Αυτό το νομοσχέδιο είναι πρωτίστως νομοσχέδιο διασφάλισης των δικαιωμάτων της γυναίκας, δήλωσε ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, κατά την πρώτη ημέρα συζήτησης και επεξεργασίας του νομοσχεδίου για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, στην επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής.
«Είναι κυρίαρχο δικαίωμα της γυναίκας, να μπορεί να κάνει γονιμοποίηση του δικού της γενετικού υλικού, χωρίς να ρωτήσει τον σύντροφό της. Αυτό είναι κατεξοχήν προοδευτικό μέτρο», είπε ο υπουργός Υγείας και πρόσθεσε ότι «κατεξοχήν προοδευτικό μέτρο είναι και το να μπορεί μια γυναίκα που θα χωρίσει και θα έχει κάνει κρυοσυντήρηση του ωαρίου της, να μην χρειάζεται τη σύμφωνη γνώμη του συζύγου με τον οποίο είναι σε διάσταση».
«Από αυτές και μόνο τις δύο αλλαγές, θα έπρεπε επί της αρχής να ψηφίσετε το νομοσχέδιο», είπε ο κ. Πλεύρης, απευθυνόμενος στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Αναφερόμενος στην «κοινωνική κρυοσυντήρηση», ο υπουργός Υγείας είπε ότι είναι δικαίωμα της γυναίκας να μπορεί στην ηλικία την οποία κρίνει η ίδια, χωρίς να συντρέχει ιατρικός λόγος, να μπορεί να κάνει κρυοσυντήρηση του ωαρίου της, και αν ποτέ θελήσει η ίδια να συμμετάσχει σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, να έχει το ωάριο της, γιατί ενδεχομένως να το αποφασίσει σε μια στιγμή που να μην μπορεί να έχει δικό της ωάριο. «Είναι προοδευτική τομή να μην μείνουμε μόνο στην φυσική αναπαραγωγή, αλλά να δώσουμε το δικαίωμα στις γυναίκες να μπορούν να δομήσουν τη ζωή τους, όπως οι ίδιες την επιθυμούν, και να έχουν τη δυνατότητα, αν θέλουν, να έχουν κάνει κρυοσυντήρηση στο ωάριο τους και να κάνουν, χρήση όταν εκείνες κρίνουν ή και να μην κάνουν και ποτέ χρήση, αν δεν θέλουν», είπε ο κ. Πλεύρης και συνέχισε: «Το δικαίωμα της γυναίκας να κρυοσυντηρήσει το ωράριο της για κοινωνικούς λόγους, γιατί λοιπόν θα οδηγήσει σε εμπορευματοποίηση, όπως ακούστηκε εδώ σήμερα και μάλιστα από γυναίκες εισηγήτριες;».
Αλλά και για τη διάρκεια της κρυοσυντήρησης, ο Θάνος Πλεύρης κάλεσε όλες τις πλευρές να αναλογιστούν ότι η κρυοσυντήρηση είναι μια διαδικασία που κοστίζει οικονομικά και ψυχολογικά σε μια γυναίκα, και με τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει μετά τη δεκαετία να επαναλάβει τη διαδικασία.
Αναφερόμενος την αύξηση του ηλικιακού ορίου, για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, υπογράμμισε ότι το νομοσχέδιο εισάγει δικλείδες ασφαλείας με γνώμονα πάντα την προστασία της γυναίκας. «Εμείς θεωρούμε ότι με τις νέες συνθήκες που υπάρχουν, μια γυναίκα 54 χρονών, που θα αποκτήσει ένα παιδί, μπορεί να μεγαλώσει ένα παιδί», είπε ο κ. Πλεύρης και πρόσθεσε: «δεν μπορεί να περιορίσουμε το δικαίωμα ενός ανθρώπου στην αναπαραγωγή, στη λογική ότι δεν πρέπει αυτός που θα γεννηθεί να έχει υπερήλικες γονείς. Δεν μπορώ να ακολουθήσω μια τέτοια επιχειρηματολογία. Μπορώ να παρακολουθήσω την επιχειρηματολογία του κινδύνου για μια γυναίκα, και μόνο – και γι΄αυτό το λόγο βάζουμε ασφαλιστικές δικλείδες».
