Προ τινών ετών, ως γνωστόν, παρεχωρήθη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο αυτοκεφαλία στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και η αναγνώριση αυτής από την Ορθόδοξη Ελλαδική Εκκλησία προκάλεσε αντιδράσεις και εν Ελλάδι και ιδίως από εκείνους, οι οποίοι θεωρούν ότι, κατά κάποιον τρόπο, ο φυσικός σύμμαχος ή και προστάτης της Ελλάδος, άνευ ετέρου, είναι η Ορθόδοξη Ρωσία.
Ενας τέτοιος υπήρξε ο γιατρός Σοφοκλής Οικονόμος (1808-1877), γιος του λόγιου Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων (1780-1857), ο οποίος περιγράφεται από αθηναϊκή εφημερίδα ως ένας φανατικός ρωσόφιλος με ακραία πίστη προς τη Ρωσία. Ετσι, η «Εφημερίς των συζητήσεων» της 5-8-1872 γράφει για την τυφλή ρωσοφιλία του Σοφοκλή Οικονόμου: «…Η Ελλάς κατ’ αυτόν μικρά, πτωχή, εξουθένημα του κόσμου και των εθνών ο περίγελως, οφείλη να βυθισθή εις την Ρωσικήν κολυμβήθραν, να γίνη σαρξ εξ της σαρκός της όπως αποφύγη τα εκ της δύσεως βέλη. Χάριν της Ορθοδοξίας και διά την Ορθοδοξίαν πρέπει να παύση να ζη πολιτικώς, εθνικώς και διανοητικώς». […]
Τοιαύτη ούτως ειπείν, δογματική αφοσίωση προς την Ρωσίαν, αν και κινούμενος από άλλην αφετηρία, είχε ο Γ.Γ. του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, ο οποίος κατά τον στενό συνεργάτη του και «Στρατηγό» του ΔΣΕ Μήτσο Βλαντά, ήταν «θαυμαστής του Στάλιν… πίστευε στο αλάθητο της Ρωσικής κομμουνιστικής ηγεσίας, και βρισκόταν σε αποπνιχτική εξάρτηση από το Κ.Κ. της Σοβιετικής Ενωσης… Τελικά η ίδια η Ρωσία τον δολοφόνησε κάτω από απάνθρωπες συνθήκες… στο παγωμένο Σουργκούτ της Σιβηρίας».
Αείποτε όμως σχεδόν ο στόχος είτε της Τσαρικής Ρωσίας είτε υπό οιοδήποτε άλλο καθεστώς, είχε την αντίληψη της «Τρίτης Ρώμης», της ανάληψης δηλαδή της πρωτοκαθεδρίας επί του συνόλου των ορθοδόξων λαών της υφηλίου, διά της εκτοπίσεως του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Γράφει η ελληνόφωνη εφημερίδα της Τεργέστης «Νέα Ημέρα» της 6/18 Αυγούστου 1899: «…η Ρωσική κυβέρνησις από πολλού ήδη χρόνου καταβάλη πάσαν δυνατήν προσπάθειαν όπως εκρωσίση την εν Τουρκία Ορθόδοξον Εκκλησίαν. Προς τον σκοπόν τούτον οι Ρώσοι μετέρχονται πάντα τα δυνατά μέσα και κινούσι πάντα λίθον, όπως εις χηρευούσας πατριαρχικάς έδρας εκλέγονται πάντοτε οι εν τη Ρωσία αφοσιωμένοι και παραδεδομένοι υποψήφιοι… Επί της Υψηλής Πύλης η Ρωσική πρεσβεία εξασκεί πάσαν πίεσιν μεταχειριζομένη πάντα τα εκβιαστικά μέσα, όσον δύναται τις να φαντασθή, όπως αναγκάζη αυτήν να αποφασίζη υπέρ των Ρωσικών συμφερόντων». […]
Αντώνης Ν. Βενέτης,
Μοναστηράκι Δωρίδος
