Το σύστημα υγείας στην Ελλάδα αν πάψει να είναι “νοσοκομειο-κεντρικό” και δώσει έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με πυρήνα την κοινότητα θα μπορέσει να πετύχει, μεταξύ άλλων, σημαντική εξοικονόμηση πόρων. Ωστόσο, μια τέτοια μεταβολή προϋποθέτει τη ριζική αλλαγή στις αντιλήψεις τόσο του επιστημονικού προσωπικού όσο και των χρηστών των υπηρεσιών υγείας, που μπορεί να επιτευχθεί επενδύοντας στην εκπαίδευση και τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων δημόσιων και κοινωνικών φορέων.
Η πρωτοβάθμια περίθαλψη και η γενική ιατρική σε περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης που διοργάνωσε την Τετάρτη το Επιστημονικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου Χανίων με κντρικό ομιλητή τον καθηγητή γενικής ιατρικής και πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και προέδρου του Επιστημονικού Συμβουλίου ΠΑΓΝΗ Χρήστο Λιονή.
“Αναμφίβολα η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την ποιότητα, το περιεχόμενο αλλά και την απόδοση του συστήματος των υπηρεσιών υγείας. Ωστόσο, αν η Ελλάδα θέλει να μείνει κοντά στα θέματα της Ευρώπης πρέπει να παρακολουθεί και τη σκέψη της. Και δυστυχώς είμαστε πάρα πολύ πίσω όχι μόνο από χώρες που έχουν θεμελιώσει ένα σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας πιο δίκαιο, όπως η Βρετανία και η Ολλανδία, αλλά και από χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία”, σημείωσε ο κ. Λιονής μιλώντας στα “Χ.Ν.” και πρόσθεσε ότι το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι να συμφωνήσουν όλοι τι είναι πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στη συνέχεια να εξεταστεί τι υπηρεσίες πρέπει να περιλαμβάνει, από ποιους θα προσφερθούν αυτές κι αν το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό είναι έτοιμο να ανταποκριθεί κ.λπ.
Ερωτηθείς τι θα πρέπει να τοποθετηθεί στον πυρήνα ενός νέου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ο κ. Λιονής υπογράμμισε: “Το ελληνικό σύστημα υγείας ουσιαστικά σχεδιάστηκε από τα νοσοκομεία και δεν ξεκίνησε από την κοινότητα. Επίσης, όταν λέμε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας δεν εννοούμε μόνο τις δομές γιατί ως δομή μπορούμε να δούμε και το σπίτι του ασθενή. Πρέπει, λοιπόν, να ξεκινήσουμε από την κοινότητα. Εκεί θα πρέπει να προσφέρονται αυτές οι υπηρεσίες -που θα πρέπει να είναι φτηνές, προσιτές, αποδεκτές και αποτελεσματικές από το κοινό- κι εκεί ίσως θα μπορούσε να δει κανείς και μια δομή όπως ένα Κέντρο Υγείας ή μια μονάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας”.
Συνεχίζοντας ο κ. Λιονής υπογράμμισε ότι για να γίνει αυτό θα πρέπει το σύστημα υγείας να σχεδιαστεί ξανά από μηδενική βάση αλλά και να δοθεί έμφαση στην αλλαγή της νοοτροπίας και της κουλτούρας που έχει καλλιεργήσει το ισχύον σύστημα.
“Ο σημερινός πολίτης έχει εθιστεί σε υπηρεσίες μέσα στο νοσοκομείο που είναι κυρίως εργαστηριακές εξετάσεις και φάρμακα. Χρειάζεται, λοιπόν, μεταξύ άλλων, να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης του, τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις του. Γιατί δεν είναι μόνο ότι το σύστημα έχει παραμορφωθεί από μόνο του αλλά έχει παραμορφώσει και τον χρήστη των υπηρεσιών του”, σχολίασε και συμπλήρωσε ότι απαιτείται μια νέα κουλτούρα οργάνωσης του συστήματος και πρακτικών τόσο από τους επαγγελματίες υγείας όσο και από τους χρήστες των υπηρεσιών.
Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό και ποια θα είναι τα οφέλη;
“Η αλλαγή αυτή προϋποθέτει τη συμβολή της εκπαίδευσης αλλά και της οριζόντιας επαφής με τους άλλους τομείς της δημόσιας και της κοινωνικής ζωής. Κι αυτό γιατί ο καινούριος επανασχεδιασμός χρειάζεται να είναι πολύ ευρύτερος. Από εκεί και πέρα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, σαφώς θα υπάρξει εξοικονόμηση πόρων. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα δεν μπορούμε να πούμε ότι θα είναι κάτι που δεν θα έχει κόστος. Δεν είναι φτηνή καμία αλλαγή στην εκπαίδευση και την κουλτούρα και χρειάζεται χρόνο. Οπως χρειάζεται η επιστημονική κοινότητα να μην βάζει μόνο ερωτήματα αλλά και διατυπώνει προτάσεις”, σημείωσε καταλήγοντας ο κ. Λιονής.
