Με συστηματικό τρόπο εξελίσσεται από το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) η διαδικασία Πιστοποίησης των Δημοσίων Αρχαιολογικών Μουσείων, μετά την ολοκλήρωση του σχετικού φακέλου και τη θετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου Μουσείων για το Αρχαιολογικό Μουσείο ‘Αργους Ορεστικού και του Βυζαντινού Μουσείου Καστοριάς, πληροφορεί ανακοίνωση του. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς, στην αρμοδιότητα της οποίας υπάγονται τα δύο μουσεία, ξεκίνησε τη διαδικασία της πιστοποίησης τον Μάιο 2022. Έκτοτε, κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να ανταποκριθεί στα προαπαιτούμενα της Πιστοποίησης, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠΠΟ.
Στο πλαίσιο αυτό, συνεχίζει η ίδια ανακοίνωση, ξεκίνησε την ενεργειακή αναβάθμιση των μουσείων της με την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών. Επιβεβαίωσε τη λειτουργία των συστημάτων πυροπροστασίας τους, αναβάθμισε τις υποδομές φυσικής προσβασιμότητας και καταχώρισε το σύνολο των εκθεμάτων και των δύο μουσείων στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του Εθνικού Αρχείου Μνημείων. Ακόμη, μερίμνησε για την επιμόρφωση του προσωπικού τους, κάλυψε ελλείψεις στο ανθρώπινο δυναμικό, με προσλήψεις ή με αναθέσεις, αναδιοργάνωσε τις αποθήκες τους, φρόντισε, μεταξύ άλλων, για την επαναλειτουργία των ψηφιακών ερμηνευτικών μέσων και για την αναβάθμιση του εξοπλισμού προβολής των δύο μουσείων. Τέλος, προχώρησε σε εκτύπωση σύντομων οδηγών και ενημερωτικών φυλλαδίων για τη διευκόλυνση των επισκεπτών.
Όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη: «Η πιστοποίηση των Δημοσίων Αρχαιολογικών Μουσείων αποτελεί διαδικασία ουσιαστικής αξιολόγησης. Αξιολογούμε τα μουσεία μας, για να τα βελτιώσουμε. Αναβαθμίζουμε κτιριακά τις εγκαταστάσεις τους και βελτιώνουμε τις προσφερόμενες υπηρεσίες προς τους επισκέπτες τους. Η διαδικασία Πιστοποίησης, η οποία εφαρμόστηκε, για πρώτη φορά, πιλοτικά σε τέσσερα μουσεία της Περιφέρειας Ηπείρου επεκτείνεται ήδη με επιτυχία στα Μουσεία της Δυτικής και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων είναι μία ολιστική προσπάθεια αναβάθμισης των μουσειακών δομών της χώρας, με στόχο την ανταποδοτικότητά τους προς τον επισκέπτη, αλλά και την ενδυνάμωσή τους ως φορέων πολιτισμού, δια βίου μάθησης και κοινωνικής συνοχής, στη βάση της νέας οργανωτικής δομής και φιλοσοφίας διαχείρισης. Στόχος μας, πάντα, παραμένει τα μουσεία μας να γίνουν ελκυστικά σε ευρύτερα και πολυποίκιλα κοινά, κυρίως νεανικά, από την Ελλάδα και το εξωτερικό».
Το Αρχαιολογικό Μουσείο ‘Αργους Ορεστικού εγκαινιάστηκε το 2010 και φιλοξενεί ευρήματα από το 1100 π.Χ. έως το 300 μ.Χ., τα οποία προέρχονται από την εδαφική επικράτεια της σημερινής Π.Ε. Καστοριάς, η οποία στην αρχαιότητα αποτελούσε τμήμα της Ορεστίδας, ενός εκ των βασιλείων της ‘Ανω Μακεδονίας. Η μόνιμη έκθεση του Μουσείου χρονολογικά διαρθρώνεται σε 4 ενότητες, στις οποίες ξεδιπλώνονται οι πολιτικοί και πολιτιστικοί μετασχηματισμοί του κεντρικού τμήματος της Ορεστίδος, από μία ένωση συγγενικών γενών («εθνών») σε ανεξάρτητο βασίλειο, κατόπιν σε τμήμα του μακεδονικού βασιλείου και, τέλος, σε υποτελή περιοχή στους Ρωμαίους, με πολλά και σημαντικά προνόμια. Στα εκθέματά του περιλαμβάνονται μία μοναδική φαλαγγιτική ασπίδα του παιονικού πεζικού, καθώς και το ψήφισμα των Βαττυναίων, η σημαντικότερη επιγραφή με πολιτικό περιεχόμενο από τη Δυτική Μακεδονία. Ιδιαίτερο στοιχείο της μόνιμης έκθεσης είναι το ύφος των ενημερωτικών κειμένων που έχουν τη μορφή ερωταποκρίσεων, όπως και η σκόπιμη απουσία λεζαντών. Το Μουσείο διαθέτει εργαστήριο συντήρησης και πλήρως εξοπλισμένη αποθήκη. Το υπαίθριο αμφιθέατρο μικρής κλίμακας για θερινές εκδηλώσεις συμπληρώνει τις υποδομές του περιφερειακού αυτού μουσείου.
Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς εγκαινιάστηκε το 1989. Το κέλυφός του -υπερυψωμένο ισόγειο και τμήμα ημιυπογείου- ακολουθεί την κλίση του φυσικού εδάφους και διακρίνεται για τις καθαρές γραμμές του. Ανακαινίστηκε στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 και επαναλειτουργεί από το 2016. Η νέα μόνιμη έκθεση, που αναπτύσσεται σε τρεις αίθουσες πέριξ ενός αιθρίου, αναδεικνύει τη σημασία και την ακτινοβολία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής Καστοριάς, μέσα από το μοναδικό απόθεμα των εικόνων της. Εκτίθενται περισσότερες από 70 εικόνες, χρονολογημένες από τον 12ο έως τον 18ο αι., συνθέτοντας, μαζί με εκείνες που σώζονται στους ναούς της Καστοριάς, ένα σημαντικό σύνολο, εφάμιλλο σε σπουδαιότητα με αυτό του Αγίου Όρους, της Βέροιας, του Σινά και της Κύπρου. Η έκθεση του Μουσείου εποπτικά συνδυάζεται με ψηφιακά ερμηνευτικά μέσα, ενώ διαθέτει και χώρους ανάπαυσης για τους επισκέπτες. Στο υπόγειο στεγάζονται εργαστήριο συντήρησης και αποθήκες.
