Αγαπητοί αναγνώστες, καλημέρα σας!
Αρχίζουμε με τις θερμές ευχές μας, για τις εορτάζουσες και εορτάζοντες, αυτές τις μέρες: Μεγαλομέρτυρος Χριστίνης (στις 24/7) Αγίας Αννας (25/7), της αθληφόρου Αγίας Παρασκευής (26/7), αγίου Παντελεήμονος τους ιαματικού (χθες 27/7), αγίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου (σήμερα 28/7) και Καλλινίκου του αγίου (αύριο, 29/7).
Καλοκαίρι διανύουμε, εορτές και πανηγύρια χαιρόμαστε, στην πόλη μας και στα χωριά μας, εκδηλώσεις πλούσιες παρακολουθούμε καθημερινά· και βέβαια οι χάρες της θάλασσας μας και των βουνών και φαραγγιών μας των πανέμορφων και μοναδικών, μας μαγεύουν (Σαμαριά, Αγιερηνιώτικο, Ίμπρου κ.λπ.).
Εποχή, μ’ έναν λόγο, ονειρεμένη, για την Κρήτη μας! Να ‘χουμε Υγεία και διάθεση να τα χαιρόμαστε, αυτά τα ανεκτίμητα δώρα του δημιουργού, για μας, και να δοξάζουμε τη Χάρη Του, για όσα πολύτιμα μας παρέχει!
Και τ’ απογεύματα, σαν “πέσει” ο ήλιος και χαμηλώσουν οι ζέστες του, εκεί στην σκιερή μας αυλή, κάτω από την “κρεβατίνα” ή το δέντρο “που χουμε αναστήσει”, ένα καλό βιβλίο συντροφιά μας, είναι -νομίζουμε- ό,τι πρέπει!
Για σήμερα η στήλη μας, ανάμεσα στις τόσο πυκνές και ποιοτικές παρουσιάσεις βιβλίων, και τις σχετικές εκδηλώσεις που οργανώνονται στην πόλη μας (Δήμος Χανίων, Φορείς, Σύλλογοι κ.λπ.) έχει να μας προτείνει και τα παρακάτω:
Αρχίζοντας από την πρόσφατη έκδοση: “Πότες θα κάμει ξαστεριά” έργο του καθηγητή Φιλολογίας και αναπλ. πρύτανη του Πανεπιστημίου Πελ/νήσου, αγαπητού κ. Γιώργου Ανδρειωμένου, που αν και δεν είναι Κρητικός, έσκυψε με πολλήν αγάπη και διέθεσε απέραντη έρευνα και μελέτη των σχετικών πηγών, και έτσι μας χάρισε ένα έργο θαυμάσιο, παίρνοντας το σχετικό ριζίτικο από τις Ρίζες των Λευκών ορέων και οδηγώντας το σωστά, το κατέθεσε στην πανελλήνια χρήση.
Δεν τον ξεχνούμε στους Λάκκους – Κυδωνίας και στα Καράνου, κατά το συνέδριο για το Ριζίτικο Τραγούδι, πρόπερσι, το οργανωμένο θαυμάσια από το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας (πρόεδρος του, ο ακάματος φιλόλογος, φίλος καλός Κώστας Μπουτζούρης) στις συζητήσεις μας μετά, και δεν ξεχνούμε τις ερευνητικές του επισκέψεις σε Αρχεία και Βιβλιοθήκες της Κρήτης μας.
Μ’ αυτούς τους μόχθους, “ξετέλεψε” το πολύτιμο αυτό έργο:
“Ποτέ θα κάνει ξαστεριά”, Γιώργου Ανδρειωμένου
Αθήνα, Μάιος 2017, σχ. 8ο, σ. 374 + εικονογρ. εκδ. Ι. Σιδέρης
Μελετώντας το προσεκτικά, μένεις έκπληκτος με την οργάνωσή του, με το σύνολο σκεπτικό της σύλληψης του θέματος, με το εύρος των σχετικών βιβλιογραφικών δεδομένων, των απαραιτήτων για να στηριχθεί το θέμα του, σε όλο του το πλάτος. Και βέβαια, η πολιτική – κοινωνική διάσταση του σχετικού τραγουδιού, η επίδραση της μουσικής στη συνέχεια και βέβαια τα ποικίλα πολιτικά μηνύματα που απέφερε!
