Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών ο εμβληματικός και βραβευμένος Ελληνας συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός.
Ο Βασίλης Βασιλικός, ένας από τους πλέον μεταφρασμένους Ελληνες συγγραφείς, γεννήθηκε στην Καβάλα στις 18 Νοεμβρίου 1934. Αποφοίτησε από το Λύκειο Καρυωτάκη στην Καβάλα, τη Σχολή Βαλαγιάννη (Θεσσαλονίκη) και το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ανατόλια. Στη συνέχεια σπούδασε Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σκηνοθεσία τηλεόρασης στη δραματική σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ (Drama School – SRT) στο Νιού Χέιβεν του Κονέκτικατ της Νεας Υόρκης (ΗΠΑ).
Από το 1967 μέχρι το 1994 έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη (τα πρώτα 7 χρόνια εξόριστος από τη χούντα), με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της ΕΡΤ επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου.
Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής (Dr.) σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο της ταινίας Μικρές Αφροδίτες. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004). Είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας μετά τους Καζαντζάκη, Ρίτσο, Καβάφη.
Ο Βασίλης Βασιλικός έχει γράψει μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα και ποίηση. Υπήρξε επίσης μεταφραστής σημαντικών συγγραφέων.
Ο Βασίλης Βασιλικός, έγραψε, μεταξύ άλλων, το εμβληματικό «Ζ» στο οποίο βασίστηκε και η ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά.
«Αν η φημισμένη πλέον “Τριλογία” (“Το Φύλλο”, “Το Πηγάδι”, “Τ’ Αγγέλιασμα”) που βραβεύτηκε με το “Βραβείο των 12” τού εξασφάλισε, ήδη από το 1961, μια θέση στους ανερχόμενους Ελληνες συγγραφείς, το εμβληματικό “Ζ” με τη δολοφονία Λαμπράκη και το παρακράτος του ’60 επέτρεψε στον Βασίλη Βασιλικό να κινηθεί άνετα στους λογοτεχνικούς κύκλους της Ευρώπης», είχε γράψει ο Θανάσης Βασιλείου στην «Κ».
Από τα έργα του γνωστότερα είναι: «Η Μυθολογία της Αμερικής», «Το ψαροντούφεκο», «Θύματα ειρήνης», «Οι φωτογραφίες», «Ζ», «Ο Ιατροδικαστής», «Ο Θάνατος του Αμερικάνου» κ.ά.
Ο Βασίλης Βασιλικός είχε τοποθετηθεί επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της εκλογικής συνεργασίας Πράσινοι – Δημοκρατική Αριστερά στις βουλευτικές εκλογές του 2015, καθώς και στις βουλευτικές εκλογές του 2019, αυτή την φορά όμως με τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία όπου και εξελέγη. Ήταν βουλευτής Επικρατείας από τις 7 Ιουλίου 2019 μέχρι τις 21 Μαΐου 2023.
Το «Ζ» ως σύμβολο της ειρήνης
«Η αρχική σκέψη για τη συγγραφή του “Ζ”, το καλοκαίρι του 1966, ήταν ο τίτλος του βιβλίου να είναι “Ο Λαμπράκης ζει”. Ομως ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ως όνομα μοιραίο “κάρφος εν οφθαλμώ στους αποστάτες της περασμένης χρονιάς, θα προξενούσε πολιτικές αναταραχές που θα αλλοίωναν τον σκοπό του ίδιου του βιβλίου, που κυκλοφόρησε απ’ τις εκδόσεις Θεμέλιο, του Δημήτρη Δεσποτίδη και του Θόδωρου Μαλικιώση», έγραφε ο ίδιος στην «Κ» τον Μάιο του 2022.
«Η υποδοχή του βιβλίου, εκτός από την Αριστερά, ήταν αμφιλεγόμενη από κριτικούς και από συγγραφείς της εποχής εκείνης, που είχαν άλλη άποψη για το μυθιστόρημα. Αμφισβητήθηκε, π.χ., το γεγονός ότι “τα σύκα ωριμάζουν τον Μάιο σε μια χερσόνησο της Χαλκιδικής” και άλλες ανάλογες ειρωνείες που δεν τις έπαιρνα στα σοβαρά.
Ομως υπήρχε ένα κλίμα που δεν είχα καταλάβει, αφού τα προηγούμενα βιβλία μου είχαν γίνει δεκτά από το τότε “κατεστημένο” της λογοτεχνικής συντροφιάς. Μετά την τριλογία «Το φύλλο/ Το πηγάδι/ Τ’ αγγέλιασμα», το “Ζ” φαινόταν σαν κάτι ξένο. Πλάκωσε και η χούντα των συνταγματαρχών την επομένη χρονιά, που εξόρισε και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος ήταν έτοιμος να προωθήσει μια δημοκρατική, εν πάση περιπτώσει, κυβέρνηση και αντί γι’ αυτό συνελήφθη το ίδιο βράδυ του πραξικοπήματος, όπως και άλλοι πολιτικοί ηγέτες της χώρας.
Ετσι το “Ζ” ήταν στη λίστα της απαγορευμένης κυκλοφορίας, μαζί με πολλά άλλα βιβλία. Ασχετα αν ένας αξιωματούχος της χούντας το πουλούσε κρυφίως στην αγορά, χωρίς να το γνωρίζουν οι ομοϊδεάτες του.
Το “Ζ”, ως σύμβολο της ειρήνης, σήμερα απέκτησε νέο ρόλο. Βρίσκω απαράδεκτη τη στάση της Ρωσίας να το χρησιμοποιεί για τα δικά της τανκς», κατέληγε τότε ο Βασίλης Βασιλικός, όπως μεταδίδει η Καθημερινή.
