Είναι ευρέως αποδεκτό σήμερα ότι η πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και η Ευρωπαϊκή ιδέα αμφισβητούνται από ένα ποσοστό των Ευρωπαίων πολιτών και ότι ο βαθμός αμφισβήτησης θα αποτυπωθεί στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών που θα γίνουν σύντομα.
Εχουν περάσει αρκετές δεκαετίες από την εποχή που οι πατέρες της Ευρωπαϊκής ιδέας θέλοντας να μην επαναληφθούν οι καταστροφές, το χάος, ο πόνος και η δυστυχία που συνόδευαν τους δύο παγκοσμίους πολέμους στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα που ξεκίνησαν από τη Ευρωπαϊκή Ήπειρο πρότειναν τη σταδιακή ενοποίηση της με αμοιβαίους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις μεταξύ των χωρών που θα συμμετείχαν στο πρωτόγνωρο αυτό εγχείρημα. Η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 χωρών κτίσθηκε σταδιακά ενσωματώνοντας μετά τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και Ευρωπαϊκές χώρες που βρισκόταν υπό τη Σοβιετική επιρροή όταν άρχισε το εγχείρημα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Πέρα από τη διασφάλιση της ειρήνης για αρκετές δεκαετίες στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο η δημιουργία της Ηνωμένης Ευρώπης συνέβαλε και στην ευημερία των λαών της καθιστώντας την μία από τις πιο ευημερούσες περιοχές του πλανήτη. Η σημερινή αμφισβήτηση των πολιτών της για τη δομή και τη λειτουργία της οφείλεται σε μία σειρά από αιτίες οι οποίες εντάθηκαν μετά τη παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007/8 και οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων :
Α) Την αύξηση των οικονομικών ανισοτήτων,
Β) Την υψηλή ανεργία,
Γ) Τη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, και
Δ) Την αδυναμία διαχείρισης των αυξημένων μεταναστευτικών ροών.
Ποιές είναι όμως σήμερα οι επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης των 28 χωρών μελών της ;
Για την αξιολόγηση των επιδόσεων της χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατες μελέτες/εκθέσεις έγκυρων διεθνών οργανισμών οι οποίες αξιολογούν/κατηγοριοποιούν τις χώρες ανάλογα με τις πολυκριτηριακές επιδόσεις τους σύμφωνα με ορισμένα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια δηλαδή ολιστικά και όχι μονοδιάστατα. Έτσι συνεκτιμήθηκαν οι επιδόσεις των χωρών σύμφωνα με :
1. Το δείκτη ευτυχίας (Happiness index),
2. Το δείκτη περιβαλλοντικής επίδοσης (Environmental performance index),
3. Το δείκτη περιεκτικής ανάπτυξης (Inclusive growth index),
4. Το δείκτη ανθρωπίνου κεφαλαίου (Human capital index), και
5. Το δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (Human development index)
Επιπρόσθετα συνεκτιμήθηκε το εμπορικό ισοζύγιο της Ευρώπης των 28 μελών με τρίτες χώρες κατά τη περίοδο μετά την οικονομική κρίση του 2007/8 μέχρι σήμερα και το οποίο δίδει μία εικόνα της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της.
Στο πίνακα 1 παρουσιάζεται η κατάταξη των 10 πρώτων χωρών παγκοσμίως σύμφωνα με το δείκτη ευτυχίας ο οποίος αντικατοπτρίζει το επίπεδο ευημερίας και ικανοποίησης των πολιτών από τη ζωή τους. Για τον υπολογισμό του δείκτη αυτού έχουν ληφθεί υπ όψη οι εξής παράμετροι :
1. Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν ανά κάτοικο προσαρμοσμένο στην αγοραστική δύναμη,
2. Κοινωνική στήριξη σε δυσκολίες από φίλους και συγγενείς,
3. Προσδοκώμενα έτη επιβίωσης με καλή υγεία,
4. Ελευθερία των πολιτών για επιλογές στη ζωή,
5. Γενναιοδωρία με δωρεές σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς, και
6. Αίσθηση διαφθοράς των πολιτών για τη κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις
Από το πίνακα 1 φαίνεται ότι τις 8 πρώτες θέσεις του καταλαμβάνουν Ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και κάποιες που δεν περιλαμβάνονται στην ΕΕ των 28). Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 82η θέση που ασφαλώς συνδέεται με τη βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση της τελευταίας δεκαετίας.
Στον πίνακα 2 παρουσιάζεται η κατάταξη των 10 πρώτων χωρών παγκοσμίως σύμφωνα με το δείκτη περιβαλλοντικής επίδοσης ο οποίος συνδέται άμεσα με τη ποιότητα ζωής των πολιτών. Για τον υπολογισμό του δείκτη αυτού λήφθησαν υπ όψη οι εξής παράμετροι :
1. Περιβαλλοντική υγεία, και
2. Ζωτικότητα των φυσικών οικοσυστημάτων
Από το πίνακα 2 φαίνεται ότι τις 10 πρώτες θέσεις του καταλαμβάνουν Ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και κάποια που δεν περιλαμβάνεται στην ΕΕ των 28). Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 22η θέση.