Το προεισαγωγικό κείμενο: “Προοικονομία” των σ. 15-25 ανοίγει ορίζοντες στους μελετητές, και φέρνει σκέψεις που οδηγούν σε πολύτιμα συμπεράσματα.
Στα “Εισαγωγικά” του έργου σ. 27-32 ο συγγραφέας του, σεβαστός πανεπιστημιακός δάσκαλος κ. Ανδρειωμένος, μας ερμηνεύει: «Πώς αλήθεια ένα τραγούδι “ταξιδεύει” μέσα στο χρόνο και στο χώρο;». Πιστεύουμε, ότι το ερώτημα, τίθεται από τον δημιουργό του έργου, για να διαπιστώσει αν τηρουμένων των αναλογιών στα παραδείγματα των τραγουδιών που σχολιάζονται εδώ: “Από ξένο τόπο κι απ’ αλαργινό” και “η βράκα” της Κύπρου, κ.ά. ισχύουν και στο “Πότε θα κάμει ξαστεριά” δηλ. διάδοση, ιστορική διαδρομή, ποικίλες χρήσεις του τραγουδιού, και βέβαια: η παλαιότητα, η προέλευση της και οι ερμηνείες των παραλλαγών του. Θέματα που εξετάζονται διεξοδικά.
Ξεκινά, σ. 33 κ.ε. με τους τελευταίους στίχους του σχετικού ριζίτικου, τον απασχολεί έντονα το ερμηνευτικό τους πρόβλημα· δηλ. αν έχουν συγκοληθεί στο υπό μελέτη άσμα και στίχοι από άλλης κατηγορίας ριζίτικα τραγούδια. Στη συνέχεια, παίρνει το τραγούδι, “του κυνηγού” ή του μονομάχου”, τραγούδι με μαχητικό – ηρωικό περιεχόμενο και μελετά μεταγενέστερες εκδοχές και χρήσεις της “ξαστεριάς” (σ. 67-91). Μελετά εκδοχές του τραγουδιού των χρόνων της Μεταπολίτευσης, του Μνημονίου και του Αντιμνημονίου (σ. 93 – 120) και σταματά στις «άλλες χρήσεις της “Ξαστεριάς” στο χώρο της Τέχνης», όπου διαπιστώνει το εύρος ως προς τις χρήσεις του συγκεκριμένου τραγουδιού, ενότητα μελέτης που εκπλήσσει τον μελετητή της!
Στο συμπερασματικό: “Κατακλείοντας” σ. 131-137, ο αναγνώστης διαπιστώνει ότι: «το συγκεκριμένο τραγούδι, στις διάφορες παραλλαγές του, φαίνεται πως έχει διαγράψει μια μακρά πορεία και έχει θεωρηθεί και ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους, σε τοπικό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο». Επονται (σ. 131 – 137) οι βασικές στάσεις της πορείας αυτής: Το ξεκίνημά του από τις Ρίζες των Λευκών Ορέων: ενδεχομένως από τα Βυζαντικά χρόνια, τον συσχετισμό του με την Αντίσταση ενάντια στην Ενετική Κατοχή της Κρήτης, ή την αντίδραση απέναντι στους Αρχοντορωμαίους, την άποψη: ως τραγούδι εκδίκησης (σύγκρουση Σκορδύληδων – Μουσούρων ή Τσουρήδων – Μουσούρων) αλλά και με την εξέγερση του Δασκαλογιάννη και του αντάρτικου των “Δαιμόνων”, ή των Χαΐνηδων και την Επανάσταση του 1821 κι ακόμη την Κρητ. Επανάσταση 1866-69 και το Ολοκαύτωμα τ’ Αρκαδίου. Η “Ξαστεριά” επίσης, είναι γνωστό ότι άρχισε να ξεπερνά τα όρια της Κρήτης, με τους άνδρες μας στο Μακεδονικό Αγώνα, στους Βαλκανικούς Πολέμους, κι αργότερα κατά τη Μάχη και την Αντίσταση της Κρήτης 1941-44.
