Αξιότιμε κύριε διευθυντά
διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο την ανακοίνωση του ΜΑΙΧ που δημοσιεύτηκε στις 17-05-2021 στην έγκριτη εφημερίδα σας σχετικά με τις δράσεις για προστασία και προώθηση του κάστανου στα πλαίσια σχετικού προγράμματος όσο και τα σχετικά εκλαϊκευτικά έντυπα. Πρέπει να ομολογήσει κανείς πως η προσπάθεια αυτή θα βοηθήσει τα μέγιστα στην ολοκληρωμένη και αειφόρο ανάπτυξη της καστανοκαλλιέργειας στην Κρήτη και ιδιαίτερα στην περιφερειακή ενότητα Χανίων.
Για την ιστορία θα πρέπει να αναφερθεί πως τόσο το τότε Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων όσο και η τότε Διεύθυνση Γεωργίας συντέλεσαν ουσιαστικά για τη φυτοπροστασία και την παραπέρα αξιοποίηση των προϊόντων και υποπροϊόντων της καστανοκαλλιέργειας. Συγκεκριμένα για τα φυτοπροστατευτικά και ιδιαίτερα για τα φυτοπαθολογικά προβλήματα η Διεύθυνση Γεωργίας προσπάθησε με κάθε τρόπο να ενημερώσει τους καστανοκαλλιεργητές από το 1970 για τον τρόπο αντιμετώπισης της Μελάνωσης της Καστανιάς, που προκαλείται από το μύκητα Phytophthora cambivora (Petri) Buisman) (συνώνυμο Blepharospora cambivora Petri). Αυτό ήταν το αρχικό και το πιο σοβαρό πρόβλημα και όχι το έλκος της καστανιάς του οποίου υπεύθυνο παθογόνο είναι ο μύκητας Cryphonectria parasitica (Murrill) Barr με συνώνυμο το Endothia parasitica (Murrill) P.J. Anderson και H.W.Anderson. Το έλκος της καστανιάς δεν υπήρχε τότε στην περιφερειακή ενότητα Χανίων, ούτε ο επάρατος παθογόνος μύκητας Phytophthora cinnamomi. Ιδιαίτερα για το έλκος της καστανιάς η Δ/νση Φυτοπροστασίας του αρμόδιου Υπουργείου είχε εφοδιάσει με μικρό τεμάχιο φλοιού με τα συμπτώματα της ασθένειας όλα τα γραφεία φυτοπροστασίας των Νομών, προκειμένου να παρακολουθούν και να αναφέρουν σχετικά για την ασθένεια, η οποία είχε ήδη παρουσιαστεί στο Βόλο. Μάλιστα η Διεύθυνση Γεωργίας οργάνωσε και την καθιερωμένη γιορτή του κάστανου και με τα προγράμματα της αγροτικής οικιακής οικονομίας και ιδιαίτερα με τη συνεισφορά της αείμνηστης Δέσποινας Σημαντηράκη προωθούσε την αξιοποίηση του κάστανου στην κρητική κουζίνα.
Επειδή λοιπόν η Διεύθυνση Γεωργίας έβλεπε την εξέλιξη της σοβαρότητας της μελάνωσης της καστανιάς και τον αποδεκατισμό αιωνόβιων καστανεόδεντρων μετέφερε το πρόβλημα στο Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων.
Το Ινστιτούτο με τη σειρά του προχώρησε στη δημιουργία πειραματικού αγρού στη Ροδιά με την εισαγωγή από την Ιαπωνία υποκειμένων καστανιάς ανθεκτικών στο μύκητα. Δυστυχώς αργότερα ο αγρός αυτός εγκαταλείφθηκε γιατί θεωρήθηκε πως επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του ιδρύματος, το ένα ημερομίσθιο τη βδομάδα που δίνονταν σε ένα άτομο που τον συντηρούσε!!! Το εργαστήριο φυτοπαθολογίας του Ινστιτούτου με πειράματα στην Κουφή Καρά στο Έλος και στις Μυλωνιές κατάφερε με τη χρησιμοποίηση από εδάφους ειδικών συμβατικών μυκητοκτόνων και ενός βιολογικού σκευάσματος να δώσει στους καλλιεργητές τα απαραίτητα μέσα περιορισμού της ασθένειας. Δυστυχώς δεν βρέθηκε τρόπος για μια συλλογική και με τη βοήθεια της Πολιτείας εφαρμογής των αποτελεσμάτων. Σημαντική ήταν και η προσπάθεια επιλογής και αξιολόγησης των ντόπιων “ποικιλιών” από το αρμόδιο εργαστήριο του Ινστιτούτου. Τέλος στο πλαίσιο των ΠΕΠ Κρήτης ξεκίνησε μια προσπάθεια ολοκληρωμένης ανάπτυξης της καστανοκαλλιέργειας με τη συμμετοχή του Δήμου Ιναχωρίου (δήμαρχος ο κ. Κώστας Κουκουράκης, ο οποίος είχε και έτοιμη για υποβολή μελέτη) και του αγροτικού συνεταιρισμού Παλαιών Ρουμάτων (πρόεδρος ο κ. Γιάννης Παναγιωτάκης), αλλά δυστυχώς η πρόταση αυτή δεν εγκρίθηκε!!! Όσον αφορά στην, μετά την εμφάνιση του έλκους της καστανιάς και στα Χανιά, προσπάθεια αντιμετώπισης της ασθένειας με τη χρήση συμβατών υπομολυσματικών στελεχών του παθογόνου πρέπει να ειπωθεί πως υπήρξε πολύ πετυχημένη και πως αξίζει κάθε έπαινο.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
δρ Βαγγέλης Α. Μπούρμπος,
γεωπόνος ερευνητής φυτοπαθολόγος – οικοτοξικολόγος
