Είπε κάποτε τ’ αηδόνι: Θα γίνω πίθηκος! Και έγινε.
Είπε κάποτε ο πίθηκος: Θα γίνω αηδόνι και δεν έγινε, γιατί το κλαδί έσπασε από τα πολλά του χοροπηδήματα.
Νίκος Καρούζος
Διάβαζα το κείμενο και δεν το πίστευα. Οι Ελληνες καλλιτέχνες είπαν ότι ο Γιαν Φαμπρ είναι πρόσωπο non grata για την Ελλάδα. Αιτία ο διορισμός του στο διεθνές φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή. Μπορεί κανείς να έχει όποια γνώμη θέλει για την καλλιτεχνική αξία του Φαμπρ. Αν είναι ή δεν είναι σημαντικός στον χώρο της τέχνης. Μπορεί να στηλιτεύσει μία σειρά ολέθριων λαθών που διέπραξε. Μπορεί να έχει όποιες ενστάσεις θέλει για τον τρόπο που ο υπουργός τον επέλεξε γι’ αυτή τη θέση. Μπορεί να κριτικάρει πρόσωπα, διαδικασίες, θεσμούς. Αλλά εδώ σχολιάζουμε άλλο πράγμα. Οι Ελληνες καλλιτέχνες στην επιστολή τους εκστόμισαν αυτή τη λέξη.
Ο Γιαν Φαμπρ είναι Persona non grata για τη χώρα μας. Που σημαίνει ότι δεν είναι γνώμη κάποιου, αλλά συλλογική συνείδηση του καλλιτεχνικού κόσμου της χώρας, αφού είναι απόσπασμα της επιστολής τους και δεν βρέθηκε κανείς να ανασκευάσει. Ειρήσθω εν παρόδω ότι ο ίδιος ο Φαμπρ δεν είχε κληθεί στη συνέλευσή τους, αλλά αυτό αποτελεί παρωνυχίδα. Μία ανακοίνωση έμπλεη φανατισμού, μίσους και υστεροβουλίας, αλλά και λαϊκισμού, πουριτανισμού και υποκρισίας. Πατάει πάνω στο στερεοτυπικό υπόβαθρο του συντηρητισμού, της ιδιοτέλειας και του αποκλεισμού. Το να μην ανέχεσαι τον Αλλο, τον κάθε Αλλο, το να μην μπορείς να ακούσεις και να μεταβολίσεις μία άλλη ιδέα, ξένη προς εσένα, το να απειλείσαι οντολογικά από το διαφορετικό, το να θέλεις να αφανίσεις, να υποτάξεις, να εξοβελίσεις τον Αλλο απλώς και μόνο επειδή δεν σου μοιάζει, αποτελεί διεργασία προ-νοητική. Είναι ένα αντανακλαστικό πριν τη σκέψη. Ολοι γνωρίζουμε σε ποιους υπάρχει αυτό το αντανακλαστικό. Ούτε να το ονομάσω δεν μπορώ. Αλλά εδώ πρόκειται για κάτι πιο εφιαλτικό. Μιλάμε για τον χώρο της τέχνης. Που εκτείνει το πραγματικό, που δημιουργεί νέες πραγματικότητες, που μεγαλώνει και ομορφαίνει τον κόσμο. Και το persona non grata, κύριοι, μικραίνει τον κόσμο, μαραίνει την ομορφιά, πλήττει τον ίδιο τον πυρήνα της τέχνης. Ας ελπίσουμε ότι ήταν μία θέση παρορμητική και άσκεφτη μόνον… λόγω της δεινής θέσης των καλλιτεχνών στον καιρό της κρίσης.
ΠΕΡΙ ΓΙΑΝ ΦΑΜΠΡ
Το υπουργείο τα έκανε μούσκεμα με την επιλογή του Βέλγου καλλιτέχνη. Ένας προκλητικός και “παράξενος”καλλιτέχνης σαν το Φαμπρ δεν θα μπορούσε ποτέ να προωθήσει διεθνώς την ομορφιά του κλασικού ελληνικού πολιτισμού . Πράγματι ο χαρακτηρισμός “persona non grata”,από τους Έλληνες καλλιτέχνες βγήκε θέλω να πιστεύω, από την έκρηξη του θυμικού τους, και ήταν απαράδεκτος.
ΜΑΝΟΥΣΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Αγαπητέ Γιώργο,
από καιρό ήθελα να εκφράσω δημοσίως τις ευχαριστίες μου, αλλά και τον θαυμασμό μου σαν ξεχωριστό άνθρωπο και, βέβαια, εξαίρετο επιστήμονα: συγχώρεσε το εκδηλωτικό κι ενθουσιαστικό του χαρακτήρα μου, με τα καλά και τα κακά του: ωστόσο, δεν μπορώ, μού είναι αδύνατο να μη σταθώ στο όλο επιστημονικό σου έργο, αλλά και στα γραπτά σου δοκίμια- πονήματα που ξεχωρίζουν για την απλότητα, την αλήθεια, πληρότητα και λιτότητα του λόγου σου πάνω σε σοβαρά θέματα ψυχικής υγείας, αλλά και της σημερινής κοινωνικής πολυπλοκότητας. Χαιρόμαστε σαν υπάρχουν ανάμεσά μας άνθρωποι της δικής σου βιωματικής, αλλά και επιστημονικής εμπειρίας που αγκαλιάζει και μοιράζεται με τους έτερους, τους συνανθρώπους του. Στα “Χ.Ν.” στις 12-04-2016 και με τίτλο “Persona non grata”, πολύ εύστοχα καταλήγεις: ” Μιλάμε για τον χώρο της τέχνης, που εκτείνει το πραγματικό, που δημιουργεί νέες πραγματικότητες, που μεγαλώνει και ομορφαίνει τόν κόσμο….” Πού να σε καταλάβουμε εμείς, που κλεισμένοι στο καβούκι του εγωκεντρισμού μας, δεν βλέπουμε ότι έξω υπάρχουν και οι άλλοι, οι έτεροι, οι συνάνθρωποί μας που κι αυτοί είναι μοναδικοί, διαφορετικοί κι αναντικατάστατοι, κι έχουν κι αυτοί χαρίσματα, αρετές, ικανότητες και ταλέντα που ενώνουν τους ανθρώπους: Συνακόλουθα, δεν εκτιμούμε και δεν σεβόμαστε το διαφορετικό, το μοναδικό πρόσωπο των άλλων συνανθρώπων μας, ανεξάρτητα από τις διαφορετικές τους κληρονομημένες υπαγωγές [γλώσσα, φυλή, καταγωγή, θρησκεία, έθνους, κουλτούρας κ.λ.π]. Τα πιο θερμά και ειλικρινή συγχαρητήριά μου, με εξαιρετική τιμή και φιλική αγάπη Γιώργος Καραγεωργίου [συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος] ΧΑΝΙΑ.