Περί Ροής της Ανθρώπινης Ζωής

Στη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής, τα μέλη μιας κοινωνίας γίνονται, εκούσια ή ακούσια, δέκτες και πομποί πολλών μηνυμάτων καθημερινά. Εξαιτίας ορισμένων απ’ τα μηνύματα αυτά, έρχονται και σ’ επαφές (τριβές) με μέλη διαφορετικών κοινωνιών της ίδιας εποχής.
Η νοητή, λοιπόν, γραμμή, η οποία, στο πέρασμα των χρόνων, μεταδίδει για μέλη της ίδιας κοινωνίας ή διαφορετικών κοινωνιών τον ίδιο τρόπο ερμηνείας των μηνυμάτων, συσχέτισης των δεδομένων μιας κοινωνίας ή αντιμετώπισης των εξωγενών δυνάμεων, καλείται ροή.
Καθετί στην καθημερινή ζωή ρέει, δεν μένει ποτέ στάσιμο, ούτε φαινομενικά, ούτε στην πραγματικότητα. Έχει δε και κορυφή και βάθος, η μελέτη η ενδελεχής των οποίων μας βοηθά να φτάσουμε στη Γνώση και στην εξεύρεση λύσεων για όσα μας απασχολούν στη ζωή.
Κορυφή και βάθος, δηλαδή, είναι τα δύο άκρα κάθε σώματος και κατάστασης, που μπορούμε να δούμε, να ακούσουμε, να πιάσουμε ή όχι. Βυθός είναι είτε η αρχή του αγώνα επιβίωσης και σταδιοδρομίας είτε το κατρακύλισμα από μιαν υψηλότερη σε μιαν προγενέστερη στη διάρκεια της ανοδικής πορείας. Από τον βυθό προς την κορυφή η πορεία είναι ανοδική και απαιτεί υπομονή, γιατί κατακτιέται βαθμιαία κι όχι μεμιάς. Διαφέρουν, βεβαίως, από άνθρωπο σε άνθρωπο και από κοινωνία σε κοινωνία, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, την καταγωγή, την περιοχή, την παιδεία, την εργασία. Ενίοτε, παρεκτραπείς από εξωτερικές επιδράσεις, ο άνθρωπος δεν φτάνει ποτέ στην κορυφή ή φτάνει με πολύ κόπο κι αργοπορημένος.
Κατά τη διάρκεια της ροής της ανθρώπινης ζωής, πολλές φορές στεκόμαστε σε μεμονωμένα περιστατικά ή δεδομένα, τα οποία διακρίνουμε απ’ τα άλλα, κρίνουμε και προκρίνουμε ως σύμβολα. Όταν, όμως, αντιμετωπίζουμε τα διαφορετικά και ανομοιογενή ερεθίσματα της ζωής μας ως μιαν ολότητα, τότε ομιλούμε για συνολική θεώρησή της· συνήθως, τα «άγκιστρα», που χρησιμοποιούμε για να συμπεριλάβουμε τα στοιχεία αυτά (περιστατικά, ερεθίσματα, εντυπώσεις, δεδομένα, σύμβολα, μοντέλα), είναι ο βυθός, το εναρκτήριο σημείο κι η κορυφή, η επιθυμητή κατάληξη, κοινωνικοεπαγγελματική καταξίωση και προκοπή.
Συχνά, συμβαίνει, επηρεασμένη από εξωγενείς παράγοντες, η ζωή του ανθρώπου, στη συνολική της θεώρηση, να μην έχει καταγεγραμμένα προσωπικά βιώματα, περιστατικά ή ερεθίσματα· τότε, λέγεται «κενή». «Μονοστοιχειακή ή μονήρης» καλείται η ζωή εκείνου του ανθρώπου, που ζει εκούσια μονάχος του, δίχως επαφές με τους άλλους και συνεπώς, δεν έχει εξωτερικές επιρροές για μεταβολές της κοινωνικής του λειτουργίας ή της πορείας του προς την κορυφή· αντιδιαστέλλεται δε προς τον «αποκλεισμό» ή περιθωριοποίηση, την επιβαλλόμενη από μιαν κοινωνία ή τάξη σ’ ένα πρώην μέλος τους στέρηση δυνατότητας συμμετοχής στα κοινά και απομόνωση.
Ο άνθρωπος, όσες φορές δεν είναι μονήρης ή περιθωριοποιημένος, απολαμβάνει τα προνόμια της κοινωνικής ζωής και έχει τις αντίστοιχες υποχρεώσεις, που εκπορεύουνται από τη συμμετοχή του στα της κοινωνίας ή τάξης, όπου ανήκει. Ταυτόχρονα, δημιουργεί κύκλους γύρωθέ του. Κύκλος ενός ανθρώπου είναι όλοι οι άνθρωποι, με τους οποίους επέλεξε να συναναστρέφεται καθημερινά και ενώνουνται μεταξύ τους με δεσμούς ισότητας, φιλίας, αγάπης, εμπιστοσύνης, κατανόησης, αλήθειας, αλληλεγγύης και συνεργασίας. Ένας άνθρωπος μπορεί να ανήκει σε περισσότερους του ενός κύκλους, αλλά είναι, όμως, το κέντρο, απ’ όπου οι άλλοι, τους οποίους αυτός επέλεξε, ισαπέχουν, μονάχα για έναν κύκλο.
