Συλλογικό έργο, Εισαγωγή και επιμέλεια, Α. Σκαμνάκης, Κ. Κεντερελίδου και Φ. Γαλατσοπούλου.
Εκδόσεις ΖΥΓΟΣ, Θεσσαλονίκη 2016, σελ. 468
Eνα νέο συλλογικό έργο με πρωτότυπο και επίκαιρο θέμα, απαραίτητο και χρήσιμο για την Ελληνική πανεπιστημιακή κοινότητα αλλά και τη κοινωνία εκδόθηκε πρόσφατα με πρωτοβουλία των καθηγητών του τμήματος Δημοσιογραφίας και μέσων μαζικής επικοινωνίας του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α. Σκαμνάκη, Κλ. Κεντερελίδου και Φ. Γαλατσοπούλου οι οποίοι επιμελήθηκαν το όλο έργο. Oπως τονίζουν οι επιμελητές του έργου, η περιβαλλοντική δημοσιογραφία και επικοινωνία αποτελούν ένα αναδυόμενο πεδίο μελέτης και έρευνας το οποίο αρχίζει και αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον εντός της τριτοβάθμιας Eκπαίδευσης διεθνώς. Το εν λόγω πεδίο συνδέει τις ανησυχίες της πολιτικής, της επιστήμης, της οικονομίας, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και του φυσικού κόσμου με την επικοινωνία αναμειγνύοντας τα όρια του τοπικού, περιφερειακού, εθνικού και παγκόσμιου χώρου. Συνεπώς η περιβαλλοντική δημοσιογραφία έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά που την ξεχωρίζουν από τη τυπική δημοσιογραφία. Το πρώτο αφορά την ερευνητική της διάσταση και το δεύτερο την ολιστική θεώρησή της όπου ο δημοσιογράφος θα πρέπει να παρουσιάσει το περιβαλλοντικό θέμα λαμβάνοντας υπ’ όψη όλες τις διαστάσεις του, πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές, επιστημονικές κ.ά. Πέρα όμως από τη τριτοβάθμια Εκπαίδευση οι φοιτητές της οποίας θα έχουν την ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους με τη μελέτη του τόμου αυτού, η περιβαλλοντική δημοσιογραφία αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλη την ελληνική κοινωνία την οποία απασχολούν όλο και περισσότερο τα προβλήματα της υποβάθμισης του φυσικού αλλά και του δομημένου περιβάλλοντος καθώς και της ποιότητας ζωής. Οι πραγματοποιούμενες σήμερα έρευνες κοινής γνώμης αναδεικνύουν τη σπουδαιότητα του περιβάλλοντος για τον σύγχρονο Ελληνα καθώς η ποιότητα της ζωής του επηρεάζεται άμεσα από αυτό. Εξάλλου η πορεία της βαριάς βιομηχανίας της χώρας, του τουρισμού, προϋποθέτει τη διατήρηση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος σε άριστα επίπεδα. Δεν έχουν περάσει 30 χρόνια από το 1987 όταν η έκθεση για την αειφόρο ανάπτυξη του ΟΗΕ θεμελίωσε τη σχέση του μέχρι τότε ακολουθούμενου μοντέλου της διαρκούς οικονομικής μεγέθυνσης με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Είχε προηγηθεί η περίοδος από τη λήξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου μέχρι τη πρώτη πετρελαϊκή κρίση, τα χρόνια 1945-1973 γνωστά και σαν χρυσή τριακονταετία της Δύσης, με τη συνεχή αύξηση του βιοτικού επιπέδου η οποία επιδείνωσε τα οικολογικά προβλήματα του πλανήτη. Η έκθεση του ΟΗΕ έκρουσε το κώδωνα κινδύνου για το ακολουθούμενο τότε μοντέλο ανάπτυξης και ανέδειξε τη ηθική συνιστώσα της ανάπτυξης όπου οι κοινωνίες στη προσπάθεια τους να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους δεν θα έπρεπε να καταστρέψουν τους φυσικούς πόρους αλλά θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους τη προστασία του περιβάλλοντος και των ποικίλων οικοσυστημάτων αλλά και τα δικαιώματα των επόμενων γενεών στην ευημερία. Στη χώρα μας μετά τα μέσα του 20ου αιώνα η προστασία του περιβάλλοντος θυσιάστηκε στο βωμό της άναρχης και γρήγορης ανάπτυξης με το μισό πληθυσμό της χώρας να στοιβάζεται στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα χωρίς την ύπαρξη των αναγκαίων υποδομών και τη ταχεία υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος λόγω της έλλειψης του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου. Με αναφορά τα Χανιά ποιος δεν θυμάται την ιστορία του Κουρουπητού, την υποβάθμιση των θαλασσών λόγω της ρίψης ακατέργαστων αστικών λυμάτων, τη ρύπανση από τα υγρά απόβλητα των ελαιουργείων και τόσα άλλα. Η ολοκληρωμένη παρουσίαση των περιβαλλοντικών θεμάτων από έμπειρους και κατάλληλα εκπαιδευμένους δημοσιογράφους είναι ένα από τα ζητούμενα της τρέχουσας ελληνικής πραγματικότητας και η ύπαρξη του συλλογικού αυτού πονήματος συμβάλλει θετικά προς αυτή τη κατεύθυνση. Συγγραφείς των δεκαοχτώ κεφαλαίων του τόμου αυτού είναι οι κ. Α. Σκαμνάκης, Γ. Φίλης, Γ. Βουρδουμπάς, Χ. Χιντήρογλου, Π. Λυμπεράκης, Ν. Λέανδρος, Μ. Ρήγου, Α. Καλλία-Αντωνίου, Α. Αθανασάκης, Κ. Σαρικάκη, Α. Κούκου, Π. Σμολεάν, Σ. Καρεκλά, Γ. Ξένος, Ε. Σαββάκης, Α. Βέγλης, Χ. Μπράτσας, Ζ. Ανδρεοπούλου, Ν. Αντωνόπουλος, Α. Βέγλης, Π. Γκίνη, Κ. Κεντερελίδου και Φ. Γαλατσοπούλου. Μεταξύ των θεματικών ενοτήτων του περιλαμβάνονται η κλιματική αλλαγή, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η βιοποικιλότητα, οι προστατευόμενες περιοχές, η περιβαλλοντική αγωγή, τα περιβαλλοντικά κινήματα, το περιβάλλον στα Ελληνικά ΜΜΕ, το θεσμικό πλαίσιο για τη προστασία του περιβάλλοντος, τη περιβαλλοντική επικοινωνία και ταξιδιωτική δημοσιογραφία και πολλά άλλα. Στον τόμο προηγείται των κειμένων μία αναλυτική εισαγωγή στην περιβαλλοντική δημοσιογραφία και επικοινωνία του Α. Σκαμνάκη. Τα περισσότερα κείμενα του τόμου αυτού στηρίζονται σε εισηγήσεις των συγγραφέων που έγιναν κατά τη διάρκεια των τεσσάρων θερινών σχολείων στη περιβαλλοντική δημοσιογραφία που παρουσιάστηκαν στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου στα Χανιά από το 2011 έως το 2014 . Τα θερινά αυτά σχολεία οργανώθηκαν από το τμήμα δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το ΑΠΕ-ΜΠΕ με τη στήριξη της περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Αποκόρωνα.
* Ο κ. Γιάννης Βουρδουμπάς διδάσκει στο ΤΕΙ Κρήτης και είναι επιστημονικός συνεργάτης του ΜΑΙΧ.
