Η Κοινωνικά Υπεύθυνη Επένδυση (ΚΥΕ) αναφέρεται σε µια επένδυση που λαµβάνει υπόψη εκτός από τα κριτήρια χρηµατοοικονοµικής επίδοσης, τα κριτήρια κοινωνικής, περιβαλλοντικής και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG).
Ιστορικά, η ΚΥΕ έχει τις ρίζες της στην αγγλοσαξωνική κοινωνία του 18ου αιώνα, ιδιαίτερα µε το κίνηµα Quakers (Friends), ή στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν οι θρησκευτικές κοινότητες απογόρευαν στους οπαδούς τους να επενδύουν σε εταιρείες όπλων, αλκοόλ ή καπνού (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση: µέθοδοι και κριτήρια ESG, εκδόσεις Κλειδάριθµος, 2022).
Όµως, εάν υπάρχει συναίνεση για την αρχή της ΚΥΕ, η εφαρµογή της εγείρει πολλά ερωτήµατα. Στο άρθρο αυτό θα παρατεθούν µερικές ιδέες σχετικά µε τη χρησιµότητα της ΚΥΕ.
Αυστηρός ορισµός
Η ΚΥΕ είναι µια προσέγγιση που στοχεύει στην εφαρµογή των αρχών της βιώσιµης ανάπτυξης στις επενδύσεις. Η πιο διαδεδοµένη στρατηγική συνίσταται στον έλεγχο των πρακτικών της επιχείρησης (επεξεργασία απορριµάτων, ισότητα των φύλων, κατάρτιση, …) για την επιλογή των καλύτερων εταιρειών από κάθε κλάδο. Σε αυτό το σενάριο, είναι δυνατόν, να επενδύσουµε σε εταιρείες πετρελαίου, υπό την προϋπόθεση να επιλεγούν οι πιο ενάρετες από αυτές. Τελικά, σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ορισµός που δίνεται αφορά τα κεφάλαια που επενδύονται σε επιχειρήσεις οι οποίες λύνουν περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήµατα.
Η ΚΥΕ «κοστίζει περισσότερο»
Η µελέτη µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων σηµαίνει πρόσθετους πόρους τόσο από την ανθρώπινη πλευρά, µε ειδικούς που έχουν εκπαιδευτεί σε αυτά τα θέµατα, όσο και από την πλευρά των δεδοµένων, µε τη χρήση παρόχων δεδοµένων που επικεντρώνονται στο ESG. Ωστόσο, ορισµένοι ειδικοί αναφέρουν ότι τα κεφάλαια ΚΥΕ που λαµβάνουν υπόψη τα µη χρηµατοοικονοµικά κριτήρια τείνουν να είναι λιγότερο ακριβά από τα ισοδύναµά τους χωρίς ποιοτικά κριτήρια. Αυτό συµβαίνει επειδή η διάχυση των κεφαλαίων ΚΥΕ αντανακλάται σε ολόκληρη τη γκάµα των κεφαλαίων έτσι ώστε το κόστος να µετακυλίεται σε όλα τα χρηµατοοικονοµικά προιόντα των εταιρειών ESG.
Η ΚΥΕ εξαιρεί τα ορυκτά καύσιµα
Τα κεφάλαια ΚΥΕ πρέπει να αποκλείουν τα ορυκτά καύσιµα. Μια απαίτηση που επιτρέπει µια ορισµένη συνοχή µεταξύ των προσδοκιών των αποταµιευτών και των προϊόντων που τους προσφέρονται. Πρόκειται για µια πρόταση αξιοπιστίας του τίτλου ΚΥΕ που προορίζεται για τη χρηµατοδότηση µιας πιο βιώσιµης και ανθεκτικής οικονοµίας. Αυτή η πρόταση πρέπει όµως να αποδειχθεί στην πράξη αν ισχύει.
Η ΚΥΕ αναφέρεται σε κεφάλαια που επενδύονται σε µετοχές
H KYE εκφράζεται καλύτερα σε κεφάλαια επενδυµένα σε µετοχές. Στην πραγµατικότητα, είναι τα µόνα που επενδύουν µακροπρόθεσµα και µπορούν να υλοποιήσουν µια ισχυρή δέσµευση των µετόχων.
Μια άλλη ιδέα είναι ότι η ΚΥΕ επιτρέπει τη σωτηρία του πλανήτη µε την επένδυση σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τοµείς που συνδέονται µε την αειφόρο ανάπτυξη: κλιµατική αλλαγή, ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, νερό, κ.λπ.
Συµπερασµατικά, η ΚΥΕ αποκτά όλο και περισσότερη σηµασία στις συνολικές επενδύσεις ανά τον κόσµο και αυτό οδηγεί τη χρηµατοοικονοµική κοινότητα σε νέες δοµές λειτουργίας. Έτσι, εµφανίζονται:
«Ηθικοί» χρηµατιστηριακοί δείκτες.
Οργανισµοί προώθησης των ΚΥΕ.
Οργανισµοί έρευνας για τις ΚΥΕ.
Παρατηρητήρια για τις ΚΥΕ και τα κριτήρια ESG.
Έδρες για τη βιώσιµη χρηµατοοικονοµική και υπεύθυνη επένδυση.
*καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, ακαδηµαϊκός Πολυτεχνείο Κρήτης, επίτιµος ∆ρ. ΑΠΘX Paris School of Business