Ο “πολιτικός” χρωματισμός, εξ’ άλλου, της “Ξαστεριάς” αποβαίνει κυρίαρχος σε πολλές ιστορικές συγκυρίες της Μεταπολεμικής περιόδου (Ιουλιανά, Απριλιανή Δικτατορία, εξέγερση Νομικής, Πολυτεχνείο, Κυπριακής εισβολής κ.ά.) αποκτώντας έντονο επαναστατικό αντιστασιακό χαρακτήρα: “Ριζίτικα” Μαρκόπουλου – Ξυλούρη, Ο πολιτικός χαρακτήρας της “Ξαστεριάς” κυριάρχησε και καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, εντάχθηκε δε και στις στοχεύσεις της Αριστεράς. (σ. 135). «Σε κάθε περίπτωση -καταλήγει ο συγγραφέας του έργου- η “Ξαστεριά” σηματοδοτεί την πάλη, τον διαρκή αγώνα και την επαναστατική ανησυχία, για ένα ελπιδοφόρο, καθαρό, λαμπερό αύριο» (σ. 136).
Οι σελίδες 139-230 του έργου, καλύπτονται από τις “Σημειώσεις” του συγγραφέα, οι οποίες εκπλήσσουν για την πληρότητας της βιβλιογραφικής ενημέρωσης του έργου.
Στις σ. 231-249 έχουμε τις “Παραλλαγές” της “Ξαστεριάς” κατά ομάδα και χρονολογική σειρά δημοσιεύσεις των.
Έπεται η “Βιβλιογραφία” (σ. 251-330) εξαντλητική κι εδώ, κι ακολουθεί “Το γλωσσάρι” και το “Ευρετήριο”.
Μιλούμε για έργο θαυμάσιο επιστημονικά, πληρέστατο, καρπός μόχθου και έρευνας βαρύτιμων.
Ευχόμαστε στον δημιουργό του, κ. Ανδρειωμένο, πάντα επιτυχίες και πλούσιο έργο!
***
Και από τις πολύτιμες συγγραφές Πανεπιστημιακών Δασκάλων ας έρθουμε στα Χανιά μας για να χαρούμε την προσφορά της πολυτάλαντης ηθοποιού, πεζογράφου, εκλεκτής Χανιώτισσας της κας Μαρινέλλας Βλαχάκη.
Προχθές το βράδυ 23/7, στο πάρκο στο Καμπάνι Ακρωτηρίου, ζήσαμε μια αξέχαστη βραδιά με την χαρισματική Μαρινέλλα, στο θεατρικό αναλόγιο και τον Λεων. Μαριδάκη δίπλα της, σε δύο χιουμοριστικές ιστορίες, του πασίγνωστου λαογράφου κ. Γιώργη Σταματάκη από τα Καπετανιανά, σε κρητική διάλεκτο. Και η “μπουλντόζα” και η “κοπέλλα” μας συνεπήραν. Ενα δίωρο αξέχαστο, μοναδικό, θαυμάσιο. Και η έκπληξη, το πρόγραμμα που μας μοίρασαν, έχει είκοσι (20) εκδηλώσεις της κας Μαρινέλλας Βλαχάκη, αφήγηση, και του κ. Λεων. Μαριδάκη μουσική, συμμετοχή σε χωριά του Νομού μας, κι όλα όπως και στο Καμπάνι, με ελεύθερη είσοδο. Μαρινέλλα, πάντα άξια. Μια ζωή προσφορά!
Εδώ όμως τελειώσαμε για σήμερα. Ευχές στους αναγνώστες μας και σ’ όλον τον Κόσμο, για Υγεία και κάθε καλό. Γειά Σας!