Σημαντικό βήμα χαρακτήρισε εξάλλου ο υπουργός Υγείας και την πρόβλεψη για τη διασφάλιση του σεβασμού της προσωπικότητας των ίντερσεξ ατόμων και του δικαιώματός τους στον σωματικό αυτοκαθορισμό, καθώς και τη ρύθμιση των προϋποθέσεων υπό τις οποίες κατ’ εξαίρεση θα επιτρέπεται η παρέμβαση στα χαρακτηριστικά φύλου των ανηλίκων ίντερσεξ ατόμων. «Σήμερα είναι απόλυτη απόφαση των γονέων, επειδή πρόκειται για ιατρική πράξη, να κάνουν ό,τι θέλουν. Αυτό ισχύει σήμερα. Δηλαδή σήμερα επαφίεται στους γονείς μια απόφαση που θα επηρεάσει τη ζωή του παιδιού», είπε ο κ. Πλεύρης. Με το νομοσχέδιο, αυτό μέχρι τα 15 χρόνια δεν πρέπει να γίνεται. Αν είναι όμως απόλυτη ανάγκη να γίνει αυτό, τότε θα προηγείται δικαστική εκτίμηση και γνώμη επιτροπής, προκειμένου να διασφαλίζονται πλήρως τα δικαιώματα του ανήλικου. Από τα 15 έτη και άνω, υπάρχει και η συναίνεση των γονέων και η απόφαση του παιδιού, είπε ο υπουργός Υγείας.
Οι θέσεις των κομμάτων
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
«Το υπουργείο Υγείας κινήθηκε με τόλμη και αποφασιστικότητα. Το σχέδιο νόμου φέρνει επαναστατικές αλλαγές, ευεργετικές διατάξεις για τις γυναίκες κάθε ηλικίας που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια. Αίρει τα εμπόδια που μας κρατούν πίσω από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ρυθμίζει το πεδίο, όχι με στερεότυπες ρυθμίσεις του παρελθόντος αλλά με τα επιστημονικά δεδομένα του παρόντος και του μέλλοντος», είπε η εισηγήτρια της ΝΔ Έλενα Ράπτη. Η κ. Ράπτη που υπογράμμισε ότι διασφαλίζονται στο μέγιστο βαθμό, τα δικαιώματα της γυναίκας στην τεκνοποίηση, με σεβασμό στις συστάσεις Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, επισήμανε ότι με το σχέδιο νόμου, μεταξύ άλλων:
– Αυξάνεται το όριο ηλικίας για τις γυναίκες στα 54 έτη, για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
– Σε γυναίκες ηλικίας 50 ετών και 1 ημέρας και μέχρι 55 ετών και 0 ημέρες, δύναται να εφαρμοστεί η μέθοδος της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, μόνο μετά από σχετική άδεια της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
– Επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση ωαρίων, όχι μόνο για ιατρικούς, αλλά και για κοινωνικούς λόγους, δίνοντας τη δυνατότητα στις γυναίκες να διατηρήσουν τα ωάρια τους και να κάνουν χρήση τους όταν επιθυμήσουν.
– Καταργείται η απαιτούμενη συναίνεση του συζύγου για την κρυοσυντήρηση ωαρίων από τη γυναίκα. Προβλέπεται μόνο η επίσημη ενημέρωση του συζύγου/συντρόφου, από τη Μονάδα ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ή την Τράπεζα Κρυοσυντήρησης Υλικού. Σήμερα, μια γυναίκα που επιθυμεί να προβεί σε κρυοσυντήρηση του γενετικού της υλικού, υποχρεούται να έχει τη συναίνεση του συζύγου σε κάθε ωοληψία.