Όταν γίνεται αναφορά σε επιλογή, εννοείται το ξεδιάλεγμα και η συντήρηση με τον καλύτερο τρόπο, ακόμη και με προσωπικές θυσίες, από τον άνθρωπο εκείνων των ιδεών ή των γνωρισμάτων του χαραχτήρα του ή των συναναστροφών του ακόμη, που ταιριάζουνε στη ζωή και (θα) την κάνουν λιγότερο ανώδυνη.
Κανονικά, από σεβασμό στους συνανθρώπους – συναγωνιστές, αλλά όχι απαραιτήτως και φίλους ή αγαπημένους του, η πορεία κάθε ανθρώπου προς την κορυφή (έπρεπε να) είναι           -παρά τα διάφορα επίπεδα και τις δυσκολίες, που καλείται να υπερφαλαγγίσει- ευθεία, αταλάντευτη. Όταν, όμως, προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς του, κοιτάζει να παρακάμψει τους άλλους ή να τους συντρίψει, δεν ακολουθεί την ίδια μ’ αυτούς ευθεία και παρεκκλίνει, τότε μιλάμε για τεθλασμένη πορεία, που φτάνει μεν ταχύτερα στην κορυφή, πλην δολίως· καθώς δε ο δόλιος είναι αστήριχτος και δεν έχει δηλαδή δεδομένα, σύμβολα και μοντέλα γερά δομημένα ως θεμέλια, μοιάζει με ετοιμόρροπο γίγαντα με γυάλινα ποδάρια.
Όταν οι άνθρωποι προτιμούν να δρουν διά της τεθλασμένης οδού και να δραστηριοποιούνται, άδικα και άτιμα, στα σκοτάδια, κρυφά από τους συνανθρώπους τους, προσβάλλονται από «νυκταλωπία»· μ’ άλλα λόγια, αποφεύγουν το ηλιακό διαυγές κοινό για όλους άπλετο ημερήσιο φως και προτιμούν τη νύχτα, για να «πιάσουν στον ύπνο» τους έντιμους και τους δίκαιους.
Τα διάφορα επίπεδα, τα οποία έχουν, κατά τη διάρκεια της ροής τους, οι ζωές των ανθρώπων μιας συγκεκριμένης κοινωνίας, είναι: (α) είτε κοινός βυθός και κοινή κορυφή, τότε λέμε ότι οι ζωές ταυτίζονται· (β) ένα κοινό τυχαίο σημείο κατά την (ανοδική ή καθοδική) πορεία τους, το λεγόμενο «σημείο επαφής»· (γ) κανένα κοινό σημείο, κινούνται παράλληλα, προς την ίδια ή αντίθετη κατεύθυνση, είναι συνεπώς τελείως ανεξάρτητες και διαφορετικές μεταξύ τους.
Εάν δεχτούμε κάθε ανθρώπινη ζωή ως σύνολο ερεθισμάτων και βιωμάτων, αλλά και δεδομένων και συμβόλων και μοντέλων, με τη συμβίωση δύο ανθρώπων και το γάμο τους έχουμε την ένωση του συνόλου της ζωής του ενός με τη ζωή του άλλου. Με τη δύναμη να μπορεί να διατηρεί το αυτεξούσιό του ο καθένας, στο γάμο και στη συμβίωση προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα νέο σύνολο, το οποίο θα απαρτίζεται από κάποια στοιχεία από τον ένα και κάποια από τον άλλο· και το εφεξής σύνολο θα ανήκει εξίσου και στους δύο, ανεξάρτητα από το σύνολο στοιχείων το καθαρά προσωπικό του καθενός, που διατηρείται ακέραιο, στην περίπτωση που η σχέση είναι ισότιμη και υγιής και όχι υποτέλειας.
Όταν βρίσκουνται οι διαφορετικές πορείες των ανθρώπων στο ίδιο επίπεδο, επικοινωνούν μέσω ενός περάσματος, που, ας το αποκαλέσουμε κάπως αυθαίρετα, «διάδρομο». Ο «Διάδρομος», κατά την ανοδική πορεία, έχει τρία σκαλοπάτια, τα οποία πρέπει ν’ ακολουθούνται με θρησκευτική ευλάβεια, αλλιώς ο άνθρωπος πέφτει στις διαρκώς ελλοχεύουσες «ενέδρες» και, αντί να προοδεύει, πισωγυρίζει : Ι) Αναγνωριστικό, τα πρώτα δειλά βήματα από το βυθό, ΙΙ) Τολμηρό Έθος, από συνήθεια πια στα «ρηχά» αποτολμά να προχωρήσει σε «βαθύτερα» και ΙΙΙ) Αξίωση, βρίσκεται πια στην τελική ευθεία για την κορυφή. Για την καθοδική, όμως, πορεία υπάρχουν τρία, επίσης, «σκαλιά»: Ι) Προαναγγελία, όταν κάτι δεν πάει καλά, αρχίζουν οι πρώτοι «τριγμοί» στην κορυφή, ΙΙ) Προσγείωση, κατά την οποία η «κατρακύλα» βαθμιαία επιταχύνεται και ΙΙΙ) Γείωση, η ανώμαλη οδυνηρότατη επιστροφή στο βυθό.