«Πίστις εστί…»

• «Δεν είναι το κερί που φτιάχνει τη φλόγα, είναι η φλόγα που έφτιαξε το κερί» (Πολ Κλοντέλ, 1868-1955, Γάλλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας)
ΤΙΣ ΑΓΙΕΣ μέρες του Πάσχα, οι εκκλησίες γεμίζουν από πιστούς, οι πόλεις από επισκέπτες και συγγενείς, τα χωριά από «καλιτσουνάδες» κι «αθιβολές» ανθρώπων που «έφυγαν… Οι καθημερινοί προβληματισμοί ξεφεύγουν από τα θέματα ρουτίνας της προεκλογικής περιόδου και προσανατολίζονται στο μεταφυσικό, «το επέκεινα».
ΤΑ ΚΛΙΜΑΚΟΥΜΕΝΑ δρώμενα του Θείου Πάθους κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, φθάνουν στη «θεατρική» αποκορύφωσή τους (λύτρωση) το βράδυ του Μ. Σαββάτου με την «εις Άδου Κάθοδο» του Κυρίου και το ακατάληπτο Θαύμα της Ανάστασής Του. Το δε Άγιο Φως του «Δεύτε λάβετε φως», με τους πολλούς συμβολισμούς του,  επαναφέρει την αέναη διαμάχη ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, αλλά και το ερώτημα για το τι υπάρχει «μετά;» (1).
ΑΓΩΝΙΩΔΗ, υπαρξιακά και πανανθρώπινα τα ερωτήματα που αναφέρονται στην πίστη. Απασχολούν τους πιστούς όλων των θρησκειών, μονοθεϊστικών ή άλλων. Υποκειμενικές και ανικανοποίητες είναι συνήθως οι απαντήσεις, επειδή, όπως λέει ο Stuart Chase (2), «Για αυτούς που πιστεύουν, καμιά απόδειξη δεν είναι απαραίτητη. Για αυτούς που δεν πιστεύουν, καμιά απόδειξη δεν είναι δυνατή»!
ΕΝΑΣ ΜΕΣΟΣ άνθρωπος που αδυνατεί να συλλάβει το βαθύτερο νόημα που δίνει ο Απόστολος Παύλος στη λέξη πίστη (3), θεωρεί πως αυτή έγκειται στο να πιστεύεις απλά στην ύπαρξη του Θεού και στη δικαιοσύνη Του…
ΚΙ ΟΜΩΣ, δεν είναι μόνον αυτά. Πολλές φορές στη ζωή μας, η λέξη πίστη αποκτά ποικίλες αποχρώσεις: «Πίστη» στην ανθρώπινη θέληση και τη δημιουργικότητα. «Πίστη» στην επιστήμη, τη δύναμή και το εύρος της. «Πίστη» στη ζωή, όποια κι αν είναι αυτή. «Πίστη» σε κάτι ανώτερο από τα γνωστικά μας όρια κ.λπ. Πολλοί, δυστυχώς ανερμάτιστοι, χάνουν τη (θρησκευτική) πίστη τους, όταν «φύγει» ξαφνικά από τη ζωή άδικα -έτσι κρίνουν- ένα πολυαγαπημένο πρόσωπό τους, όπως ένα ανήλικο παιδί (4). Ενώ, αντίθετα άλλοι, όταν τους συμβεί το ίδιο, βρίσκουν μοναδικό καταφύγιο την πίστη. Για να κρατηθούν στη ζωή… Μια είναι η πίστη, διαφορετική όμως η κατανόηση και η αποδοχή της.
ΕΝΥΠΑΡΧΕΙ, άραγε, η πίστη σε όλους μας; Με την οικονομική κρίση που μας έχει βυθίσει σε ανείπωτες σκληρές  κοινωνικές και ψυχοσωματικές δοκιμασίες, δεν είναι λίγοι  οι συνάνθρωποί μας που, χάνοντας το κουράγιο και τη θέληση για ζωή, λιποψυχούν ή «φεύγουν» αυτοκτονώντας. Ευτυχώς, οι περισσότεροι από μας, αντέχουμε έχοντας ως ασπίδα και στήριγμα την πίστη στον εαυτό μας, την αισιοδοξία και την προσαρμοστικότητα. Πάνω από όλα όμως, την πίστη στο Θεό.