– Καταργείται το ανώτατο όριο παράτασης στη διάρκεια κρυοσυντήρησης, για σπέρμα και ορχικό ιστό, ωάρια και ωθηκικό ιστό, ζυγωτές και γονιμοποιημένα ωάρια.
– Εισάγεται μικτό σύστημα δωρεάς γενετικού υλικού. Η ταυτότητα των τρίτων προσώπων που έχουν προσφέρει τους γαμέτες ή τα γονιμοποιημένα ωάρια, δύναται κατ’ επιλογή των προσώπων αυτών, να είναι ανώνυμη ή να είναι επώνυμη, ή να γνωστοποιείται στο τέκνο μετά από την ενηλικίωσή του, αν το τελευταίο το αιτηθεί. Αν το τρίτο πρόσωπο επιλέξει η ταυτότητά του να είναι ανώνυμη, οι ιατρικές πληροφορίες που το αφορούν τηρούνται σε απόρρητο αρχείο, χωρίς ένδειξη της ταυτότητάς του. Πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται μόνο στο τέκνο και για λόγους σχετικούς με την υγεία του.
– Ιδρύεται και θα λειτουργεί Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και Τράπεζα Κρυοσυντήρησης, αποκλειστικά για τα άτομα με HIV.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
«Μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές που συντελείται με αυτό το σχέδιο νόμου, είναι ότι πλέον, η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή θα μπορεί να γίνεται και για κοινωνικούς λόγους», είπε η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ, Ειρήνη Αγαθοπούλου, που εκτίμησε ωστόσο, ότι «ο λόγος που η κυβέρνηση φέρνει εσπευσμένα αυτό το νομοσχέδιο, είναι για να ρυθμίσει ζητήματα της αγοράς, της εξαιρετικά κερδοφόρας αγοράς της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, και όχι για να βοηθήσει τις γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν παιδιά». Η κ. Αγαθοπούλου, είπε επίσης ότι η διαβούλευση έγινε μόνο με τις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και με τις Τράπεζες Κρυοσυντήρησης, όχι με επιστημονικούς φορείς, με οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και την Επιτροπή Βιοηθικής, γεγονός που «γεννά πολλά ερωτηματικά». Παράλληλα επισήμανε, ότι μολονότι επέρχονται τροποποιήσεις σε άρθρα του Αστικού Κώδικα, απουσιάζει από τη διαδικασία το υπουργείο Δικαιοσύνης, και δεν συστάθηκε νομοπαρασκευαστική επιτροπή, ως είθισται, για μετατροπές στον Αστικό Κώδικα.
Αναφερόμενη στην αύξηση του ηλικιακού ορίου για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ παρατήρησε πως, μολονότι η εισηγήτρια της ΝΔ επικαλέστηκε την αύξηση στο προσδόκιμο ζωής, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα ότι αυτό συνεπάγεται και αύξηση της ηλικίας φυσικής αναπαραγωγικής ικανότητας για τις γυναίκες. «Εάν υπάρχουν τέτοια στοιχεία, θα παρακαλούσαμε πάρα πολύ να τα καταθέσετε. Αντίθετα, υπάρχουν στοιχεία για το ότι η κύηση σε μεγάλη ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών για τις γυναίκες και τα νεογνά και επιπλέον η ηλικιακή ομάδα 50 έως 54, μπορεί να κυοφορήσει σχεδόν αποκλειστικά με ωάρια από δότρια, γεγονός που αυξάνει τη ζήτηση για ωάρια από τρίτη δότρια, ενώ αυξάνει το κόστος για τις ίδιες τις γυναίκες», είπε η κ. Αγαθοπούλου. Υπογράμμισε δε, πως «το σημαντικότερο είναι ότι δεν λαμβάνεται υπόψη το συμφέρον του παιδιού, σε αυτό το νομοσχέδιο». Στο κλίμα αυτό, η βουλευτής είπε ότι θα απαιτείται, μετά την ηλικία των 50 ετών, άδεια της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, αλλά χωρίς να τίθενται σαφή κριτήρια και προϋποθέσεις υγιούς κυοφορίας.
