Περί Επείγουσας Ιατρικής

Η επίσημη αναγνώριση της εξειδίκευσης της Επείγουσας Ιατρικής και στη χώρα μας αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την καλύτερη αντιμετώπιση των επειγόντων
Aτύχημα στο σπίτι, στο σχολείο, στη δουλειά, στο δρόμο, στην παραλία, στο γήπεδο, στο βουνό … Εγκαύματα, αιμορραγίες, απλά ή σύνθετα τραύματα και κατάγματα … Ξαφνική απώλεια αισθήσεων, σοβαρές δυσκολίες στην αναπνοή, την ομιλία, το βάδισμα, αδικαιολόγητη υπνηλία ή απότομη αλλαγή συμπεριφοράς … Τι κάνουμε;
Καλούμε αμέσως τα επείγοντα στο 166 (ή το 112). Περιμένοντας το ασθενοφόρο, και μόνο αν έχουμε εκπαιδευτεί, αρχίζουμε την παροχή πρώτων βοηθειών. Φροντίζοντας τη δική μας ασφάλεια και προσέχοντας να μην επιδεινώσουμε την κατάσταση του ασθενούς. Οι εκπαιδευμένοι διασώστες ή και γιατροί του ΕΚΑΒ θα σταθεροποιήσουν την κατάσταση του θύματος και θα το οδηγήσουν στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του πλησιέστερου (εφημερεύοντος) νοσοκομείου. Και μετά;
Εξειδίκευση στην Επείγουσα Ιατρική. Από την δεκαετία του 1960 και μετά έγινε σταδιακά προφανές ότι τα επείγοντα απαιτούν την όσο το δυνατό ταχύτερη και ολιστική αντιμετώπιση του ασθενούς. Έτσι το 1979 αναγνωρίστηκε στις ΗΠΑ για πρώτη φορά μια ξεχωριστή ιατρική ειδικότητα, η Επείγουσα Ιατρική. Η οποία το 2005 εντάχθηκε στην οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις αναγνωρισμένες ιατρικές ειδικότητες.
Και η οποία, στο τέλος Αυγούστου αναγνωρίστηκε και στην Ελλάδα ως ιατρική εξειδίκευση από γιατρούς που κατέχουν ήδη συγκεκριμένες ειδικότητες ή εξειδικεύσεις. Με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη. Και μετά από πολύχρονες προσπάθειες, εισηγήσεις και παρεμβάσεις του Παναγιώτη Αγγουριδάκη, επίκουρου καθηγητή Επείγουσας Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, διευθυντή στο ΤΕΠ του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠαΓΝΗ) και επί χρόνια προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Επείγουσας Ιατρικής (ΕΕΕΙ).
Η ΕΕΕΙ έχει επίσης υποβάλλει στο Υπουργείο Υγείας και σχετικές προτάσεις προκειμένου να αρχίσει από το επόμενο έτος η εκπαίδευση στη νέα αυτή εξειδίκευση. Εκπαίδευση, η οποία προβλέπεται να είναι διετής (μονοετής για όσους έχουν εξειδίκευση στην Εντατική Θεραπεία). Και την οποία θα μπορούν να οργανώσουν μερικά μόνο κέντρα που θα οριστούν ανά την Ελλάδα (ανάμεσα στα οποία θα είναι σίγουρα το ΤΕΠ του ΠαΓΝΗ αφού το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει εκλέξει από το 2007 καθηγητή στο γνωστικό αντικείμενο της Επείγουσας Ιατρικής …).
Ιδιαιτερότητες της Επείγουσας Ιατρικής. Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω μερικές συνεδριάσεις στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επείγουσας Ιατρικής. Που οργάνωσε η ΕΕΕΙ από τις 19 έως τις 21 Οκτωβρίου στην Αθήνα. Από τις ανακοινώσεις κατάλαβα πως η Επείγουσα Ιατρική έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες που την ξεχωρίζουν από τις άλλες ιατρικές ειδικότητες.
Η πρώτη ιδιαιτερότητα είναι η απαίτηση για γρήγορες, σωστές αποφάσεις υπό μεγάλη πίεση. Στον τόπο του ατυχήματος, στο ασθενοφόρο και στο ΤΕΠ, ο επειγοντολόγος πρέπει να ενεργήσει σαν κυβερνήτης αεροσκάφους σε κίνδυνο. Ιδίως όταν πρέπει να χειριστεί σε ελάχιστο χρόνο κάποιες πολύπλοκες νέες τεχνολογικές καινοτομίες. Ή όταν πρέπει να επικοινωνήσει και να συντονίσει τους συναδέλφους εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την επιβίωση ενός ασθενούς σε κρίσιμη κατάσταση, για τον οποίο κάθε δευτερόλεπτο μετράει.
