■ Επιστολή προς τοπικούς βουλευτές, περιφερειάρχη, περιφερειακούς συµβούλους, δηµάρχους.
Με αφορµή την συζήτηση στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης για τους πυλώνες, τις γενικόλογες διευκρινίσεις του Α∆ΜΗΕ για το έργο αλλά και τις δηλώσεις της υφυπουργού κας Σδούκου στη Βουλή, την ίδια µέρα της συνεδρίασης-συζήτησης (18/10/2024) είναι ξεκάθαρο πλέον ότι όλοι τους είναι στην ίδια πλευρά. Προσπαθούν να εκφοβίσουν την κοινωνία µε διάφορους τρόπους όπως ο κίνδυνος για µπλακ αουτ και προβλήµατα στην οµαλή λειτουργία του δικτύου ηλεκτροδότησης στο νησί.
Ε
πιθυµία τους είναι η γραµµή να διασχίσει τα βουνά για να γίνουν όλα τα έργα οδοποιίας-υποδοµών µε δαπάνη του Α∆ΜΗΕ δηλαδή µε δηµόσιο χρήµα, κατά τη φάση κατασκευής των πυλώνων.
Έπειτα θα είναι πολύ εύκολο για τους επενδυτές να κατασκευάσουν υποσταθµούς υψηλής τάσης κάτω από την καινούργια γραµµή και να συνδέσουν ανεµογεννήτριες. Έτσι δεν θα χρειάζεται να κατασκευάσουν νέες, υπόγειες γραµµές µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για να συνδεθούν σε υφιστάµενους υποσταθµούς υψηλής τάσης που απέχουν αρκετά χιλιόµετρα µακριά.
Μετά τις έντονες διαφωνίες πολιτών και φορέων κατά τη συζήτηση της επιτροπής περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης αποφασίστηκε να εξετασθούν εναλλακτικές λύσεις, όπως υπογειοποίηση ή πόντιση υποβρύχιου καλωδίου.
Όµως οφείλουµε να κάνουµε απόλυτα σαφές προς την κοινή γνώµη ότι οι δύο παραπάνω εναλλακτικές λύσεις, δηλαδή η υπογειοποίηση και η πόντιση, δεν έχουν καµµιά απολύτως σχέση µεταξύ τους από άποψη πολυπλοκότητας. Άρα, όταν οι υπέρµαχοι της κατασκευής των πυλώνων παρουσιάζουν την εναλλακτική λύση της υπογειοποίησης ως πολύ σύνθετη και δαπανηρή, σκόπιµα αποσιωπούν ότι υπάρχει και η πόντιση, που καµία σχέση δεν έχει ως µορφή έργου.
Στην πόντιση (υποβρύχιο καλώδιο παράλληλα µε την ακτογραµµή) το καλώδιο θα ξεκινάει υπογειοποιηµένο από την Ξυλοκαµάρα µέχρι την ακτή (κάπου ανατολικά της Σούδας), εκεί θα γίνει προσαιγιάλωση και το καλώδιο θα ποντιστεί στο βάθος που πρέπει.
Στην συνέχεια θα φτάσει πριν το Ηράκλειο, στην ακτή της Κορακιάς, κάτω από τις νέες εγκαταστάσεις της ∆αµάστας, όπου όµως θα υπάρχει ήδη έτοιµη υποδοµή υπογειοποίησης, από την οποία θα µπορεί να οδεύσει το καλώδιο υπόγεια µέχρι την ∆αµάστα. Αυτό συµβαίνει επειδή στο ίδιο σηµείο φτάνει στην ξηρά και το καλώδιο Αττικής- Κρήτης, για να συνεχίσει υπόγεια µέχρι την ∆αµάστα.