Η κ. Αγαθοπούλου επισήμανε ότι εισάγεται η συγγενική δωρεά, για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ωαρίων, γεγονός που μπορεί να έχει πολλαπλές επιπτώσεις, σε επίπεδο βιολογικό και σε επίπεδο οικογενειακών σχέσεων. Εξάλλου, η απεριόριστη διάρκεια κρυοσυντήρησης γονιμοποιημένου υλικού, θέτει σοβαρά ζητήματα βιοηθικής, είπε. Στα θετικά του νομοσχεδίου, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ενέταξε την άρση της συναίνεσης του συζύγου/συντρόφου για τη κρυοσυντήρηση μη γονιμοποιημένου γενετικού υλικού και την πρόβλεψη για τη δημιουργία τράπεζας για οροθετικούς σε δημόσιο νοσοκομείο όπως και τη διάταξη για τα intersex άτομα.
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Φραγγίδης, επισήμανε ότι στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης αποκλείεται η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε γυναίκες ηλικίας πάνω από 45 χρόνων και χώρες όπως η Κύπρος, η Ισπανία και η Ελλάδα, οι οποίες αύξησαν το όριο ηλικίας στα 50 με 52 έτη, πρωτοστατούν στον ιατρικό τουρισμό. Στη Γαλλία και Γερμανία, απαγορεύεται από τη νομοθεσία η παρένθετη μητέρα. Στην Αυστραλία, στον Καναδά, στην Ισπανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αποδοχή της όποιας ηλικίας για εξωσωματική γονιμοποίηση επαφίεται στην απόφαση του γιατρού. Σε σχέση με την κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού, ο κ. Φραγγίδης είπε ότι στην Ελλάδα είναι 5 συν 20 χρόνια, στη Γαλλία δεν προβλέπεται χρονικό όριο, στο Ηνωμένο Βασίλειο 10 χρόνια, στην Ιταλία εξαρτάται από τη συμφωνία με τη γυναίκα που παρέχει τα ωάρια, στην Ιρλανδία ο χρόνος προσδιορίζεται από κάθε κλινική.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ είπε ότι ο νόμος του 2005 ήταν ένας προοδευτικός νόμος για την εποχή του, που χρειαζόταν όμως να εκσυγχρονιστεί ώστε να ανταποκρίνεται στα σύγχρονα δεδομένα. Στο κλίμα αυτό, είπε ότι βρίσκει σύμφωνο το κόμμα του η δυνατότητα συντήρησης κρυογενετικού υλικού ζυγωτών και γονιμοποιημένων ωαρίων και για κοινωνικούς λόγους και η κατάργηση του ανώτατου ορίου διάρκειας της κρυοσυντήρησης. Απαραίτητη χαρακτήρισε εξάλλου την αναγνώριση του δικαιώματος του ατόμου να καταθέτει μη γονιμοποιημένο γενετικό υλικό για κρυοσυντήρηση, χωρίς τη συναίνεση του συζύγου ή συντρόφου, καθώς και για ελεύθερη χρήση του, σε περίπτωση διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου, ή διάστασης. Σωστή χαρακτήρισε και τη δυνατότητα για διατήρηση και χρησιμοποίηση των γαμετών από εκείνον στον οποίο ανήκουν, σε περίπτωση που χωρίσει το ζευγάρι. Για τον επανακαθορισμό του έτους ηλικίας φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής, της γυναίκας, από τα 50 στα 54 έτη, για αναπαραγωγή, είπε ότι είναι ένα θέμα που «χωράει συζήτηση» επισημαίνοντας ότι η φυσική γονιμότητα της γυναίκας εξασθενεί πολύ μετά τα 45 έτη, αλλά δεν μπορεί να υπερβαίνει και το χρονικό διάστημα που έχει την έμμηνο ρύση.