Η δεύτερη ιδιαιτερότητα είναι το ευρύ φάσμα γνώσεων και δεξιοτήτων που πρέπει να έχει ο επειγοντολόγος για να αντιμετωπίσει την μεγάλη ποικιλία κλινικών περιπτώσεων χωρίς να χρειαστεί να κάνει «μπαλάκι» τον ασθενή σε διάφορα τμήματα του νοσοκομείου. Αυτό γίνεται εμφανές όχι μόνο από την διάρκεια σπουδών που απαιτείται για την απόκτηση της πρωτογενούς ειδικότητας (από 5 έως και 7 έτη) ή την εξειδίκευση (2 έτη). Αλλά και από τις ειδικότητες πάνω στις οποίες θα «χτιστεί» αρχικά η εξειδίκευση της Επείγουσας Ιατρικής. Παθολογία, Χειρουργική, Αναισθησιολογία, Καρδιολογία, Πνευμονολογία-Φυματιολογία, Ορθοπεδική, Παιδιατρική και Γενική Ιατρική καθώς και η εξειδίκευση στην Εντατική Θεραπεία.
Η τρίτη ιδιαιτερότητα είναι το γεγονός ότι σε ένα ΤΕΠ, ο επειγοντολόγος καλείται να διαχειριστεί το χάος. Συγκριτικά, καταφτάνουν εκεί 800 περίπου ασθενείς ημερησίως από τους οποίους οι μισοί είναι βαριές περιπτώσεις, ενώ σε μια Μονάδα Εντατικής Θεραπείας νοσηλεύονται μόνον 400 περίπου ασθενείς ετησίως. Γι’ αυτό και οι επειγοντολόγοι θα πρέπει να έχουν επιλέξει συνειδητά αυτή την ειδικότητα, να την έχουν την έχουν αγαπήσει, και να κάνουν την προσπάθεια να εκπαιδευτούν σε όλες τις πολύπλοκες πτυχές της.
Η υποστήριξη της ομογένειας. Η ΕΕΕΙ απολαμβάνει την υποστήριξη πολυάριθμων ομογενών επειγοντολόγων από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επείγουσας Ιατρικής συμμετείχαν 15 τουλάχιστον διακεκριμένοι Έλληνες επειγοντολόγοι που εργάζονται αποκλειστικά σε ΤΕΠ στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Βρετανία, τον Καναδά και την Ελβετία. Αλλά και διακεκριμένοι ομογενείς καθηγητές Επείγουσας Ιατρικής που έχουν ήδη υποδεχτεί και εκπαιδεύσει έλληνες γιατρούς. Και οι οποίοι έχουν ήδη συγκροτήσει μια άτυπη ομάδα για να υποστηρίξουν την εκπαίδευση όσων θα ενταχθούν στο πρόγραμμα εξειδίκευσης και αργότερα στα προγράμματα ειδικότητας που θα ξεκινήσουν στην Ελλάδα.
Μακροπρόθεσμα, η αναγνώριση της εξειδίκευσης της Επείγουσας Ιατρικής μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην αποσυμφόρηση των τμημάτων επειγόντων στα ελληνικά νοσοκομεία. Γιατί οι επειγοντολόγοι μπορούν υπεύθυνα να κάνουν τη διαλογή των πραγματικά σοβαρών επειγόντων περιστατικών που απαιτούν άμεση φροντίδα από τις λιγότερο επείγουσες περιπτώσεις.
Ωστόσο, από μόνη της η αναγνώριση δεν είναι αρκετή. Προϋποθέτει σωστή διαμόρφωση του οικείου προγράμματος σπουδών. Στελέχωση και ανεξαρτητοποίηση των ΤΕΠ. Ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας μέσω της ενίσχυσης των Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤΟΜΥ).
Και κατάργηση του σημερινού συστήματος των εφημεριών των ελληνικών νοσοκομείων. Πρόκειται για άλλη μια «παγκόσμια ελληνική πρωτοτυπία», αφού σε όλες τις χώρες του κόσμου ΟΛΑ τα νοσοκομεία διαθέτουν ΤΕΠ που λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Έτσι ώστε τα ασθενοφόρα να μεταφέρουν τα επείγοντα περιστατικά στο πλησιέστερο νοσοκομείο και όχι σε ένα εφημερεύον στην άλλη άκρη της πόλης …
Ας ελπίσουμε ότι οι σχετικές εισηγήσεις και οι άοκνες προσπάθειες του Παναγιώτη Αγγουριδάκη, των ομογενών επειγοντολόγων και της Ελληνικής Ένωσης Επείγουσας Ιατρικής (ΕΕΕΙ) θα συνεχίσουν να εισακούονται και να υλοποιούνται από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας για το καλό όλων μας …