Ο συνεχής βομβαρδισμός μας με πληροφορίες, ερεθίσματα, νέα περιβάλλοντα και εικονικές πραγματικότητες μας επιβαρύνουν γνωστικά.
Kάθε φορά που ο εγκέφαλός μας υπερφορτώνεται γνωστικά, παίρνει μια μικρή άδεια. Δεν κατεβάζει ρολά εντελώς, συνεχίζει να εκτελεί βασικές λειτουργίες και ταυτόχρονα ονειροπολεί. Σε άλλες περιπτώσεις κάνει μικρές τρέλες, σαρδάμ ή παραλείπει να κάνει τα αυτονόητα.
Αφορμή για το σημείωμα είναι μια απίστευτη προσωπική μου εμπειρία αφηρημάδας με θύμα την πιστωτική μου κάρτα. Ευτυχώς, δεν χάθηκε απλά μεταφέρθηκε από όροφο σε όροφο μέσα σε ένα περιοδικό για να αναπαυθεί για μερικές ώρες σε μια πολυθρόνα. Ο λόγος ήταν το σύνδρομο της πόρτας το οποίο θα αναφέρω παρακάτω.
Στο σημείωμα παρουσιάζω μερικά αυθεντικά περιστατικά αφηρημάδας, τους φταίχτες και προτάσεις για να αποκαταστήσουμε την κανονικότητα. Οσο μπορούμε.
Απρόσεκτος μαθητής, αφηρημένος σύζυγος
Αν ο άντρας σας είναι αφηρημένος, μάλλον ήταν απρόσεκτος μαθητής. Εσείς μιλάτε και το μυαλό του ταξιδεύει. Ποιος ξέρει πού. Γίνεστε θηρίο.
«Ακούς τι σου λέω ή μιλάω στον τοίχο;», ρωτάτε έξαλλη.
«Φυσικά» απαντά και επαναλαμβάνει τις 5-9 τελευταίες λέξεις που άκουσε.
«Και τότε γιατί δεν απαντάς απαντάς;»
Έτσι αρχίζει ο καυγάς. Η αλήθεια είναι ότι “ο αφηρημένος σύζυγος” δεν παρακολουθούσε αυτά που λέγατε. Απλά, εκμεταλλεύτηκε μια λειτουργία της βραχείας μνήμης. Το ίδιο κάνουν κι οι αφηρημένοι μαθητές στην αίθουσα διδασκαλίας και τρελαίνουν τους εκπαιδευτικούς τους.
Για να μη σας τρελάνει ο σύζυγος, ιδού η λύση. Η βραχεία μνήμη έχει την ιδιότητα να συγκρατεί για λίγα δευτερόλεπτα το τελευταίο άκουσμα μιας πρότασης. Αν καθυστερήσουμε λίγο να ρωτήσουμε τον “αφηρημένο” σύζυγο ή μαθητή μετά το τέλος μιας πρότασης μας, τότε δεν θα ανακαλέσει τίποτα! Και θα μας κοιτάξει με ένα απλανές βλέμμα.
Ο λόγος; Κάθε νέα πληροφορία (ή άκουσμα) είναι εύθραυστη στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι να παγιωθεί και να εγκατασταθεί στη μνήμη μας. Αυτό σημαίνει ότι μετά από 15-20 δευτερόλεπτα σβήνει και χάνεται.
Αφηρημένοι ακροατές
Κάθε ακροατής είναι δυνητικά αφηρημένος. Ο λόγος; Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αποσπάσουμε την προσοχή κάποιου, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε το δικαίωμα να τον χαρακτηρίσουμε αφηρημένο.
Φανταστείτε κάποιος να μην καταλαβαίνει τον ομιλητή π.χ. επειδή μιλάει μια ξένη γλώσσα.
Τις προάλλες, σε διεθνή συνάντηση στην Αθήνα διαπίστωσα ότι οι μισοί ακροατές χάζευαν επειδή μια εισήγηση ήταν στα Αγγλικά.