Στον πίνακα 3 παρουσιάζεται η κατάταξη των 10 πρώτων χωρών παγκοσμίως σύμφωνα με το δείκτη περιεκτικής ανάπτυξης ο οποίος συνδέται με τη διάχυση των ωφελειών της ανάπτυξης σε όλη τη κοινωνία. Για τον υπολογισμό του δείκτη αυτού λήφθησαν υπ όψη οι εξής παράμετροι :
1. Μεγέθυνση και ανάπτυξη της οικονομίας,
2. Διάχυση της ανάπτυξης της οικονομίας, και
3. Διαγενεακή ισότητα και ελευθερία
Από το πίνακα 3 φαίνεται ότι τις 9 πρώτες θέσεις του καταλαμβάνουν Ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και κάποιες που δεν περιλαμβάνονται στην ΕΕ των 28). Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 29η θέση.
Στον πίνακα 4 παρουσιάζεται η κατάταξη των 10 πρώτων χωρών παγκοσμίως σύμφωνα με το δείκτη ανθρωπίνου κεφαλαίου ο οποίος συνδέται με τη κατάλληλη προετοιμασία των εργαζομένων για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του αύριο. Για τον υπολογισμό του δείκτη αυτού λήφθησαν υπ όψη οι εξής παράμετροι:
1. Βαθμός εκπαίδευσης μελλοντικού εργαζόμενου, και
2. Υγεία μελλοντικού εργαζόμενου
Από το πίνακα 4 φαίνεται ότι τις 4 πρώτες θέσεις του καταλαμβάνουν Ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 29η θέση. Τις πρώτες θέσεις στο πίνακα καταλαμβάνουν χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας. Οι χώρες αυτές, δεδομένου ότι έχουν πολύ λίγους φυσικούς πόρους, δίδουν έμφαση στην ανάπτυξη των βιομηχανιών έντασης γνώσεων που απαιτούν πολύ εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό.
Στον πίνακα 5 παρουσιάζεται η κατάταξη των 10 πρώτων χωρών παγκοσμίως σύμφωνα με το δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης ο οποίος συνδέται άμεσα με την ευημερία των πολιτών. Για τον υπολογισμό του δείκτη αυτού λήφθησαν υπ όψη οι εξής παράμετροι :
1. Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν ανά κάτοικο προσαρμοσμένο στην αγοραστική δύναμη,
2. Προσδόκιμο επιβίωσης, και
3. Επίπεδο μόρφωσης του πληθυσμού
Από το πίνακα 5 φαίνεται ότι τις 7 πρώτες θέσεις του καταλαμβάνουν Ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και κάποιες που δεν περιλαμβάνονται στην ΕΕ των 28). Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 31η θέση.
Όπως φαίνεται στο πίνακα 6 τα δύο τρίτα ή και περισσότερο των είκοσι πρώτων χωρών στη διεθνή κατάταξη καταλαμβάνουν Ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται και κάποιες που δεν ανήκουν στην ΕΕ-28).
Καθώς η ευημερία μιας χώρας στο σημερινό κόσμο συνδέεται και με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της διερευνήθηκε και το διεθνές εμπόριο αγαθών της ΕΕ-28 (με τρίτες χώρες) τα τελευταία χρόνια, μετά την οικονομική κρίση του 2007/8, το οποίο παρουσιάζεται στο πίνακα 7 και το οποίο κατά κάποιο τρόπο αντικατοπτρίζει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της. Τα πρώτα χρόνια (2008-2012) μετά την οικονομική κρίση το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ-28 ήταν ελλειματικό που υποδηλώνει κάποιο έλλειμα της ανταγωνιστικότητας στην οικονομία. Τα τελευταία όμως 5 χρόνια (2013-2017) το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ-28 είναι ελαφρά πλεονασματικό εκτός από το 2018 που είναι λίγο ελλειματικό. Αυτό υποδεικνύει ότι η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ των 28 χωρών έχει βελτιωθεί και είναι σήμερα επαρκώς ικανοποιητική.
Αναμφίβολα η Ευρωπαική Ένωση ταλανίζεται σήμερα από πολλά και δισεπίλυτα προβλήματα τα οποία ενδεχομένως μελλοντικά να οδηγήσουν στην αποδιάρθρωση της. Τα αποτελέσματα όμως της αξιολόγησης των χωρών σύμφωνα με τις πολυκριτηριακές επιδόσεις τους στους προαναφερθέντες δείκτες (οι οποίοι υπολογίσθηκαν σε μελέτες/έρευνες έγκυρων διεθνών οργανισμών) υποδεικνύουν ότι σαν σύνολο η Ευρώπη των 28 χωρών αποτελεί σήμερα μία ευημερούσα περιοχή του πλανήτη στην οποία διαβιούν αρκετά ικανοποιητικά οι περίπου 500 εκατ. κάτοικοι της ενώ το φυσικό περιβάλλον της βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση και η οικονομία της είναι επαρκώς ανταγωνιστική.
