Πνευματικά δικαιώματα του Εθνικού Υμνου

Περίεργα πράγματα συμβαίνουν. Γίνεται κάποια φευγαλέα αναφορά σ’ αυτά, περνούν σχεδόν απαρατήρητα, κρύβονται κάτω από τη σοβαρή επικαιρότητα επίλυσης των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας, χάνονται και ο κόσμος αδιαφορεί. Και ξεχνάει πολύ γρήγορα.
Τι συνέβη και η είδηση σκίασε για λίγο την επικαιρότητα, ότι υπάρχει διαφημιστική εταιρεία, που διεκδικεί ηχητικά πνευματικά δικαιώματα από τη μετάδοση του εθνικού μας Υμνου!
Μα είμαστε καλά; Πνευματικά δικαιώματα από τον Εθνικό μας Υμνο; Συνέβη με τα γεγονότα της ΕΡΤ, οι απολυμένοι έξω απ’ το ραδιομέγαρο της Αγ. Παρασκευής να μεταδώσουν το πρώτο δελτίο ειδήσεων, μετά το κλείσιμο, στο τέλος του οποίου ακούστηκε το παλιό σήμα του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών, “ο τσοπανάκος” και έκλεισε με τον Εθνικό Υμνο.
Η εκπομπή αναρτήθηκε στον ιστότοπο, όπου εμφανίστηκε μια εταιρεία, να ζητάει, να αφαιρεθεί το ηχητικό τμήμα του Εθνικού Υμνου, τα πνευματικά δικαιώματα του οποίου της ανήκουν, ή διαφορετικά, εφόσον παίζουν διαφημίσεις, να δίνουν στον κάτοχο των δικαιωμάτων ανάλογα ποσοστά.
Υπεστηρίζετο, ότι το ηχητικό κομμάτι του Εθνικού Υμνου ανήκει ως πνευματικό δικαίωμα σε εταιρεία, που δραστηριοποιείται σε 27 χώρες, διαχειρίζεται τη διανομή μουσικών συνθέσεων και ταινιών και προσπορίζεται ποσοστά από τα κέρδη των διαφημίσεων. Το ερώτημα είναι, εν προκειμένω, πώς επικαλούνται πνευματικά δικαιώματα και εάν πρόκειται περί αυθαιρεσίας να δηλώνουν κάτοχοι τέτοιων δικαιωμάτων.
Τους πρώτους στίχους του ποιήματος του Δ. Σολομού “Υμνος προς την Ελευθερία” εμελοποίησε ο Ν. Μάτζαρος το 1865 και έκτοτε αποτέλεσε τον Ελληνικό Εθνικό Υμνο. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκαν στους κληρονόμους του Σολομού και του Μάντζαρου για 70 χρόνια από τον θάνατο του τελευταίου.
Ο Ν. Μάντζαρος πέθανε το 1872 μετά τον Δ. Σολομό (1857) και τα πνευματικά δικαιώματα περιήλθαν απ’ το 1942 στο ελληνικό δημόσιο, προστατευόμενα “ως στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και σύμβολο της δημοκρατίας” (Νέα 22/11/13).
Η είδηση πέρασε μετά από το διαδύκτιο με ερώτηση των ΑΝΕΛ στη βουλή, «ποιος καρπώνεται παράνομα δικαιώματα απ’ τη μετάδοση του Εθνικού “Υμνου”», όπου ο υπ. Πολιτισμού παρενέβη στις διαδικτυακές πλατφόρμες με αποτέλεσμα οι αρμόδιοι να αναγνωρίσουν το λάθος τους και ν’ αναφέρουν ότι «έχουμε αφαιρέσει αξιώσεις απ’ την εκτέλεση του Εθνικου “Υμνου”». Επιβεβαίωσε δε τη βουλή ότι «λαμβάνουμε όλα εκείνα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε ο Εθνικός Υμνος να τύχει πλήρους προστασίας».
Η εξήγηση, που δόθηκε στην περίπτωση κατοχύρωσης πνευματικών δικαιωμάτων επί του Εθνικου Υμνου, είναι ότι θα μπορούσε η εν λόγω εταιρεία να διεκδικήσει πνευματικά δικαιώματα μόνο για συγκεκριμένες δισκογραφικές εκδόσεις που έχει κάνει σε βινύλιο, ή σε άλλα μέσα παραγωγής ήχου.
Θέμα δικαιωμάτων επί εθνικών ύμνων δημιουργήθηκε στη Γερμανία. Σε τουρκικό σχολείο σε μια γιορτή που παίχθηκε ο τουρκικός ύμνος, ζητήθηκαν από επώνυμη εταιρεία δικαιώματα. Το θέμα έφθασε στην τουρκική βουλή, όπου ο Ερντογάν προκάλεσε αμέσως νομοθετικές ρυθμίσεις, για να καταστεί ο Εθνικός τους Υμνος δημόσια περιουσία.
Εμείς εδώ είπαμε, ότι «“λαμβάνουμε” όλα τα απαραίτητα μέτρα». Αλλά μέχρι να βρεθεί η λύση και ν’ ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Τουρκίας κάθε φορά, που θ’ ακούγεται ο Εθνικός μας Υμνος “από δισκογραφικές εκδόσεις” στο διαδίκτυο, κάποιος θα κερδίζει μερικά σεντς.