ΚΚΕ
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Γιώργος Λαμπρούλης, είπε ότι με το νομοσχέδιο, όχι μόνο δεν βελτιώνεται, αλλά αντίθετα εδραιώνεται το σημερινό προβληματικό τοπίο στον τομέα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. «Κριτήριο παραμένουν τα κέρδη των εταιρειών, των επιχειρηματικών ομίλων που δραστηριοποιούνται σε αυτό το χώρο και όχι οι ανάγκες των γυναικών και των υπογόνιμων ζευγαριών», είπε ο Γ. Λαμπρούλης που σχολίασε πως «μπορεί η κυβέρνηση να κομπάζει γιατί νομοθετεί, όπως λέει, την κρυοσυντήρηση για κοινωνικούς λόγους, όμως δεν μιλάει για τους σημερινούς ρυθμούς διαβίωσης για τους χιλιάδες εργαζόμενους ή τις άνεργες γυναίκες, που τορπιλίζουν την επιθυμία τους να δημιουργήσουν οικογένεια». Στους παράγοντες που επιτείνουν το φαινόμενο αυτό, ο βουλευτής του ΚΚΕ ενέταξε την εργασιακή ανασφάλεια, την κυριαρχία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, την κακοπληρωμένη εργασία, την έλλειψη σταθερού χρόνου εργασίας, την καθήλωση των μισθών σε χαμηλά επίπεδα, τη συνεχή υποβάθμιση της κοινωνικής προστασίας.
Ο Γιώργος Λαμπρούλης έθεσε το ζήτημα των πανάκριβων πράξεων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αλλά και των φαρμάκων που απαιτούνται και που ο ΕΟΠΥΥ χορηγεί δωρεάν, μόνο τις τέσσερις πρώτες φορές. Την ίδια ώρα, όπως τόνισε, κυριαρχούν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις στο χώρο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που αντιμετωπίζουν την ανάγκη για μητρότητα, ως μια ευκαιρία για παραπάνω κέρδη. Σε σχέση με την αύξηση του ορίου ηλικίας για να υποβληθεί μια γυναίκα σε ιατρικώς υποβοηθούμενη παραγωγή, επισήμανε ότι στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης αποκλείονται γυναίκες μεγαλύτερες των 45 ετών, για να εκτιμήσει ότι «προφανώς για την κυβέρνηση, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους επιχειρηματικούς ομίλους στο χώρο της υγείας, υπερβαίνει το επιστημονικό κριτήριο».
«Απέναντι στις κυβερνητικές καινοτομίες, που παρουσιάζονται μάλιστα προκλητικά ως ρυθμίσεις που διασφαλίζουν και τα δικαιώματα των γυναικών, η απάντηση είναι η απαίτηση για μέτρα ουσιαστικής στήριξης και προστασίας της μητρότητας, ενίσχυσης των νέων ζευγαριών και η διεκδίκηση για πλήρη κάλυψη από το κράτος, όλων των εξόδων του προγεννητικού ελέγχου, της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, του τοκετού», είπε ο Γιώργος Λαμπρούλης.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ
Η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης, Μαρία Αθανασίου, αναφέρθηκε στην επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος, σημειώνοντας ότι η κατάσταση δεν βελτιώνεται, ούτε με επιδόματα, ούτε με αποσπασματικές πολιτικές, αλλά με πολιτικές ανάπτυξης που θα περιορίσουν την ανασφάλεια για τους νέους. Όπως δε υπογράμμισε, εκτιμάται ότι στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, γίνονται περισσότερες από 300.000 αμβλώσεις. «Επιλέγετε να δείχνετε μονομερώς το κοινωνικό σας πρόσωπο σε μετανάστες και ΛΟΑΤΚΙ, να προκρίνετε ως λύση του δημογραφικού μας τους εισελθόντες παρανόμους και μη, αλλά αποφεύγετε μέτρα ενδυνάμωσης και στήριξης της θέσης της γυναίκας, ώστε να μην αποτελεί ταμπού η μονογονεϊκή οικογένεια, να μη χρειάζεται η γυναίκα που θα μείνει έγκυος να στραφεί στην έκτρωση», είπε η Μαρία Αθανασίου.
