Πηγή ενεργούς, σοβαρής θαλάσσιας ρύπανσης

Συμπληρώνοντας και την ένατη θλιβερή “επέτειο” του ναυαγίου του SEA DIAMOND (5.4.07), που βρίσκεται ακόμη στα νερά της καλδέρας της Σαντορίνης, ο Αρειος Πάγος (ΣΤ’ Ποινικό Τμήμα) εξέδωσε απόφαση (515/2016) με την οποία αναγνωρίζει την ύπαρξη σοβαρής θαλάσσιας ρύπανσης και μάλιστα συνεχιζόμενης έως σήμερα στην περιοχή.
Η επικύρωση μίας, κατά πολλούς (ειδήμονες και μη), αδιαμφισβήτητης και αυτονόητης πραγματικότητας από το ανώτερο δικαστήριο της χώρας μας φυσικά αποτελεί μία ευχάριστη και ενθαρρυντική εξέλιξη καθώς επιβεβαιώνει την ορθή κρίση και λειτουργία της δικαιοσύνης, αλλά και έναυσμα για την το δυνατόν αποτελεσματικότερη και ουσιώδη αντιμετώπιση της όλης κατάστασης. Εν τούτοις όσοι παρακολούθησαν από κοντά την πολύμηνη δίκη, που προηγήθηκε, έγιναν μάρτυρες ενός θλιβερού και απογοητευτικού φαινομένου, το οποίο σχετίζεται με την επιστημονική κοινότητα της χώρας μας.
Το Πολυτεχνείο Κρήτης και συγκεκριμένα το Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών και Επικίνδυνων Αποβλήτων ήδη από το 2009 διεξήγαγε σειρά δειγματοληψιών, μετρήσεων και αναλύσεων στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του ναυαγίου, έπειτα από αίτημα αρχικά, της τότε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων και στη συνέχεια της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου και σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, αλλά και απλούς κατοίκους, που βίωναν καθημερινά τις επιπτώσεις του ναυαγίου στο νησί. Ολα τα στοιχεία, που συλλέχθηκαν, αποδείκνυαν τη σοβαρή επιβάρυνση του θαλασσίου οικοσυστήματος της περιοχής, αλλά και τη συνεχιζόμενη ενεργή δράση του ναυαγίου ως πηγή ρύπανσης. Εφόσον συγκεντρώθηκαν και ζητήθηκαν, ετέθησαν, όπως επιβαλλόταν, υπόψη του δικαστηρίου. Η μελέτη συνεχίζεται μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα είναι άκρως ανησυχητικά.
Δυστυχώς (ή ευτυχώς) τα εν λόγω στοιχεία δεν ήταν καθόλου αρεστά σε πολλούς εμπλεκόμενους με την υπόθεση και μη, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει μία διαδικασία αμφισβήτησης αυτών με απώτερο σκοπό την εξαφάνισή τους από το προσκήνιο. Δυστυχώς, σε αυτήν την προσπάθεια ενεπλάκησαν μέλη της επιστημονικής κοινότητας της χώρας μας, τα οποία έβαλαν το όποιο συμφέρον είχαν από την εμπλοκή τους στην υπόθεση, πάνω από την ακεραιότητα, την ηθική, τη δικαιοσύνη, το περιβάλλον και εν τέλει την αλήθεια. Το Πολυτεχνείο Κρήτης βρέθηκε εμμέσως σε θέση κατηγορουμένου, καλούμενο να απολογηθεί και να αποδείξει την εγκυρότητα και το κύρος του, μόνο και μόνο επειδή τόλμησε να παρουσιάσει μια μη αρεστή και συμφέρουσα για πολλούς πραγματικότητα. Δυστυχώς, κατήγοροι ήταν συνάδελφοι πανεπιστημιακοί, οι οποίοι είναι σε θέση να γνωρίζουν καλά την αλήθεια.
Ο Αρειος Πάγος αποδέχθηκε τελικά τα στοιχεία του Πολυτεχνείου Κρήτης, ως τα πλέον αξιόπιστα, σε σχέση με εκείνα που παρουσιάστηκαν από άλλους φορείς (ΕΛΚΕΘΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΑΠΘ, Πανεπιστήμιο Southampton), βασίζοντας μάλιστα σε αυτά τη λήψη της τελικής του απόφασης. Η δικαίωση για το Πολυτεχνείο Κρήτης, μέσω της εν λόγω απόφασης, είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς αποδείχθηκε ότι η αλήθεια και η ακεραιότητα, με όποιο ενδεχομένως κόστος κι αν συνοδεύονται, τελικώς υπερτερούν όλων.
Κι επειδή η συγκεκριμένη δίκη ήταν μόνο μία παρένθεση στην όλη προσπάθεια του Πολυτεχνείου Κρήτης να υποδείξει και να δραστηριοποιήσει τους αρμόδιους για το περιβαλλοντικό έγκλημα, που λαμβάνει χώρα στη Σαντορίνη, ακόμη μεγαλύτερη δικαίωση, έπειτα και από την εν λόγω απόφαση του Αρείου Πάγου, θα αποτελέσει η ουσιαστική επέμβαση στο πεδίο, με τη λήψη πραγματικών και οριστικών μέτρων αποκατάστασης εκ μέρους της Πολιτείας, στο πλαίσιο της αρχής ο “ρυπαίνων πληρώνει”, αλλά και της “πρόληψης”.
Ας περιμένουμε τις άμεσες εξελίξεις, ελπίζοντας!
* καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης