλωρό φύλλο. (το λύνουμε τυλίγοντας τον κορφμό μέχρι το 1,5 m με δίκτυ ελαιοσυλλογής το οποίο λασκέρνουμε κάθε μερικά χρόνια ανάλογα με την ανάπτυξη των δέντρων).
Επιδιόρθωση δετών (λόγω της κίνησης των ζώων) πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο στο τέλος του καλοκαιριού (για να περιορίζουμε την διάβρωση).
Το μάζεμα της ελιάς αποκτά μια κάποια μεγαλύτερη δυσκολία, γιατί το φύλλωμα της ελιάς μεταφέρεται μισό με ένα μέτρο ψηλότερα. Εξυπακούεται ότι με την μέθοδο αυτή δεν μπορούμε να έχουμε στρωμένο με δίκτυα τον ελαιώνα μας παράλληλα με την συνύπαρξη των ζώων.
Εάν ο ελαιώνας ήταν εντατικής καλλιέργειας χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα προσαρμογής.
Πρέπει να ελέγχεται η περίφραξη στην αρχή και στο τέλος του χειμώνα.
Πρέπει τα ζώα να έχουν πρόσβαση στο νερό τους καλοκαιρινούς μήνες και να τα γλυκαίνουμε με ξηρή τροφή κάθε φορά που πηγαίνουμε (δύο τρεις φορές τον μήνα)(ζ). Το χωράφι που βγάζει πολύ κλαδί (ερρίκους, ασπαλάθους, βάτους κλπ) προσφέρεται πιο πολύ για αίγες, ενώ το χωράφι που βγάζει κυρίως χόρτα για τα οζά (η).
Το βασικότερο πλεονέκτημα αυτής ητς μεθόδου (από οικονομικής πλευράς) είναι ότι δεν κάνεις έξοδα, οπότε δεν υπάρχει κίνδυνος (λόγω καιρικών συνθηκών) να μπεις μέσα και συγκρινόμενος με αντίστοιχο ελαιώνα συμβατικής καλλιέργειας, έχει τουλάχιστο 50% παραπάνω κέρδος (μακροπρόθεσμα) με βάση τις συμβατικές τιμές των παραγομένων προϊόντων ! (θ)
Βέβαια τα ωφέλη που ανέφερα αφορούν εκείνους που χρησιμοποιούν την σωστή αναλογία ζώων και δεν χρειάζεται να πηγαίνουν κάθε μέρα (σπαταλώντας εργατώρες και βενζίνες αλλά και προκαλώντας μεγάλη διάβρωση).
Διατηρούν σε καλή κατάσταση την περίφραξη και δεν απαιτείται να τρέχουν στα δικαστήρια για τις αγροζημίες των ζώων τους. Κάνουν τις αρμόζουσες επεμβάσεις όταν χρειάζεται) για την προστασία των δέντρων τους.
Ειδάλως για ένα απερίσκεπτο μπορεί να αποβεί η μέθοδος αυτή αρκετά μέχρι και πολύ επιζήμια για τον ελαιώνα του, αλλά και για το πορτοφόλι του.

Με εκτίμηση
Σήφης Μπατζέλης

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(α) Σε περίπτωση που έχουμε αρκετή κλίση και δεν έχουμε την δυνατότητα να το πεζουλιάσουμε με δέτες από πέτρα (λόγω κόστους ή έλλειψης υλικών) μπορει αυτό να γίνει με χοντρό άσπρο πλέγμα (5Χ10) ύψους το πολύ (1,20m) με αποστάσεις πασάλων (60-70) πόντους και αντιστήριξη αυτών από την μέσα μεριά με γάντζους (καρφωμένους κάθετα) και συνδεόμενος με γαλβανιζέ σύρμα με δύο πασάλους έκαστος (το τμήμα των πασάλων που θα μπαίνει μέσα στη γη, πρέπει να είναι στους (80 πόντους).
Η διάρκεια ζωής αυτής της μορφής πεζουλιάσματος όπως και της περίφραξης είναι περίπου 30 χρόνια.

(β) Βέβαια παλιά οι άνθρωποι που ακολουθούσαν αυτή την μέθοδο, ήταν αναγκασμένοι να βόσκουν (παραβολιάζοντας) τα ζώα τους στον ελαιώνα ή να τα μεταδένουν με σκοινιά (πράγμα πολύ χρονοβόρο και κοπιαστικό) γιατί δνε υπήρχαν τα σημερινα μέσα περίφραξης. Κάποιες περιφράξεις με κορμούς και κλαδιά εκάνανε και τότε, αλλά λόγω υλικών είχανε πολύ προσωρινό χαρακτήρα.
Σε σπάνιες περιπτώσεις υπήρχαν και περιφράξεις με ψηλό τοίχο , αλλά αυτό εδέσμευε κόπους μιας ολόκληρης ζωής.

(γ) Αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά σωστής διαχείρισης πρέπει τα φυτά να ανθίζουν και να καρπίζουν για να ξαναβγούν και του χρονου

(δ) Το κάθε ζώο της γένας (πάνω του ενός χρόνου) προσφέρει στον ελαιώνα περί τα 50 τσουβαλάκια κοπριά τον χρόνο (όπως αυτά που πουλάνε 2-3 ευρώ το ένα) και περί τα 300 κιλά απόβλητα σε υγρή μορφή.

(ε) Η συζήτηση για δακοπροστασία των ελαιώνων με ψεκασμούς ξεκίνησε (στην Ελλάδα την δεκαετία του τριάντα με αντιπαράθεση των τότε δύο γεωπονικών πανεπιστημίων, η μια μεριά έλεγε πως ο μέσος όρος δακοπροβολής δεν δικαιολογεί τα έξοδα και τα δηλητήρια των ψεκασμών ενώ η άλλη μεριά ελεγε ότι τα αποτελέσματα της εφαρμογής τους στην Ιταλία, δικαιολογούν τέτοιες επεμβάσεις. Τελικά από ότι φαίνεται επεκράτησε η δεύτερη άποψη (το δυνατό χαρτί των χημικών επεμβάσεων είναι ότι στην αρχή με λίγες επεμβάσεις φέρνουν θεαματικά αποτελέσματα, μέχρι βέβαια να παρουσιαστούν οι παρενέργειές τους, που συνήθως έχει περάσει αρκετό χρονικό διάστημα για να τις υποπτευθεί ο απλός παραγωγός).

(ζ) Τα ζώα αυτά δεν κινδυνεύουν από κλέφτες γιατί γίνονται πολύ πιο άγρια από τα οικόσιτα και τα κουραδάρικα. Κινδυνεύουν όμως από σκύλους (κυρίως κυνηγόσκυλους) εάν παραμελήσουμε την περίφραξή μας και αποκτήσει στη βάση της μεγάλες τρύπες.

(η) Τη δουλειά των αιγοπροβάτων μπορούν να την κάνουν (ως προς την λίπανση) και άλλα ζώα όπως σκύλοι, πτηνά (χήνες) γουρούνια και ιπποειδή όμως δεν τα καταφέρνουν καλά (εκτός από τα μουζαρογαϊδούρα) στην μείωση του ύψους της φυτοκάλυψης του εδάφους.

(θ) Εάν λάβουμε υπόψιν και την διαφορά τιμής οικολογικού και μη οικολογικού προϊόντος, τότε τα κέρδη μας εκτινάσσονται τρεις και τέσσερις φορε΄ς παραπάνω. Χωρίς να αναφερθούμε στο πολύ σπουδαίο οικολογικό ώφελος που έχουμε από την μη επιβάρυνση (με χημικά) της φύσης αλλά και των ανθρώπων.