Τετάρτη, 4 Δεκεμβρίου, 2024

Πλανόδιοι πωλητές στις μεγάλες πόλεις της Μικράς Ασίας

Η Αδελφότητα Μικρασιατών Ν. Χανίων “ο Άγιος Πολύκαρπος” σε συνεργασία με τα “Χανιώτικα νέα”, παρουσιάζουν κάθε εβδομάδα ένα ιστορικό αφιέρωμα στη Μικρά Ασία, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη μικρασιατική καταστροφή

Η καθημερινότητα στη Σμύρνη

Πλανόδιοι νερουλάδες

Ή κλασσική φιγούρα των δρόμων της Σμύρνης και γενικότερα των αστικών κέντρων της Ανατολής ο νερουλάς. Οι γονείς συχνά τον σταματούσαν και αγόραζαν νερό για να δροσίσουν τα παιδιά τους και να δροσιστούν κι αυτοί. Ο νερουλάς αναλάμβανε την τροφοδότηση με νερό μιας ολόκληρης γειτονιάς ή και μιας περιοχής. Προμηθεύονταν το νερό από την κεντρική δημόσια βρύση, κάνοντας καθημερινά ατέλειωτα κοπιαστικά δρομολόγια.

Τζιερτζής

Πλανόδιοι πωλητέςΠωλητής εντόσθιων.
Τζιερτζής, (τζιερτζής (τουρκ. λ…cigersi=πωλητής εντόσθιων) λεγόταν αυτός που πουλούσε τζιέρια, εντόσθια , συκωταριές, σπλάχνα σφαγίων. Υπήρχαν και πωλητές ψημένου συκωτιού, όπου σε μία γυάλινη πιατέλα με καπάκι είχαν μπουκιές από τηγανητό συκώτι γαρνιρισμένες με ψιλοκομμένο μαϊντανό και κρεμμύδι (το αρναουτ- τζιερι) γαρνιρισμένο με λαχανικά ή και φασόλια πιάζ. Είχαν και καρβέλι με ψωμί, που άνοιγαν στη μέση και τα γέμιζαν με το συκώτι. Στους δρόμους βέβαια υπήρχαν και ανάλογα μαγαζιά, τα τζιερτζίδικα που διέθεταν πλήρες μενού με συκωτάκια μαγειρεμένα με διάφορους τρόπους. Γνωστή είναι και η έκφραση, τζιερι μου, δηλαδή σπλάχνο μου, με την οποία χαϊδευτικά αποκαλούσαν οι μητέρες τα παιδιά τους …

Λούστρος

Πλανόδιοι πωλητέςΟ υπαίθριος στιλβωτής υποδημάτων ή αλλιώς λούστρος, ήταν ένα σκληρό και ταπεινό επάγγελμα. Καθισμένος με τις ώρες σε ένα καρεκλάκι και μπροστά του το σχεδόν πάντα γυαλισμένο κασελάκι με την μπρούτζινη επένδυση, συνήθως έργο τέχνης, έβαφε και γυάλιζε τα παπούτσια των περαστικών. Οι λούστροι, γυάλιζαν τις μπρούτζινες γωνίες και τα διακοσμητικά σιδερένια μέρη, ώστε να αστράφτουν στον ήλιο και να θαμπώνουν τους περαστικούς. Ή όλη διαδικασία αποτελούσε ιεροτελεστία.

Πλανόδιοι γαλατάδες και γιαουρτάδες

Πλανόδιοι πωλητέςΟ γαλατάς ήταν ο πρώτος πλανόδιος μικροπωλητής της ημέρας. Φόρτωνε τα γκιούμια με το φρέσκο γάλα στο γαϊδουράκι του και ξεκινούσε πρωί πρωί για τις γειτονιές. Έπαιρνε στο ένα χέρι το γυαλιστερό γκιουμι ( βαθύ μπακιρένιο σκεύος με στόμιο ) και στο άλλο τη μικρή κούπα, που ζύγιζε το 1/2 της οκάς και χτυπούσε τις πόρτες. Ήξεραν οι νοικοκυρές κι έβγαιναν με την μπακιρένια κανάτα ή την κατσαρόλα στο χέρι ή άφηναν στην εξώπορτα το κατσαρόλι να το γεμίσει ο γαλατάς. Κοντά στους γαλατάδες και οι πλανόδιοι γιαουρτάδες, που τριγυρνούσαν τις γειτονιές κουδουνίζοντας ένα μικρό καμπανάκι, ενώ είχαν κρεμασμένα δύο τεράστια ταψιά γιαούρτι με παχύ καϊμάκι σ ένα κοντάρι περασμένο στους ώμους…

Πλανόδιοι πωλητές σύκων

Πλανόδιοι πωλητέςΑπό τα ξημέρωμα έβγαιναν οι πλανόδιοι πωλητές στους δρόμους με πρώτους τους σαλεπιτζήδες και τους πωλητές καφέ. Πριν ξημερώσει οι χωρικοί κατεβαίνανε από τα χωριά και τα προάστια με τα ζαρζαβατικά και τα φρούτα. Άλλοι τρέχανε να τα παραδώσουνε στα μαγαζιά. Άλλοι να τα πουλήσουν οι ίδιοι στο τσαρσί , άλλοι στα πεσκέσια. Ανάμεσα τους ήταν και οι πωλητές σύκων, ίσως το πιο διαδεδομένο φρούτο τους καλοκαιρινούς μήνες στη Μικρά Ασία. Τα σύκα της Σμύρνης ήταν από τα ωραιότερα του κόσμου. Τόσο λεπτόφλουδα , που όταν ξεραίνονταν γίνονταν όπως το λουκούμι. Τα πουλούσαν μέσα σε κασάκια πατικωμένα ανάμεσα σε φύλλα δάφνης και τα έλεγαν σύκα ” Μπαρντατζικια ” Τα εργοστάσια αποξήρανσης και επεξεργασίας σύκων στη Σμύρνη ήταν ιδιαίτερα φημισμένα γιατί το σύκο αποτελούσε ένα από τα σπουδαιότερα εξαγώγιμα προϊόντα .

Στραγαλατζής

Πλανόδιοι πωλητέςΟι ξηροί καρποί ήταν σχεδόν απαραίτητο συμπλήρωμα στα γλυκά αλλά και σε πολλά φαγητά. Είχαν όμως αδυναμία και στους ξηρούς καρπούς. Κυρίως αμύγδαλα και μάλιστα παγωμένα, καρύδια, ” σαν φιστικ ” ( φιστίκια Αίγινας ) και ” τσεμπλεμπουδες” (στραγάλια). Οι υπαίθριοι λεμπλεμπιτζήδες ήταν καθημερινά στους κεντρικούς δρόμους των περισσότερων πόλεων της Μικράς Ασίας. Ο στραγαλατζής πλανόδιος έμπορος ξηρών καρπών, ήταν φίλος των παιδιών και ο ” νταβλας” του ( πάγκος) ήταν σημείο συνάντησης. Τα αλατισμένα στραγάλια , τα κίτρινα ” αφράτα” , ο πασατέμπος , αλλά και οι σταφίδες , τα καραμελωμένα μπαστουνάκια και κουλούρια, τα ζαχαρωτά μπουκαλάκια με το ” ροσολι” ,οι καραμέλες , τα ξερολούκουμα ήταν ξεχωριστή απόλαυση για τους μικρούς γλυκατζήδες.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα