Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα Σας
Βδομάδα με πλούσιο και βαρύτιμο εορτολόγιο. Προχθές, Τρίτη (17/10), Ωσηέ του Προφήτη, την Τετάρτη (18/10) η εορτή του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά που γιορτάσαμε στην ενορία του προχθές πάνδημα, στην πόλη μας. Για τον Απόστολο Λουκά, ο αείμνηστος μεγάλος Λαογράφος, Πανεπιστημιακός Δάσκαλος και φίλος εν ζωή της Κρήτης μας ο Δημ. Σ. Λουκάτος, γράφει στο πολύτιμο έργο του: “Τα φθινοπωρινά” (Αθήνα, 1982, στις σ. 69-70):
«-Ο Ευαγγελιστής Λουκάς (όχι ο όσιος Λουκάς του Μοναστηριού της Βοιωτίας) είναι ο συγγραφέας του τρίτου Ευαγγελίου (μέ συμβολικό ζώο το ήρεμο βόδι) και επίσης των “Πράξεων των Αποστόλων”. Είναι από τους ερευνητικότερους στα βιογραφικά του Χριστού και της πρώτης χριστιανικής κοινότητας. Κατά τους συναξαριστές του ήταν από την Αντιόχεια, γιατρός και ζωγράφος. Το όνομά του δείχνει ελληνική κατάληξη του λατινικού Lucanus ή Lucius (από το φως – lux). Υποτίθεται πως βρέθηκε στην Ιουδαία, τον χρόνο της Σταύρωσης του Χριστού, γιατί κάνει υπαινιγμό σέ συμπαρουσία του με τον Κλέοπα, όταν, αναστημένος ο Ιησούς, τούς φανερώθηκε στους Εμμαούς. (Λουκ. 24, 16-18). Οι παραδόσεις αναφέρουν, ότι εκεί στην Ιουδαία βρήκε ο Λουκάς, και ώς ζωγράφος, την ευκαιρία ν’ απεικονίσει το πρόσωπο της Παναγίας (με τη φανταστική συμπλήρωση της “βρεφο-κρατούσας”) καί με την παλιά τεχνική του κεριού.
Της έφτιαξε, λένε, τρεις εικόνες και τις πρόσφερε στην ίδια. Εκείνη ευχαριστήθηκε και τις εύλόγησε, κι έγιναν θαυματουργικές. (Από τότε έχει διαδοθεί η ανταγωνιστική τάση, να καυχάται κάθε εκκλησία ή μοναστήρι (προσκυνήματα), ότι έχουν την πιο παλαιά καί θαυματουργική εικόνα της Παναγίας, ζωγραφισμένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά). Κατά την παράδοση επίσης, ο Λουκάς έζωγράφισε πρώτος τους Αποστόλους, κι από τότε έχουμε τις φυσιογνωμίες τους.
Ο Λουκάς εταξίδεψε στην Ελλάδα, όπου εγνώρισε και τον Απόστολο Παύλο (τον αναφέρει εκείνος ως ιατρό αγαπητό, στην «πρός Κολοσσαείς» επιστολή του, 4,14).
Η γιορτή του Ευαγγελιστού Λουκά παρουσιάζει αρκετά λαογραφικά στοιχεία. Οι εκκλησιές του είναι συχνές στην Ελλάδα (γνωστή κι ή μεγάλη ενοριακή των Αθηνών, στα Πατήσια) και πολλά τά βαφτιστικά ονόματα: Λουκάς ή Λούκας, απ’ όπου και τα επώνυμα: Λουκίδης, Λουκόπουλος, Λουκάτος, Λουκάκος, Λουκάκης κ.ά.
Οι Αγρότες μας σέβονται τη γιορτή του Αγίου Λουκά και τηρούν αργία, σταματώντας είτε το όργωμα, είτε κάποια συγκομιδή. Να π.χ. δυό σχετικές παραδόσεις, από την Ηπειρο:
– Ενας γεωργός, το πρωί τ’ αγίου Λουκά, ετοίμασε τά βόδια του και πήγαινε νασπείρει. Στόν δρόμο του λέει ένας συχωριανός:
-Πού πας;
-Πάω να σπείρω.
-Δέν κάνει, λέει, σήμερα, πού ‘ναι τ’ αγίου Λουκά.