Για την πόντιση του καλωδίου µέσα στη θάλασσα, χρειάζεται να γίνει µια µελέτη χαρτογράφησης του βυθού. ∆εν χρειάζονται αδειοδοτήσεις ή απαλλοτριώσεις, παρά µόνο στο σηµείο προσαιγιάλωσης, όπου εµπλέκονται δηµόσιοι φορείς όπως τα Λιµενικά Ταµεία και όχι ιδιώτες, των οποίων θα χρειαζόταν να απαλλοτριωθούν οι ιδιοκτησίες τους.
Αντίθετα, η καθαρά υπόγεια όδευση (υπογειοποιήση) για την τεράστια απόσταση των 100 περίπου χιλιοµέτρων είναι τιτάνια πιο συνθέτη, διότι έχει πάρα πολλά κατασκευαστικά έργα σε όλη την διαδροµή. Πρέπει να γίνουν εκσκαφές, φρεάτια και να περάσει η όδευση πάνω ή κάτω από ρέµατα και γέφυρες µε ειδικές κατασκευές. Απαιτούνται γεωλογικές µελέτες αφού στη διαδροµή θα συναντήσει κανείς διάφορα είδη εδάφους. Σαφώς θα χρειαστούν απαλλοτριώσεις. Αν η κατασκευή γίνει δίπλα στον σηµερινό ΒΟΑΚ έκτος από τα παραπάνω θα υπάρχει ένα ατελείωτο εργοτάξιο και θα προκύψει τεράστια όχληση στο κοινωνικό σύνολο από τις εργασίες δίπλα στον δρόµο.
Συνεπώς η πόντιση είναι ασύγκριτα απλούστερη αδειοδοτικά, κατασκευαστικά και κοστολογικά. ∆εν είναι τυχαίο ότι στα µεγάλα έργα πόντισης καλωδίων πχ Αττική-Κρήτη, Πελοπόννησος-Κρήτη, η τοποθέτηση του καλωδίου στην θάλασσα µε το ειδικό πλοίο ολοκληρώθηκε νωρίτερα από όλα τα υπόλοιπα µέρη των έργων.
Όλα τα σενάρια που δεν εµπλέκουν θάλασσα είναι πραγµατικά εναδαφικά, γι’ αυτό σε άλλες χώρες που έχουν το προνόµιο της ακτογραµµής ποντίζουν σωρηδόν καλώδια, όπως έκαναν στο Ισραήλ ή στην Ιταλία που πόντισαν καλώδιο από την Νάπολη µέχρι Σικελία παράκτια σε µια απόστασή 500 µετρά από την ακτή.
Άλλωστε, αν πραγµατικά ισχύει το επιχείρηµα ότι η νέα γραµµή θα εξυπηρετεί αποκλειστικά την ισχυρή διασύνδεση µεταξύ των δύο σηµείων (Χανιά και ∆αµάστα) όπου καταλήγουν υποβρύχια καλώδια από την ηπειρωτική Ελλάδα, αυτή ακριβώς η λύση, δηλαδή το αδιατάρακτο, υποβρύχιο καλώδιο, είναι και η πιο στιβαρή εκδοχή. Ούτε πυλώνες να θέλουν συντήρηση και καθαρισµούς βλάστησης κάτω από τη γραµµή (σοβαρός κίνδυνος για πυρκαγιές), ούτε καταπόνηση των εναερίων αγωγών από τον άνεµο, τις ακραίες θερµοκρασίες Χειµώνα και Καλοκαίρι. Η στιβαρή διασύνδεση ∆αµάστας – Χανίων είναι µε καλώδιο µέσα στη θάλασσα! Και έτσι θα αποδείξουν και όλοι όσοι τώρα επιµένουν αποκλειστικά για πυλώνες, ότι πράγµατι δεν έχουν ως προτεραιότητα να συνδεθούν πάνω στη νέα γραµµή οι διάφορες ανεµογεννήτριες που σχεδιάζεται να τοποθετηθούν στα βουνά της Κρήτης.
