Πενήντα χιλιόµετρα δυτικά από τα Χανιά, βρίσκεται ο Πλάτανος. Μεγάλο χωριό, το δεύτερο σε πληθυσµό στην Επαρχία Κισάµου µε 1.029 κατοίκους. Aνήκει στον Δήµο Κισάµου. Είναι νέο χωριό και έχει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια για να είναι σήµερα ένα αξιόλογο χωριό στη δυτική Κρήτη και σηµαντικό κέντρο παραγωγής κηπευτικών. Εδώ βλέπουµε σύγχρονα άνετα σπίτια, καλά µαγαζιά και περιποιηµένους δρόµους.
Λειτουργούν Υγειονοµικός σταθµός και Δηµοτικό σχολείο. Ο Πλάτανος µέχρι τον ΙΘ’ αιώνα δεν αναφέρεται σε καµία απογραφή. Για πρώτη φορά αναφέρεται στην απογραφή του 1900 µε 83 κατοίκους. Από τον Πλάτανο δρόµος 6 χλµ. ΒΔ, µάς οδηγεί στην Φαλάσαρνα. Ακολουθώντας αυτή την κατεύθυνση, θα αντικρίσουµε µπροστά µας τη θάλασσα της δυτικής Κρήτης, ενώ αριστερά µας βρίσκεται ένας απέραντος ελαιώνας που είναι από τους µεγαλύτερους στην Κρήτη. Και στη συνέχεια,
δεξιά και αριστερά, θερµοκήπια όπου καλλιεργούνται πρώιµα κηπευτικά και µπανάνες σε µεγάλη έκταση. Έτσι φθάνουµε στον µικρό παραλιακό οικισµό Φαλάσαρνα. Η απογραφή του 2001 µάς πληροφορεί ότι εδώ µένουν 21 άτοµα. Μέχρι το 1998 η Φαλάσαρνα υπαγόταν στην Κοινότητα Πλατάνου και έκτοτε ανήκει στον Δήµο Κισάµου. Βρίσκεται σε µια από τις οµορφότερες αλλά και πιο παραµεληµένες περιοχές της Μεγαλονήσου. Εδώ υπάρχουν οι ωραιότερες ίσως αµµουδιές της Κρήτης µε πεντακάθαρα και γαλαζοπράσινα νερά. Υπάρχουν ταβέρνες που σερβίρουν φρέσκο ψάρι και παραδοσιακά κρητικά φαγητά. Ενοικιαζόµενα δωµάτια περιποιούνται και εξυπηρετούν όσους βρίσκονται στην Φαλάσαρνα.
Πολύ κοντά στον οικισµό βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Φαλάσαρνας. Η πόλη χτίστηκε στους αρχαίους χρόνους και οφείλει την ονοµασία της στη νύµφη Φαλάσαρνα.Ήταν ανεξάρτητη και αυτόνοµη και είχε δικά της νοµίσµατα. Ήταν ακόµη σπουδαίο εµπορικό κέντρο. Το 184 π.Χ. την κατέλαβε η Κυδωνία αλλά µε την επέµβαση των Ρωµαίων, ελευθερώθηκε. Η Φαλάσαρνα περιλαµβάνεται στον κατάλογο των κρητικών πόλεων που υπόγραψαν συνθήκη µε τον Ευµένη της Περγάµου. Στον χώρο της αρχαίας πόλης βλέπουµε σήµερα αρκετά ερείπια από τα τείχη, σπίτια, λαξευτοί τάφοι, αποθήκες, ερείπια του ναού της Αρτέµιδος και έναν θρόνο λαξευτό σε βράχο.
Πολλοί περιηγητές και αρχαιολόγοι επισκέφθηκαν κατά καιρούς την θέση της αρχαίας Φαλάσαρνας. Ανάµεσά τους ο Άγγλος Ρόµπερτ Πάσλεϋ, που στα Ταξίδια του στην Κρήτη γράφει ότι πήγε στα Φαλάσαρνα στις 24 Απριλίου 1834 και είδε πολλούς τάφους περί τους 30, λαξευτούς σε βράχο και έναν τεράστιο πέτρινο θρόνο, που ο ίδιος πιστεύει πως ήταν αφιερωµένος στην θεά Αρτέµιδα Δίκτυνα.
Κατά την διήµερη παραµονή του στα Φαλάσαρνα, ο Άγγλος περιηγητής έκανε πλήρη µελέτη των όσων είδε εκεί, κάνοντας συγχρόνως και ανασκαφές για τυχόν κρυµµένους αρχαιολογικούς θησαυρούς αλλά δεν βρέθηκε τίποτα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Σ. Σπανάκη, ΚΡΗΤΗ (τ. Β’)
– Ρ. Πάσλεϋ, Ταξίδια στην Κρήτη (µετ. Δ. Γόντικα)