-Δεν ξέρω ‘γώ αϊ-Λούκα καί Παλούκα! Εγώ θά σπείρω! Εκει όμως πού έσπερνε, την ώρα τό μεσημέρι, ακούστηκε μιά βοή κι άνοιξε η γη καί τον καταπιε, μαζί με τα βόδια του…
Και η άλλη:
-Κάποτε που μάζευαν τα καλαμπόκια στο χωριό, τη μέρα του αγίου Λουκά, έκαμε νεροποντή, και συνεπήρε τη σοδειά. Από τότε έμεινε να λένε, πως είναι ο άγιος, «που πνίγει τα καλαμπόκια».
Βέβαια ύπάρχει και η πανελλήνια σχεδόν παροιμιακή συμβουλή: “Τ’ αγίου Λουκά, σπείρε τα κουκιά”
* – *
Και τώρα στην λοιπή ύλη της στήλης μας:
-Ξεκινούμε από μακρύτερα σήμερα και βρισκόμαστε νοερά στην Κύπρο μας την αγαπημένη. Ηδη στα χέρια μας κρατάμε τα “Μικρο-φιλολογικά”, την περιοδική έκδοση του ακαταπόνητου Λευτέρη Παπλεοντίου, τεύχος 42, Φθινόπωρο 2017, σ. 108.
Σε κάθε τεύχος των “Μικρο-φιλολογικών” και βέβαια και στο σημερινό, αποθησαυρίζεται πολύτιμη ύλη. Παθιασμένοι ερευνητές, ποιητές και πεζογράφοι δόκιμοι και χαρισματικοί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και μελετητές των φιλολογικών μας, είναι οι εκλεκτοί συνεργάτες απ’όλο τον ελλαδικό χώρο, που χρόνια τώρα προσφέρουν τη συνεργασία τους στα “Μικρο-φιλολογικά” του Λευτ. Παπαλεοντίου.
Στο πρόσφατο τεύχος (αρ. 42, φθινόπωρο 2017) συναντήσαμε π.χ. τον συντοπίτη μας Κώστα Τσικνάκη να μας σχολιάζει “ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη” ονόματα σοφών του χώρου, σαν τον Ι. Κακριδή, τον Κ.Γ. Γιαγκουλή τον Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο κ.ά., κ.ά και αναφορές και μελετήματα για Καισάριο Δαπόντε, Παπαδιαμάντη, Καβάφη, Βασίλη Μιχαηλίδη, Μανόλη Αναγνωστάκη, Ντίνο Χριστιανόπουλο, Αλκη Ζέη, Μιχαήλ Μητσάκη, Γιάννη Σκαρίμπα και πολλούς άλλους.
Για τους φιλολόγους μας, προτείνουμε σαν οδηγό τους στο μάθημα της Λογοτεχνίας, ένα θέμα, επίσης που αγγίζει έντονα, και είναι των σ. 89-96 “Το ολοκαύτωμα στη Λογοτεχνία – Προτεινόμενο διδακτικό υλικό”.
Τέτοιες περιοδικές εκδόσεις, σαν “Τα Μικρο-Φιλολογικά” ανοίγουν πόρτες, πλαταίνουν ορίζοντες, συμπληρώνουν υπεύθυνα τις φιλολογικές γνώσεις μας, είναι μ’ έναν λόγο ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες!
Να συμπληρώσουμε επίσης ότι το πολύ ενδιαφέρον 42ο τεύχος των “Μικροφιλολογικών” συνοδεύεται όπως πάντα και με θαυμάσιο δώρο τα “Μικροφιλολογικά τετράδια” αρ. 24, που αυτήν την φορά περιλαμβάνουν στις σελίδες των, τις “Ανθρώπινες και Ανθινες ζωές” του Νίκου Νικολαΐδη της Κύπρου (Λευκωσία 2017, σχ. 8ο, σελ. 64) σε επιμέλεια του εκδότη των “Μικρο-φιλολογικών Τετραδίων” αγαπητού μας Λευτέρη Παπαλεοντίου.
Στην πολύτιμη αυτή επανέκδοση -η πρώτη έκδοση είχε γίνει το 1938 για Κύπρο και Αίγυπτο, και όχι για Ελλάδα, όπου τότε είχαμε λογοκρισία- περιλαμβάνονται και οι κριτικές για το έργο (σ. 56-63) παλαιότερες και νεότερες!
Αγαπητέ μας Λευτέρη, πάντα άξιος, πάντα ευρηματικός ερευνητής των Γραμμάτων μας. Σ’ ευχαριστούμε κι από την Κρήτη, ολόθερμα.
* – *
-Και πάμε στη συνέχεια πρόσφατης γνωριμίας μας:
Με τον Μυτιληνιό-Ηρακλειώτη επιτυχημένο επιστήμονα στους χώρους της οικονομίας κ. Αγαμέμνονα Κικεράκη, γνωριστήκαμε τελευταία και μου χάρισε δυο βιβλία του, άσχετα από την επαγγελματική του ενασχόληση, για την αντιμετώπιση της βαρυκοΐας.