ΕΙΚΟΝΟΠΟΙΩΝΤΑΣ τα ανθρώπινα πάνω στον πλανήτη, σε διάφορες εκδηλώσεις πίστης, η Ιταλίδα φωτογράφος Τζόρτζια Φιόριο αναρωτιέται(5): «Ποια δύναμη ωθεί τα πλήθη των προσκυνητών στα πιο ψηλά βουνά και στην απεραντοσύνη των ερήμων; Τι κοινό έχουν οι άνθρωποι που υψώνουν τα χέρια στον ουρανό με εκείνους που χτυπούν το μέτωπο στη γη; (…) Ποιος κατοικεί μέσα στα πληγιασμένα σώματα των αυτομαστιγούμενων, ποιος μέσα σ’ εκείνους που σκεπάζουν τα μέλη τους με στάχτη, ποιος κρύβεται κάτω από το καλυμμένο με περίπλοκες ζωγραφιές και τατουάζ δέρμα, ποιος πίσω από τις μάσκες και ποιος πίσω από τα πέπλα; (…)»
ΚΑΤΑ την άποψή μας, η (θρησκευτική) πίστη είναι μια έννοια που αναβλύζει από τα «έγκατα» της ύπαρξής μας. Δεν «διδάσκεται» κι ούτε αποφασίζεται από κανένα. Δεν εξαναγκάζεται, παρά βιώνεται ατομικά. Γίνεται «εμπειρία» στην καρδιά, όχι στο λογικό. Η πίστη δεν είναι θέμα απόδειξης, είναι μόνο σειρά δοκιμασιών. Σίγουρα ο άνθρωπος, με τη λογική και το (επιστημονικό) πείραμα αποδεικνύει πολλά. Τα μη αποδεικτέα όμως, είναι θέμα μόνο πίστης. Διότι, εκεί που τελειώνει η αναπάντητη λογική απόδειξη, αρχίζει η ποίηση των συναισθημάτων μας όπου ακούγεται ο γαλήνιος ήχος του καθάριου νερού της πίστης. Με το δικό της «τραγούδι»:
«Μιλήστε μου
για τα ποτάμια εκείνα / με τα διάφανα νερά τους.
Σκέψη ανάλαφρη ο θάνατος,/ Κι αδώνειος σκιά, η ζωγραφιά του.
Κι η πίστη,/ ένα νερό
τρεχούμενο/ που αναβλύζει απ΄ την
ψυχή μας…
Μιλήστε μου, για τα ποτάμια εκείνα
με τον αέναο, κρυστάλλινο λευκό τους ήχο
Υμνείστε μου, λοιπόν, το φως
Το αυγινό, το αναστάσιμο
της πίστης φως…» (Στ.Γ.Κ., 1991)
ΠΑΡΑΔΟΞΟ, αλλά αληθινό αυτό που διαπιστώνει ο βαθιά θρησκευόμενος Πασκάλ (6): «Στην Πίστη -λέει- υπάρχει αρκετό φως γι’ αυτούς που θέλουν να πιστέψουν και αρκετές σκιές για να τυφλώσουν αυτούς που δεν θέλουν». Το αναστάσιμο φως είναι το λαμπρότερο και το πειστικότερο όλων για να πιστέψουμε.
…Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Γράφει ο Αλεξανδρινός στην «ομολογία πίστεώς» του, για το «επέκεινα»:
«Πιστεύω το Μετέπειτα. Δεν με πλανούν ορέξεις
της ύλης ή του θετικού. Δεν ειν’ έξις
αλλ΄ένστικτον. Θα προστεθή η ουρανία λέξις
εις της ζωής την ατελή την άλλως άνουν φράσιν.
Ανάπαυσις και αμοιβή θέλουν δεχθή την δράσιν.
Ότε δια παντός κλεισθή το βλέμμα εις την Πλά-
σιν,
θα ανοιχθή ο οφθαλμός ενώπιον του Πλάστου.
Κύμα αθάνατον ζωής θα ρεύση εξ εκάστου
Ευαγγελίου του Χριστού-ζωής αδιασπάστου» [«Το Μετέπειτα», Κ.Π.Καβάφη, 1892]
-(2) Stuart Chase, 1888-1985, Αμερικανός οικονομολόγος & μηχανικός: [For those who believe, No proof is necessary. For those who don’t believe, No proof is possible.]
-(3) «Πίστις ἐστίν, ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Προς Εβρ. ια΄ 1).
-(4) Στη σειρά ταινιών (βασιζόμενων στις 10 Εντολές) «Δεκάλογος» (Dekalog) που γυρίστηκαν για την Πολωνική τηλεόραση από το διάσημο σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι, στην 1η ταινία, με τίτλο, «Εγώ ειμί Κύριος ο Θεός σου…» παρουσιάζεται εξαιρετικά ανθρώπινα η σύγκρουση ανάμεσα στην πίστη και την επιστήμη. (προβολή από την «Πολυδράση», 2014)
-(5) Τζόρτζια Φιόριο-(Giorgia Fiorio, 1967-):  στο «Βήμα» (22/04/2011), με αφορμή μια έκθεση φωτογραφιών της στο Athens House of Photography.
-(6) Blaise Pascal, 1623-1662, Γάλλος στοχαστής και επιστήμονας.