Αφορμή για το παρόν άρθρο μού έδωσαν οι απανωτές δυσάρεστες εκπλήξεις, αλλά και θλίψεις που δοκιμάζω, όταν παρακολουθώ τα γνωστά τηλεπαιχνίδια -με χρηματικά έπαθλα- και οι γνωστοί παρουσιαστές των καναλιών θέτουν ερωτήσεις επί παντός θέματος, αλλά για κοινό νου κι αναμένουν από τους συμμετέχοντες τη σωστή απάντηση [μία από τις τέσσερις αναγραφόμενες(!) απαντήσεις]:
ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Α. Οι συμμετέχοντες στο παιχνίδι των ερωτήσεων κι απαντήσεων, συνήθως, είναι νέοι άνθρωποι και, σπάνια, κάποιος μεσόκοπος άνθρωπος: Β. Από τις σημειώσεις που κρατώ, προκύπτει ότι στην πλειοψηφία τους οι συμμετέχοντες είναι φοιτητές ή πτυχιούχοι Πανεπιστημίου κι άλλων Ανωτάτων Πνευματικών Ιδρυμάτων κι ένα χαμηλό ποσοστό απόφοιτοι Λυκείου ή Γυμνασίου. Γ. Είναι γνωστό ότι τις τελευταίες δεκαετίες, ελαττώθηκε σημαντικά ο αριθμός των μαθητών στις αίθουσες διδασκαλίας, τα δε επιστημονικά σχολικά βιβλία είναι καλογραμμένα και πληρέστατα, ακόμα κι αυτών των μικρών τάξεων του Δημοτικού Σχολείου: Και Δ. Δεν υπάρχει, ασφαλώς, καμία πρόθεση κριτικής ή πνευματικής αποτίμησης των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων της Εκπαίδευσης: ίσα – ίσα, που τρέφω και διατηρώ μεγάλη εκτίμηση κι αγάπη προς όλους τους αφανείς ήρωες του μεγάλου κλάδου των εκπαιδευτικών –ιδιαίτερα των μικρότερων σχολικών τάξεων- που ρίχνονται με αυταπάρνηση στην αδυσώπητη μάχη να μπάσουν τις αθώες παιδικές ψυχές στα μυστικά της αληθινής κοινωνικής ζωής και παιδείας κι ας έχουν να κάνουν πολλές φορές και με ζωηρά, ατίθασα και δύστροπα παιδιά.
Στην παρούσα μου επιστολή, εντελώς ενδεικτικά κι όχι περιοριστικά, θα αναφέρω μερικά παραδείγματα σαν διαπίστωση δηλαδή και τα όποια συμπεράσματα ανήκουν στους ιθύνοντες της εκπαιδευτικής τάξης.
1. Σε πρόσφατο τηλεοπτικό παιχνίδι ερωτήσεων – απαντήσεων, ο παρουσιαστής του καναλιού έθεσε την ερώτηση: «Ο νομός Ιωαννίνων με ποιον από τους παρακάτω νομούς ΔΕΝ συνορεύει: α) Καστοριάς, β) Γρεβενών, γ) Τρικάλων και δ) Κοζάνης» κι ο συμμετέχων [νεαρός καθηγητής Γαλλικής Φιλολογίας, παρακαλώ!] απάντησε: «Τρικάλων»!!! Αντιλαμβάνεται κανείς τη δυσάρεστη έκπληξη, αλλά και θλίψη που με κατέλαβε [μού είναι εντελώς αδιανόητο], αφού γνωρίζω, ότι όλα τα σχολεία [Δημοτικό – Γυμνάσιο – Λύκειο] διδάσκουν το μάθημα της Γεωγραφίας με πληρέστατα και εμπεριστατωμένα εκπαιδευτικά βιβλία και διαθέτουν γεωφυσικούς και γεωπολιτικούς χάρτες κ.λπ. με όλες τις βασικές και ουσιαστικές γεωγραφικές γνώσεις.
2. Στο ίδιο τηλεοπτικό παιχνίδι, ο παρουσιαστής υπέβαλε σε δύο συμμετέχοντες -σε συνέχεια- την ερώτηση: «Ποιος εισήγαγε τον θεσμό της «Σεισάχθειας»: α) Ο Σόλων, β) Ο Δράκων, γ) Ο Λυκούργος και δ) κάποιος άλλος αρχαίος που δεν ενθυμούμαι το όνομά του: Και οι δύο δεν απάντησαν σωστά. Πάλι μια βαθιά θλίψη κι απόγνωση με κατέλαβε, αναλογιζόμενος, ότι σίγουρα έχει διδαχτεί η περίφημη «Σεισάχθεια» του Σόλωνα στις δύο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, στο Γυμνάσιο και Λύκειο κι ενδεχομένως στις φιλολογικές και ιστορικές σχολές των Ελληνικών Πανεπιστημίων: αλλά, και πρόσφατα, η «Σεισάχθεια», με κάποια νεόκοπη παραλλαγή, αποτέλεσε αντικείμενο καθημερινών σχεδόν προεκλογικών λόγων και προγραμμάτων των πολιτικών κομμάτων της χώρας μας! Μάλιστα, θα στοιχημάτιζα –έστω κάτω από άνισους κι άδικους όρους, λόγω δυσκολίας των αλλοτινών εποχών και καταστάσεων-ότι η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών εβδομηντάρηδων και ογδοντάρηδων [οι περισσότεροι του… Δημοτικού Σχολείου και κατοχικοί!] θετικά θα απαντούσαν για τη «Σεισάχθεια» του Σόλωνα και του… κ. Τσίπρα!
Οσον αφορά τη Γεωγραφία της Ελλάδος: τι στο καλό! Μία κουκκίδα είναι η όμορφη πατρίδα μας στον παγκόσμιο γεωγραφικό χάρτη, με δέκα ποτάμια, βουνά και λιμάνια, με πέντε μεγάλες πόλεις και πενήντα μικρούς νομούς!! Χρειάζονται, όλες κι όλες, τέσσερις μόνο διδακτικές ώρες, για να εμπεδωθούν οι βασικές και ουσιαστικές γεωγραφικές γνώσεις για τη χώρα μας: Δεν μαθαίνεται το μάθημα της Γεωγραφίας με ανάγνωση του βιβλίου από στήθους [απέξω], αλλά ΜΟΝΟ με τους χάρτες πάνω στο τραπέζι, τα ταξίδια και την… καλή περιέργεια για ουσιαστικές γεωγραφικές γνώσεις. Δεν μας παίρνει ο χρόνος κι ο χώρος και, σε τελευταία ανάλυση, όλα αυτά τα ζητήματα [άγνοια, αμάθεια, μη εμπέδωση βασικών γνώσεων κι εννοιών] άπτονται της σωστής Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, αλλά και της βούλησης του επίσημου κράτους και των εκπαιδευτικών μας, για αληθινή και ουσιαστική γνώση.
*συντ/χος νομικός – κοινωνιολόγος
1. Σεισάχθεια: Νομοθέτημα του Σόλωνα των Αθηνών, που κατήργησε τα χρέη [δημόσια και ιδιωτικά] καθώς και τη σύναψη δανείου με ενέχυρο το ίδιο το σώμα του δανειολήπτη.
