Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου
» Έκδοσις Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής. Χανιά 2021
Όσο το κομψό έντυπο διανεμόταν προς το εκκλησίασμα της Ιεράς Μονής – μνημόσυνο εικοσαετές της μακαριστής Γερόντισσας Θεοσέμνης – κάποιος θα μπορούσε, αφελώς, να διερωτηθεί. Υπάρχουν «σημεία» του βίου και της πολιτείας του αγίου «εισέτι» αδιερεύνητα και άγνωστα;
Μετά από την «οικουμενική» βιβλιογραφία και εργογραφία, τα αναρίθμητα – πιστοποιημένα – θαύματα, με τις παρεμβάσεις και «αποκαλύψεις» του προορατικού αγίου, στην εποχή και στη ζωή μας. Ακριβέστερα, μετά από το έργο, «βίος και λόγοι» (έκδοση της ίδιας ιεράς Μονής, 27η ανατύπωση 2021) – ζώσα πηγή γνωριμίας με τον γλυκύτατο ασκητή – ουδέν πλέον άγνωστο, τουλάχιστον για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό!
******
Το νέο ευσύνοπτο όσο και εύληπτο για όλους, ανάγνωσμα, με επιμέλεια και εισαγωγή της Οσιολογιοτάτης Γερόντισσας Θεοξένης μοναχής, μεταφέρει πράγματα, νέο σωτήριο Μήνυμα ζωής για το παρόν και μέλλον. Καθώς με χαρακτηριστική σαφήνεια τονίζεται στην εισαγωγή, πρόκειται περί «εμπλουτισμένων με νέα αποσπάσματα λόγων: «περί θείου Έρωτος και περί μοναχικού πολιτεύματος…». Μέσα από έμπνευση υψηλό φρόνημα και φωτισμό, προβάλλεται εδώ η εμπειρία της πρωτόγνωρης αγάπης και της χαράς του Οσίου. Ήδη το χάρισμα αυτό ορίζεται απλά, γνωμοδοτικά, στην προμετωπίδα του έργου. «Όποιος αγαπάει περισσότερο δίνει περισσότερο. Και όποιος αγαπάει πάρα πολύ τι έχει αντάξιο να δώσει, δίνει τον εαυτό του»! Αρχή και τέλος η συναίσθηση της χαράς! Το να αισθάνεσαι «έμπλεος» αυτής της ουράνιας ευλογίας! Καθώς η χαρά, ως ελπίδα και βεβαιότητα, ως ενθουσιασμός και λαχτάρα, ως έρωτας θείος προέρχεται από τον Χριστό.
Μέτοχοι της χαράς τα «νέφη» μαρτύρων, οι άγιοι και οι «ορεγόμενοι» της οδού εκείνων… Οι ασκούμενοι στο κοινόν άθλημα «εν βίω δια βίου». Οι βραδυπορούντες και οι παραπαίοντες, οι συμπάσχοντες και οι αδύνατοι. Για τους τελευταίους ο άγιος «παραδειγματίζεται» λέγοντας: «Εγώ ο καημένος τι να σας πω… είμαι πολύ αδύνατος. Δεν έχω κατορθώσει να αγαπήσω τόσο πολύ τον Χριστό, να τον λαχταρήσει η ψυχή μου. Αισθάνομαι ότι είμαι πολύ πίσω…»! Τονωτικό φάρμακο ο άγιος συνιστά την προσευχή της ημέρας και περισσότερο της νυκτός. Σημείο της προσευχής, κρίσιμο, η ανιδιοτέλεια με δεδομένα όμως την Πρόνοια και την Αγάπη, τη γνώση και επίγνωση του Θεού υπέρ των ανθρώπων.
Στο δεύτερο μέρος, «Λόγοι περί του Αγγελικού πολιτεύματος», αναδεικνύεται με σεμνότητα η Αγγελική πολιτεία και τάξις. Τα μοναχικά τάγματα «προκάλυψης» θα λέγαμε, στον ορατό και αόρατο πόλεμο ο οποίος διεξάγεται «εντός» αλλά και υπέρ του ευρύτερου «κοσμικού» φάσματος, της κοινωνίας των «μετόπισθεν»!