Σε σχέση με την αύξηση του ηλικιακού ορίου, η βουλευτής της Ελληνικής Λύσης είπε ότι «είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας να έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει παιδί μέσα σε επιστημονικά αποδεδειγμένα ηλικιακά όρια και ιατρικών προϋποθέσεων ασφαλούς κύησης». Ουδεμία επιστημονική συσχέτιση υπάρχει μεταξύ της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και του ορίου της φυσικής ηλικίας τεκνοποίησης, είπε η Μαρία Αθανασίου και τόνισε ότι ουδεμία επιστημονική τεκμηρίωση υπάρχει και για το ότι το όριο της φυσικής ηλικίας αναπαραγωγής των γυναικών έχει ανέβει από τα 50, 52 στα 54 έτη.
«Όσοι γνωρίζουν βιολογία της αναπαραγωγής, ξέρουν ότι η πιθανότητα για μια γυναίκα άνω των 50 ετών να γεννήσει με δικά της ωάρια, μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είναι μικρή», είπε η βουλευτής της Ελληνικής Λύσης που προειδοποίησε ότι τέτοιες αντιλήψεις οδηγούν ενδεχομένως σε λανθασμένες επιλογές σχετικά με τον οικογενειακό προγραμματισμό και στη μετάθεση του χρόνου της τεκνοποίησης.
«Ούτε τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, ούτε η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, όπως αναφέρεται στην αιτιολογία, συνηγορούν υπέρ της αύξησης του ανώτερου ορίου φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής, το οποίο παραμένει σταθερό εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η σχεδιαζόμενη μετάθεση του ανωτέρου ορίου σε μεγαλύτερη ηλικία, όπως προτείνεται, έχει πολλαπλές προεκτάσεις, πρωτίστως, για το συμφέρον του παιδιού, όσο και για την ασφάλεια της κυοφορίας για την ίδια τη γυναίκα», είπε η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης.
ΜέΡΑ25
«Το νομοσχέδιο εισάγει μια άνευ προηγουμένου εμπορευματοποίηση στο ζήτημα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», είπε η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25 Μαρία Απατζίδη και κατήγγειλε: «Η κυβέρνηση, με το να αναθέτει τα πάντα στους ιδιώτες, δημιουργεί ένα πλαίσιο μεγάλης ανισότητας, όσοι και όσες δεν διαθέτουν χρήματα, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν αυτές τις νέες δυνατότητες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Κυρίως όμως δημιουργείται μια νέα αγορά εκεί που δεν υπήρχε πριν, μια αγορά σχετική με την εμπορευματοποίηση των γονιμοποιημένων ωαρίων».
«Βάζετε μέσα στο νομοσχέδιο και διατάξεις για άτομα intersex, για τη δυνατότητα ολικής ή μερικής αλλαγής στο χαρακτηριστικό φύλλου. Σκοπός σας είναι να λάβει το νομοσχέδιο μια προοδευτική χροιά, ενώ η κύρια προτεραιότητά σας είναι η εμπορευματοποίηση της αναπαραγωγής. Βεβαίως, η διασφάλιση του σεβασμού της προσωπικότητας των intersex ατόμων και του δικαιώματός τους στο σωματικό αυτοκαθορισμό, είναι λόγος πάρα μα πάρα πολύ σημαντικός. Ωστόσο, στο παρόν νομοσχέδιο, χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να προωθηθεί μια εξόχως αντιδραστική, καπιταλιστική για εμάς, λογική, ως προς την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή», είπε η Μαρία Απατζίδη.