Ένας άλλος τρόπος είναι ο ομιλητής ή ο εκπαιδευτικός να δώσει πολλές πληροφορίες μέσα σε 1 λεπτό. Πάει χαμένος ο κόπος τους. Στον αντίποδα είναι γνωστός δημοσιογράφος που μιλάει αόριστα χωρίς να δίνει καμιά πληροφορία για 1-2 λεπτά. Αλλοι ανακατεύουν τόσα πολλά θέματα σε μικρό διάστημα που προκαλούν σύγχυση. Πρωταθλητές είναι οι αργοί ομιλητές που μας στέλνουν σε νοερά ταξίδια
Βέβαια έχουμε κι εμείς μερίδιο ευθύνης για την λειψή παρακολούθηση. Πόσες φορές δεν αποσπάσθηκε η προσοχή μας επειδή κάναμε μαντεψιές για τη ζωή των ομιλητών;
Η αφηρημάδα των οδηγών
Πληθαίνουν και αυξάνονται οι αφηρημένοι οδηγοί. Δεν βλέπουν τους πεζούς, δεν βλέπουν τα φανάρια, οδηγούν και είναι στον κόσμο τους. Για να πούμε την αλήθεια συμβαίνει σε όλους μας. Οδηγείς σε γνωστή διαδρομή και ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι δεν κατέγραψες ένα τμήμα της διαδρομής αρκετών 100δων μέτρων. Κι αν δεν προκαλέσεις ατύχημα σε αυτή την τυφλή σου διαδρομή είσαι τυχερός. Ημουν μάρτυρας σε δύο ατυχείς περιπτώσεις.
Στη μία ο αφηρημένος οδηγός που κατέβαινε τη Βενιζέλου δεν είδε καν ότι υπήρχε φανάρι και μάλιστα κόκκινο για αυτόν και κόρναρε για να “διαμαρτυρηθεί” στον δήθεν παραβάτη. Όταν διαπίστωσε το λάθος του φρενάρισε απότομα κι ίσα που απέφυγε να μην προκαλέσει πλαγιομετωπική και πολλαπλή καραμπόλα!
Στην άλλη περίπτωση αφηρημένος οδηγός στη Γιαμπουδάκη παραβιάζει ένα στοπ, με αποτέλεσμα σύγκρουση και τραυματισμό.
Οι φταίχτες
Κάποια από τα αίτια της αφηρημάδας είναι φανερά, άλλα είναι παιχνίδια του μυαλού μας.
1. Η αλλαγή περιβάλλοντος, δηλαδή η μετακίνηση μας από δωμάτιο σε δωμάτιο (το σύνδρομο της πόρτας), από όροφο σε όροφο ή από την ύπαιθρο στην πόλη.
2. Η σύγχρονη τάση να είμαστε συνεχώς συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο.
3. Ο αδιάκοπος βομβαρδισμός μας με ήχους, μουσική κι εικόνες.
4. Η εξάρτηση μας από το έξυπνο κινητό μας.
5. Η περιορισμένη χωρητικότητα της βραχείας μας μνήμης κι η μη εξασκημένη μνήμη εργασίας.
Συμπερασματικά
• Οι αφηρημένοι ελαττώνονται αν οι εκπαιδευτικοί οργανώνουν την παρουσίαση τους σαν σκηνοθέτες.
• Αν ένας ομιλητής μας αναγκάζει να “ταξιδεύουμε” αποχωρούμε.
• Σε κάθε μας μετακίνηση κάνουμε νοητική σημείωση για τις προγραμματισμένες μας εργασίες.
• Κάνουμε τα δικά μας διαλείμματα αποχής, χαλάρωσης, ηρεμίας για να αθωώσουμε τον εαυτό μας .
• Η θέση του έξυπνου κινητού είναι στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου μας.
• Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’ , ‘Θυμάμαι εύκολα’.
• Μέλος Γ.Σ. Ελληνικής Επιτροπής UNICEF.
• Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr facebook polygnosi
