Δύο άσχετες επιφανειακά τοπικές ειδήσεις της περασμένης εβδομάδας με έβαλαν στον πειρασμό να ερευνήσω τη σχέση τους.
Οι 2 ειδήσεις αναφέρονται σε αυξημένες εισαγωγές σε κλινική του Νοσοκομείου μας και η άλλη στο αστικό πράσινο.
Το πρώτο επακόλουθο ερώτημα είναι… Μήπως η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την υγεία μας; Δυστυχώς, τα αποτελέσματα ερευνών που συγκέντρωσα συνηγορούν σε καταφατική απάντηση.
Ένα δεύτερο ερώτημα είναι… Αν είχαμε 1000 επιπλέον μεγάλα δένδρα στην πόλη θα αντιμετωπίζαμε καλύτερα την κλιματική κρίση;
Ψυχικές ασθένειες
Ο Ιπποκράτης, στο έργο του ‘‘Περί αέρος, νερού και τόπων’’, αναλύει την επίδραση που έχει το περιβάλλον και το κλίμα στην ανθρώπινη υγεία.
Το ανθρώπινο σώμα είναι αναπόσπαστο μέρος του περιβάλλοντος. Επομένως, η ποιότητα ζωής σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς και κλιματικούς παράγοντες επηρεάζει την υγεία μας.
Η ελάχιστη ατμοσφαιρική πίεση φαίνεται να έχει μια ανεστραμμένη σχέση σχήματος U με τη συχνότητα των νοσηλειών, με τις υψηλότερες τιμές να αντιστοιχούν στο εύρος 1010-1020 hPa.
Η αύξηση της θερμοκρασίας
Η αύξηση της μέγιστης θερμοκρασίας από 0 °C σε 23 °C σχετίζεται με σαφή αύξηση του μέσου αριθμού νοσηλειών ανά ημέρα. Η περαιτέρω αύξηση της μέγιστης θερμοκρασίας δεν φαίνεται να τις επηρεάζει σημαντικά.
Ερευνητές από την Ελβετία διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος νοσηλείας αυξανόταν γραμμικά κατά 4,0% για κάθε αύξηση κατά 10 °C στη μέση ημερήσια θερμοκρασία. Άλλες έρευνες από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Κίνα, τις ΗΠΑ και το Χονγκ Κονγκ έδειξαν σημαντική θετική συσχέτιση μεταξύ της υψηλής ημερήσιας θερμοκρασίας και των συνολικών ψυχιατρικών νοσηλειών.
Η σκόνη της Σαχάρας
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι όσο πιο μικρό είναι το μέγεθος ενός αιωρούμενου σωματιδίου τόσο ευκολότερα εισέρχεται στο αναπνευστικό σύστημα. Το αποτέλεσμα; Προκαλεί ερεθισμούς σε υγιή άτομα ή επιδείνωση ατόμων που πάσχουν από αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα. Ας μην έχουμε αυταπάτες, η έρημος Σαχάρα είναι μολυσμένη.
Όσοι παρατηρητικοί ταξιδιώτες έχουν κάνει μίνι-σαφάρι εκεί το βεβαιώνουν. Η Κρήτη και τα Κανάρια νησιά, λόγω της εγγύτητας τους στην Αφρική, δέχονται τις μεγαλύτερες ποσότητες σκόνης. Κατά καιρούς, μετρήσεις έχουν δείξει ποσότητες αφρικανικής σκόνης 50-90 φορές πάνω από τα επιτρεπτά όρια.
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών μας δίνει καθημερινά την πρόβλεψη του για σκόνη. Η εβδομαδιαία σκονοκάλυψη του ουρανού μας είναι συνηθισμένη (https://forecast.uoa.gr/en/forecast-maps/dust/europe.).
Αυξημένη βία
Ο οργανισμός World Economic Forum αναφέρει ότι oι μετεωρολογικοί παράγοντες σχετίζονται με την αύξηση των πράξεων βίας, των επειγουσών επισκέψεων σε ψυχιατρεία και των νοσηλειών.
