Πλατεία 1866 – Αναγνώστης Σκαλίδης

Η προτομή του οπλαρχηγού Αναγνώστη Σκαλίδη (1818 – 1901) είναι μία από αυτές που δεσπόζουν στην πλατεία 1866 (Νέων Καταστημάτων).
Ο οπλαρχηγός Αναγνώστης Σκαλίδης ήταν γενικός αρχηγός Κισσάμου και, μετά την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας, είχε διατελέσει πρόεδρος της Κρητικής Βουλής.
Το όνομά του συνδέθηκε  με την ιστορία των κρητικών επαναστάσεων.
Στη σειρά ιστορικών σημειωμάτων του Μιχάλη Γρηγοράκη στα “Χανιώτικα νέα” το 2002 με τίτλο: “Σταυραετοί του Εξηνταέξι”, στην ενότητα για τον Αναγνώστη Σκαλίδη (“Χ.ν”. – Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2002), αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι όταν επήρε να ξεσπάσει η Μεγάλη Επανάσταση, ο Αναγνώστης Σκαλίδης πενηντάριζε. Ηταν μεστός σε χρόνια μα και σε πολεμική πείρα, γιατί από τα είκοσι μέχρι και τα πενήντα του χρόνια η Κρήτη δεν ησύχασε κι έτσι ο Σκαλίδης δεν άφησε μήτε στιγμή το όπλο, δεν καταλάγιασε μήτε λεπτό το πολεμικό του μένος.
Οπως σημειώνει ο Μιχάλης Γρηγοράκης, «οι φλόγες του Εξηνταέξι, τόνε βρίσκουνε γερό πολέμαρχο. Οι αντραγαθίες, οι ηρωισμοί και η πνευματική του ευστροφία τον έχουν επιβάλει από καιρό στους γύρω του, γι’ αυτό κι εκλέγεται από την Επαναστατική Συνέλευση ένας από τους αρχηγούς της Κισσάμου. Στον νέο αυτό αγώνα δίνεται ολόψυχα».
Ο Ελληνας πρόξενος στα Χανιά, Σακόπουλος, στις εκθέσεις του προς την ελληνική κυβέρνηση κάνει συχνά λόγο για τη συμμετοχή του Σκαλίδη στις μάχες.
Οταν θα σβήσει και η τελευταία σπίθα «από τη φλόγα του Εξηνταέξι ο Σκαλίδης θα καταθέσει τα όπλα στον Ομαλό, στον τόπο που όριζε ο νικητής, θ’ ανακαταπιεί την οργή και θα φύγει στην Αθήνα, μαζί με άλλους καπεταναίους. Θα μείνει μέχρι το ξεσήκωμα του 1878. Μόλις το μαθαίνει παίρνει κάτω, σμίγει τα παλικάρια του στην Κίσσαμο, γίνεται αρχηγός τους και πολεμάει μέχρι που σβήνει κι ο νέος αυτός αγώνας. Υστερα πιάνεται, και δέσμιος στέλνεται στην Πόλη. Ομως μεσολαβεί η ελληνική κυβέρνηση και ύστερα από εννιά μήνες λευτερώνεται και γυρίζει στην Αθήνα».
Εκεί τον βρίσκει το Κίνημα της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής που ξέσπασε το 1895 και επιστρέφει μπροστάρης των Κισσαμιτών επαναστατών.
Σύμφωνα με το σημείωμα του Μιχάλη Γρηγοράκη, ο Αναγνώστης Σκαλίδης «έλαβε μέρος σε πέντε επαναστάσεις και διακρίθηκε σε διακόσιες μάχες. Πολέμησε σκληρά εξήντα πέντε ολόκληρα χρόνια στα βουνά της Κρήτης για την ελευθερία της. Πέρασε φυλακίσεις, διώξεις, εξορίες, κακουχίες αφάνταστες, αλλά ουδέποτε ελύγισε».