Η καλωδιακή διασύνδεση Πελοποννήσου – Κρήτης που ήδη λειτουργεί από το 2020, έχει µήκος πάνω από 170 χιλιόµετρα. Μόνο στις δύο άκρες υπάρχουν τα απαραίτητα υπόγεια τµήµατα. Το κόστος του έργου ανήλθε στα 380 εκατοµµύρια ευρώ και περιλάµβανε δύο υποβρύχια καλώδια µήκους 134 χιλιοµέτρων το καθένα, αλλά µέσα στο κόστος του έργου υπήρχαν και πολλά άλλα πράγµατα. Ενδεικτικά αναφέρονται οι αναβαθµίσεις και κατασκευές εναέριων Γραµµών Μεταφοράς µε πυλώνες από την Μεγαλόπολη έως την Νεάπολη Λακωνίας, υπόγεια καλώδια, τερµατικός υποσταθµός στην Νεάπολη Λακωνίας, τεράστια επέκταση του υφιστάµενου υποσταθµού υψηλής τάσης στην Ξυλοκαµάρα των Χανίων, σύστηµα ελεγχόµενης σύγχρονης αντιστάθµισης αέργου ισχύος (STATCOM) στο Ηράκλειο, σηµεία προσαιγιάλωσης των υποβρύχιων καλωδίων στον κόλπο της Κίσσαµου (Κρήτη) και στη χερσόνησο Μαλέα (Πελοπόννησος).
Σε περίπτωση πόντισης καλωδίου Χανιά – ∆αµάστα, το έργο θα περιλαµβάνει δυο υποβρύχια καλώδια µε µήκος λιγότερο από 100 χιλιόµετρα το καθένα, µόνο ένα νέο σηµείο προσαιγιάλωσης (πιθανόν ανατολικά του λιµένα της Σούδας) αφού το άλλο στην Κορακιά ήδη υπάρχει για το καλώδιο Αττικής – Κρήτης, υπόγεια καλώδια από Ξυλοκαµάρα έως Σούδα και από Κορακιά έως ∆αµάστα. Το κόστος πόντισης καλωδίου Χανιά – Ηράκλειο θα είναι σηµαντικά µικρότερο από εκείνο της διασύνδεσης Πελοποννήσου– Κρήτης.
Επίσης πρέπει να αντιληφθούν όλοι ότι µπροστά στα ζητήµατα της προστασίας του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας, δεν µπορεί διαρκώς να παρουσιάζονται εµπόδια µε αφορµή το κόστος. Ειδικά ο Α∆ΜΗΕ, µια εταιρία υπό δηµόσιο έλεγχο µε την διοίκηση του να διορίζεται από την Κυβέρνηση, διαρκώς αναφέρει ως εµπόδιο για τις εναλλακτικές λύσεις το θέµα του κόστους και την επιβάρυνση των καταναλωτών. Είναι όµως ο ίδιος Α∆ΜΗΕ που διαφηµίζει συνεχώς µια πληθώρα νέων µεγάλων έργων διασύνδεσης µε υποβρύχια καλώδια, µε τεράστια κόστη. Καλώδιο προς την κεντρική Ευρώπη για την εξαγωγή “πράσινης” ενέργειας, καλώδιο προς την Κύπρο καθώς και υποβρύχια καλώδια για την διασύνδεση νησιών µε πολύ µικρό πληθυσµό, χωρίς για τα τελευταία να υπάρχει σαφής τεκµηρίωση προς την κοινή γνώµη, για ποιόν λόγο αυτά τα νησιά δεν θα µπορούσαν να διασυνδεθούν από τον ∆Ε∆∆ΗΕ, µε υποβρύχια καλώδια µέσης τάσης, πολύ χαµηλότερου κόστους, περιορίζοντας τα έργα του Α∆ΜΗΕ σε διασύνδεση µόνο µερικών κοµβικών σηµείων.
Όλα είναι θέµα πολιτικής βούλησης και συµφερόντων!
*Ο Κώστας Ηλιάκης είναι πρόεδρος εργαζοµένων ∆ΕΗ ΧΑΝΙΩΝ
