Πυρκαγιές, Πολιτεία και πολίτες

Όλη η Ελλάδα κάθε χρόνο, και μάλιστα τους καλοκαιρινούς μήνες, πλήττεται τόσο από μεγάλης ή μικρής έκτασης καταστροφικές δασικές/ αγροτικές πυρκαγιές, όσο και από αστικές. Ας ιδούμε σήμερα μερικά χρήσιμα στατιστικά στοιχεία για τις πυρκαγιές αυτές την τελευταία δεκαπενταετία (και ιδίως την περίοδο 2000 – ’10) στην Ελλάδα. Πηγή για το παρόν άρθρο μας ας είναι το σχετικό δημοσίευμα της “Ελευθεροτυπίας” στις 29 – 06 – 2014.
Τη χρονιά τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων (αλλά και αλλαγής κυβέρνησης από την άνοιξη), το 2004, κατά την οποία είχαν ληφθεί σημαντικά μέτρα ασφάλειας των αστικών κέντρων, σημειώθηκαν οι λιγότερες αστικές πυρκαγιές (19.451) της περιόδου 2000 – 2010, ενώ οι περισσότερες το 2000 (επίσης εκλογική χρονιά, αλλά με ανανέωση της λαϊκής εμπιστοσύνης προς την ήδη κυβέρνηση πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου), 24.047. Σε ό,τι αφορά τις αγροτοδασικές πυρκαγιές, κυμάνθηκαν από 8.314 (το ναδίρ της δεκαετίας 2000 – ’10) το 2009 (με εκλογές στο φθινόπωρο του έτους αυτού με τις οποίες άλλαξε η κυβέρνηση) έως τις 15.303 (το ζενίθ) το 2001.
Οι Αρχές δυσκολεύτηκαν να βρουν τα αίτια στο 70% περίπου των αστικών πυρκαγιών και στο 38% των δασικών πυρκαγιών της εν λόγω δεκαετίας, ενώ αξιοπρόσεχτο νομίζω πως είναι το ότι μόλις 1,44% των αστικών πυρκαγιών αποδίδονται σε πρόθεση έναντι του 23% των αγροτοδασικών, κάτι που κατά τη γνώμη μου οφείλεται στο ότι στην εκτός αστικών κέντρων δρουν ανεξέλεγκτοι πολλοί που «εποφθαλμιούν» τα δάση και τις αγροτικές εκτάσεις, άλλοι για βοσκοτόπους, άλλοι για οικόπεδα κλπ. Σε αμέλεια, εξάλλου, ας σταθούμε και σε τούτο με προσοχή,  αποδίδεται περί το 23 % των αστικών πυρκαγιών και περί το 29% των αγροτοδασικών.
Η Πελοπόννησος είχε να αντιμετωπίσει τις περισσότερες αγροτοδασικές πυρκαγιές την περίοδο που εξετάζουμε, φτάνει να θυμηθούμε πώς κατεκάησαν σημαντικές εκτάσεις σε Αχαϊοήλιδα το 2007, και τις λιγότερες η περιφέρεια της Αθήνας αφού το πράσινο και τα δάση της, ας όψεται η πάλαι ποτέ χειμαρρώδης αστυφιλία, είναι περιορισμένα. Σε ό,τι αφορά τις αστικές πυρκαγιές, δεν πρέπει να μας εκπλήττει ότι για τον μόλις προαναφερθέντα λόγο η Αθήνα είχε τις πιο πολλές αστικές πυρκαγιές απ’ όλη την Ελλάδα τα χρόνια που εξετάζουμε και τις λιγότερες τα Επτάνησα όπου τα αστικά κέντρα είναι λιγοστά. Στην Κρήτη, τα ίδια χρόνια (2000 έως 2010) εκδηλώθηκαν 8.888 αγροτικές/ δασικές  πυρκαγιές και 10.535 αστικές.
Παρά τα όσα κατά καιρούς, ιδίως παραμονές των αντιπυρικών σχεδιασμών, λέγονται από την πολιτική και την πυροσβεστική ηγεσία του τόπου, και οι αρμόδιες υπηρεσίες σήμερα εμφανίζονται υποστελεχωμένες και τα μέσα, που θα τους βοηθούσαν αποτελεσματικά, παραμένουν λιγοστά, ίσως και μη εκσυγχρονισμένα, κάτι που ωθεί πολλούς Έλληνες πολίτες να μην έχουν εμπιστοσύνη στην εξαγγελίες (για ικανή προετοιμασία) της Πολιτείας ενόψει των δύσκολων καλοκαιρινών μηνών.
Ο αριθμός όσων εμπρηστών καταδικάστηκαν τόσο για αστικές, όσο και δασικές πυρκαγιές εξακολουθούσε τη δεκαετία 2000 – ’10 να παραμένει μικρός, καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών με φτηνές δικαιολογίες κατάφεραν να ξεφύγουν της βαριάς ποινής που θα τους άξιζε. Κι αυτό απογοητεύει με τη σειρά του το μέσο πολίτη που νιώθει ανυπεράσπιστος στο έλεος των θερινών εμπρησμών, την ώρα που όλοι δεχόμαστε αναμφίβολα πως οι πυρκαγιές στα δάση μας αποτελούν ένα πολυποίκιλα μεγάλο περιβαλλοντικό και κοινωνικο-οικονομικό πρόβλημα.
Πρόβλημα, που για να λυθεί πρέπει εκ μέρους των ώριμων και συνειδητοποιημένων πολιτών να πάψουν η αποποίηση ευθυνών ή η «απόδοσή» τους μονάχα στους πολιτικούς και ο ωχαδερφισμός, αλλά στον αντίποδα όλοι μαζί τα μέλη της κοινωνίας και κάθε πολίτης ξεχωριστά με αίσθημα ευθύνης να συμμετέχουμε στις δράσεις πρόληψης και αντιμετώπισης ενός καταστροφικού εμπρησμού μα και να κυνηγούμε ανελέητα όσους έχουν «συμφέρον» από τους δασικούς εμπρησμούς. Και συνάμα, θα πρέπει με αίσθημα κοινωνικής υποχρέωσης και η Πολιτεία, είτε ως Πυροσβεστική είτε ως κεντρική ή τοπική εξουσία ν’ αναλαμβάνει τις ευθύνες της έναντι των πολιτών που έχουν ανάγκη τη συνδρομή και την προστασία της στις καταστροφές …