Είναι χρήσιµο οι ταξιδιώτες να είναι περίεργοι, παρατηρητικοί και προνοητικοί;
Η απάντηση είναι δεδοµένη. Τότε, γιατί είναι ελάχιστοι αυτοί που έχουν αυτές τις δεξιότητες; Πώς θα βοηθήσουµε τα µεγάλα µας παιδιά να τις αναπτύξουν;
Με τα ερωτήµατα αυτά σχεδίασα 2 εργαστήρια (στα Χανιά και στη Σούδα) στα πλαίσια της φετινής καλοκαιρινής εκστρατείας των Παιδικών µας Βιβλιοθηκών.
Στο σηµείωµα παρουσιάζω το πλαίσιο που χρησιµοποίησαν 30 παιδιά για να ταξιδέψουν στις Πρέσπες, στο Αρχιπέλαγος, στη Ρώµη και στη Βαρκελώνη.
1η κοινή συνισταµένη
Συνδετικός κρίκος της περιέργειας, της παρατηρητικότητας και της προνοητικότητας είναι η µνήµη εργασίας. Αν η µνήµη εργασίας ενός ατόµου έχει περιορισµένη χωρητικότητα, τότε σηµαίνει µειωµένη ή ανύπαρκτη λειτουργία των 3 παραπάνω δεξιοτήτων. Θεώρησα ότι είναι απαραίτητο να εξάψω την περιέργεια των παιδιών µε σύντοµα αυθεντικά ταξιδιωτικά µου περιστατικά. Η επίδειξη µικρών ενθυµίων από εξωτικούς προορισµούς διήγειρε την παρατηρητικότητα τους. Τέλος, το ερώτηµα “Γιατί έχω µαζί µου ένα µικρό ελβετικό σουγιά;” προκάλεσε απαντήσεις προνόησης.
Ταξίδι επί χάρτου
Προϋπόθεση για να σχεδιάσουν ταξίδια σε χάρτη είναι οι ταξιδιώτες να έχουν αντίληψη του χώρου, αίσθηση προσανατολισµού και υπολογισµός του χρόνου που απαιτείται. Και οι 3 δεξιότητες ενισχύουν τη µνήµη εργασίας τους. Αυτά είναι η 2η κοινή συνισταµένη. Χρησιµοποιήσαµε µεγάλους πλαστικοποιηµένους χάρτες και µαρκαδόρους για να χαράξουµε ασφαλείς πορείες σαν καπετάνιοι.
Μια µικρή κατάλληλη θαλασσινή ιστορία τους έβαλε στο κλίµα. Ψάχνοντας σε χάρτες και ταξιδιωτικούς οδηγούς βρήκαµε τις πορείες που θα ακολουθήσουν και τα µέσα που θα χρησιµοποιήσουν για να έχουν χαµηλό οικολογικό αποτύπωµα…
Προτεραιότητες και προνόηση
Πριν την αναχώρηση για ένα υπέροχο ταξίδι… οι 5 οµάδες των µικρών ταξιδιωτών πρότειναν ιδέες για την προετοιµασία τους.
Τι θα βάλουν στις αποσκευές τους; Ποια είναι τα απαραίτητα έγγραφα που θα χρειαστούν; Μήπως να εµβολιαστούν;
Προβληµατίστηκαν αν πρέπει να προτιµάµε αργά οικονοµικότερα µέσα φιλικά στο περιβάλλον…
Οι παρατηρητικοί
Θεώρησα σκόπιµο να παρουσιάσω έναν τόπο από διαφορετικές σκοπιές. Ακριβώς όπως κάνουν οι έµπειροι ταξιδιώτες που απολαµβάνουν στο έπακρο την περιπέτεια τους. Το κέρδος τους; Μόνιµη καταγραφή των εµπειριών τους στην επεισοδική τους µνήµη.
Τι κάνουν οι παρατηρητικοί επισκέπτες ενός τόπου; Πέντε απλά πράγµατα…
Επισκέπτονται το ψηλότερο σηµείο.
Αγοράζουν µια τοπική εφηµερίδα.
Χρησιµοποιούν λεωφορεία, τραµ, µετρό.
Ψωνίζουν από µπακάλικα, φούρνους ή λαϊκές.
Πηγαίνουν σε φεστιβάλ, πανηγύρια, γιορτές.
Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν. Συζητούσαν τι θα δουν και τι θα κάνουν στους σταθµούς και στους προορισµούς τους…
Η απορρόφηση όλων ήταν τέτοια που έχασαν το χρόνο. Όµως πρόλαβαν να παρουσιάσουν το ταξίδι τους και ανταµείφθηκαν σαν πραγµατικοί ταξιδιώτες µε σοκολατάκια!
Εργαλείο η γλώσσα µας
Ο 3ος συνδετικός κρίκος είναι η γλώσσα µας, για αυτό πρότεινα επίθετα και ουσιαστικά για τις περιγραφές τους…
Ένας περίεργος εγγονός
Παππούς και εγγονός διασκέδασαν δήθεν ψαρεύοντας σε κοντινή παραλία. Η ψαριά τους ένα ψαράκι µισοφαγωµένο. Η γιαγιά αρνήθηκε να το ψήσει. Μπρος στην αδαµάντινη επιµονή του µπόµπιρα εγγονού ο παππούς βρήκε µια σολοµώντεια λύση.
– Γιάννη, µιας και σου αρέσουν τα καβούρια, προτείνω να βάλουµε το ψάρι δόλωµα σε µία τρύπα στον βράχο για να έλθουν καβούρια».
– Παππού, είµαι περίεργος να δω, αν έχεις δίκιο.
Έτσι κι έγινε. Ο παππούς δικαιώθηκε κι ο περίεργος εγγονός του καταχάρηκε όταν την επόµενη διαπίστωσαν ότι δίπλα στο µισοφαγωµένο ψάρι είχε εγκατασταθεί ένα καβούρι.
Επίθετα
1. άγνωστος-η-ο
2. αµφιθεατρικό-η
3.αναζωογονητικός-η-ο
4. άνετο-η
5. απόκρηµνο-η
6. απόλυτος-η
7. αποµακρυσµένο-η
8. αφρόστεφανωµένη
9. βοτσαλωτή-ο
10. γαλήνιο-α
11. γευστικό
12. γνώριµο
13. γραφικό
14. δυτικό
15. δωρεάν
16. έντονος-η-ο
17. εντυπωσιακή-ο
18. ζωηρό
19. κατάφυτο-η
20. κατάφωτη-ο
21. λογικός-η-ο
22. µαγεµένο-η
23. µυστηριώδες
24. παραλιακός-η
25. παραµυθένιο-α
26. πελώριος-α-ο
27. πεντακάθαρο-η
28. πλακοστρωµένο-η
29. πολύβουος-η
30. πολυτελής
31. σύγχρονη-ο
32. τεράστιος-α-ο
33. φιδίσιος
34. χαρούµενος-η-ο
35. χειροποίητο-α
Ουσιαστικά
1. αίθουσα
2. αισθήµατα
3. αναζήτηση
4. αναµονή
5. απόλαυση
6. ασφάλεια
7. διαδροµή
8. διασκέδαση
9. δρόµος
10. δωµάτιο
11. έθιµο
12. είσοδος
13. έλεγχος
14. εξυπηρέτηση
15. θάλασσα
16. θέα
17. θερµοκρασία
18. καιρός
19. κάστρο
20. µουσείο
21. παραλία
22. περιβάλλον
23. πλατεία
24. πλήθος
25. προϊόν
26. πύργος
27. σεβασµός
28. ταλαιπωρία
29. ταξίδι
30. ταχύτητα
31. τιµή
32. υγρασία
33. φαγητό
34. φιλοδώρηµα
35. χώρος
Συµπερασµατικά
Κάθε ταξίδι ή εκδροµή είναι ευκαιρία για ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων των παιδιών.
Προσεκτική προετοιµασία + όµορφες στιγµές + σεβασµός στη φύση + παρατηρητικότητα εξασφαλίζουν αξέχαστα ταξίδια.
Μικροί και µεγάλοι ταξιδιώτες µαθαίνουν ότι οι εµπειρίες είναι άφθαρτος πλούτος.
∆υστυχώς το κοινωνικό µας πλαίσιο δεν είναι ευνοϊκό για την ανάπτυξη της περιέργειας, της παρατηρητικότητας και της προνοητικότητας.
*Ο Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη ∆ιά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία ‘In the search of mythical Talos’, ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυµάµαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσµατικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