Ωστόσο: «για να προκόψει κανείς στο Μοναστήρι», να προστατεύσει άλλους, «εγγύς και μακράν»… «πρέπει ν’ αγωνίζεται χωρίς να πιέζεται από κανένα»! Όλα με χαρά, και προθυμία… τίποτε αναγκαστικά»! Προηγείται εδώ ο λόγος του Αποστόλου: «Υμείς γάρ επ’ ελευθερία εκλήθητε, αδελφοί μόνον», προσθέτοντας: «μη την ελευθερίαν εις αφορμήν τη σαρκί αλλά δια της αγάπης δουλεύετε αλλήλοις» (Γαλ. Ε’13).
Το Αγγελικό πολίτευμα, η μοναχική ζωή, «απορρέει μέσα από την Αγία Γραφή, μέσα από το Ευαγγέλιο». Συγκροτεί άρα θεσμό της Εκκλησίας προοριζόμενον «εις διακονίαν του πληρώματος». Διακονία ασκούμενη εις Υπακοή ελευθερίας, δοξολογίας και χαράς. Με αυτή την έννοια, πρότυπο της μοναχικής πολιτείας αποτελεί η επουράνιος πολιτεία των Αγγέλων και λοιπών ασώματων λειτουργικών τάξεων.
«Ο Θεός θέλει να ομοιωθούμε με τους αγγέλους. Οι Άγγελοι μόνο δοξολογούν τον Θεό. Αυτή είναι η προσευχή τους. Είναι λεπτό πράγμα η δοξολογία, «εκφεύγει απ’ τα ανθρώπινα»! Δοξολογία σημαίνει την «κατ’ εξοχήν» ανιδιοτελή προσευχή!
Τέλος, με απλότητα και σοφία, ο άγιος μας, «προσγειώνει» στη λατρεία και τις ακολουθίες, με το δικό του γνωστό μοναδικό τρόπο!… «Στα λόγια (εννοείται) που συζητάμε, που μιλάμε στον θεό, με τη λατρεία μας, με την αγάπη μας, μέσα στην Εκκλησία με όλους τους αδελφούς»!
Γνωρίζει εκείνος απόλυτως τις «παγίδες»1 των ανθρώπων που λατρεύουν τον θεόν και αναφέρει (πικρές) αλήθειες, διαπιστώσεις και αποτελέσματα, όπως: «πάμε στην Εκκλησία, συχνά για να συνεχίσουμε τον ύπνο μας»! Αντί της χαράς, «ερχόμαστε σε μια κατάσταση χαυνότητας και δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα γράμματα, τα τροπάρια, τους ύμνους- ένα σατανικό πράγμα»!
Η συνήθεια φέρει κορεσμό και η «πίεση», να δεχτώ κάτι, προκαλεί αντίσταση και αντίδραση, αναγνωρίζει με θλίψη ο διορατικός άγιος. Και μη έχοντας άλλο «φάρμακο» να μας προτείνει, προσφέρει δική του εμπειρία ως παράδειγμα ίσως αμίμητο, εν τούτοις άξιο να κινήσει προς μίμηση: «Εγώ τι να σας πω, αυτό δεν το ξέρω. Τις ακολουθίες τις έχω απολαύσει. Δεν πίεζα τον εαυτό μου, δεν ήξερα να κάνω κάτι αγγάρια. Αντίθετα… ν’ ακούω τα ίδια, σήμερα και αύριο και μεθαύριο. Όλο τα ίδια αλλά αυτό έχει αξία. Δεν χορταίνω να τα λέω όλη την ημέρα. Έχουν τόσους χυμούς που δροσίζουν την ψυχή και την τρέφουν…».
1 Όντας λειτουργός (30 χρόνια στην Πολυκλινική Αθηνών) ο άγιος «είδε» – σε βάθος και έκταση – την «εικόνα» των αδελφών π.χ. στη λατρεία, στο γάμο, στη βάπτιση! Τα βλέπει όλα με την αγάπη, την επιείκεια. Χωρίς οργή, χωρίς αγανάκτηση, χωρίς ανάκριση!