Ζούμε σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους, που μειώνουν τους μηχανισμούς αυτορρύθμισης του σώματος μας και τη φυσική ικανότητα προσαρμογής μας σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες και απότομες καιρικές αλλαγές. Διάφορες κλιματικές παράμετροι επηρεάζουν τους βιολογικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με την παθο-φυσιολογία της ψυχικής μας υγείας
Πρόσφατες μελέτες ανέφεραν ότι ακραίες θερμοκρασίες και βροχοπτώσεις είχαν σημαντική επίδραση στις νοσηλείες ψυχικής υγείας. Τέλος, η παγκόσμια κλιματική αλλαγή κάνει πιο πιθανές τις πλημμύρες, τις ξηρασίες και τα παρατεταμένα κύματα καύσωνα.
Μετεωροπάθεια ή μετεωροευαισθησία
Τα μετεωροπαθητικά άτομα αναπτύσσουν συμπτώματα και παθολογικές αντιδράσεις ή εμφανίζουν επιδείνωση των συμπτωμάτων μιας υπάρχουσας ασθένειας. Πότε; Όταν οι κλιματικές συνθήκες στην περιοχή τους είναι ακραίες. Τα μετεωροευαίσθητα άτομα βιώνουν την επίδραση συγκεκριμένων ατμοσφαιρικών γεγονότων στο μυαλό και το σώμα τους.
Το περίεργο είναι ότι δεν έχουμε εντοπίσει αν το σώμα μας αναγνωρίζει τις αλλαγές της ατμοσφαιρικής πίεσης. Κι αυτό επειδή η ατμοσφαιρική πίεση είναι ο καλύτερος φυσικός προγνωστικός παράγοντας της αλλαγής του καιρού. Σε αντίθεση με τις αλλαγές στη θερμοκρασία, την υγρασία, την κίνηση του αέρα και το φως που προσλαμβάνονται από τα αισθητήρια μας όργανα. Όσοι πιστεύουν ότι είναι μετεωροπαθητικοί ασθενείς, ας αναζητήσουν την συμβουλή ειδικών γιατρών.
Ο πιο πράσινος δήμαρχος!
Η αίσθηση που έχω είναι ότι κάποιοι δήμαρχοι ήταν πιο φιλοπράσινοι. Θυμάμαι ότι επί Δημαρχίας Γιώργου Τζανακάκη (1990-2012) γινόταν μαζικές δενδροφυτεύσεις σε πολλές συνοικίες. Φυτέψαμε δένδρα στον Αγ. Ματθαίο, στον Ασύρματο, στα Λενταριανά, στο Κλαδισό, στον Αϊ Γιάννη κ.α. Δέχομαι τα στοιχεία για τις τωρινές δενδροφυτεύσεις, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν 100δες κενές θέσεις δένδρων σε κεντρικούς μας δρόμους. Επιπλέον, υπάρχουν 100δες καχεκτικά ταλαιπωρημένα δένδρα που δεν εκπληρώνουν το σκοπό τους. Ας ακολουθήσουμε την προτροπή του Ο.Η.Ε. να φυτέψουμε 1-2 δένδρα στον κήπο μας (https://www.un.org/en/actnow/ten-action). Η πρόκληση είναι να πρασινίσουμε την πόλη μας άμεσα μήπως και μειώσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Συμπερασματικά
• Οι επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στις ακραίες καιρικές συνθήκες, ιδιαίτερα της θερμοκρασίας και της υγρασίας, έχουν κινήσει το ενδιαφέρον των ειδικών εδώ και αιώνες.
• Μια ισχυρή μειονότητα ατόμων, επηρεάζεται από τις μετεωρολογικές συνθήκες και αναπτύσσει δυσάρεστα συμπτώματα (πονοκεφάλους, πόνους στα άκρα, ναυτία) και αλλαγές στην διάθεση (λήθαργος, ανησυχία, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη).
Ανάμεσα στις ενέργειες που προτείνει ο Ο.Η.Ε. για την κλιματική κρίση είναι η καταναλωτική-ενεργειακή αυτό-συγκράτηση μας και η φροντίδα του αστικού περιβάλλοντος. Η προστασία και ο πολλαπλασιασμός του πράσινου είναι μονόδρομος για όλους.
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