Οταν λίγο αργότερα βρήκα τον χρόνο να τα μελετήσω προσεκτικά βεβαιώθηκα πως ο δημιουργός τους, πρέπει να είναι σοβαρά σκεπτόμενος, χαρισματικός και ευαίσθητος ανθρωπος!
Αγαπά τον συνάνθρωπό του είναι πρώτιστα -όπως διαπιστώνεται- αφιερωμένος ολόψυχα στην οικογένειά του.
Στο πρώτο του βιβλίο “Σκέψεις αγάπης” (Ηράκλειο, Ανοιξη του 2009, σχ. 8ο, σ. 100) το εξώφυλλό του είναι ζωγραφισμένο από τα ταλαντούχα όπως συμπεραίνουμε παιδιά του Αναστάση και Αργυρούλα, σε ηλικία δημοτικού σχολείου.
Στη συνέχεια, το συνοπτικό βιογραφικό του και η μελετημένη του αφιέρωση “Με αγάπη στον συνάνθρωπο”.
Από τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στις εκατό τόσες σελίδες της συλλογής του δεν μπορώ να ξεχωρίσω ένα και να σας το παρουσιάσω ως δείγμα της γραφής του δημιουργού των· είναι όλα τους θαυμάσια μετρημένα και με βαθειά πίστη γραμμένα.
Σταματώ από χρέος κινούμενος, στο π. “Λέσβος” (σ. 38) το αφιερωμένο στη γενέτειρα, του ποιητή. Τραγουδεί και λέει:
“Πνεύματα καλλιτεχνίας,
ευαισθησίας και περιγραφικότητας.
Απ’ τα βάθη των αιώνων
έως τώρα σε ακμή.
Μυριβήλης και Ελύτης
ο Αρίων και η Σαπφώ
συναντιούνται μες στο Σύμπαν
για να μοιρασούν ψυχή,
από τ’ όμορφο νησί.
Κι ο Θεόφιλος πιο πέρα
μες στα λιόδεντρα γυρνά
και απεικονίζει πάντα
τον βοσκό και τον τσολιά.
Ειν’ της Λέσβος μας τα πλούτη
μ’ ιστορία φοβερή
με τιμή και με καμάρι
του Αιγαίου του πελάγους
των πνευμάτων το νησί”.
Κι ένα πιο σύντομο αφιερωμένο στην αγαπημένη του σύζυγο, γραμμένο με απλότητα και καθάρια σκέψη, προ πάντων όμως με την αφτιασίδωτη αγάπη του. Λέει “Το ταίρι”
“Είναι ωραίο ν’ αγαπάς καθώς και ν’ αγαπιέσαι
Να νοιάζεσαι και να πονάς το ταίρι το δικό σου.
Είναι το ηλιοβασίλεμα της μέρας η πνοή σου
να νιώθεις να αισθάνεσαι την ύπαρξη του πλάι
με θαλπωρή και θαυμασμό με ζέση και λατρεία
και ν΄αγναντεύεις τη ζωή
μαζί του πάντα αιώνια”.
* – *
Στη δεύτερη ποιητική του κ. Αγαμέμνονα Κικεράκη, με τον τίτλο “Υπάρχει φως” (Ηράκλειο, 2015, σχ. 8ο, σ. 90) ο δημιουργός της υψηπετεί. Τα περιεχόμενα της συλλογής χωρίζονται στις ενότητες α. “Τα φωτεινά” (σ. 14-51) β. “Τα προσωπικά” (σ. 53-63) και γ. “Οι σύντομες σκέψεις” (σ. 65-87).
Τριανταπέντε ποιητικές συνθέσεις του, συγκροτούν το πρώτο μέρος, όλα γενικά, ως και η εισαγωγή του ποιητικά διατυπωμένα. Στέκομαι από την πρώτη στιγμή στο π. “Μήνυμα σωφροσύνης”, (σ. 15) που ο δημιουργός του, τονίζει
“Τα ψέμματα βαρέθηκα και τη συκοφαντία
με μπόλικη αναίδεια καθώς κι υποκρισία
Είναι μα τόσο λυπηρό
συνάνθρωπους να βλέπεις
με μίσος και κακία μα κι έλλειψη παιδείας.
Τη λάσπη δε φοβήθηκα και τη συκοφαντία,
γιατί πιστεύω ακράδαντα
στη λάμψη της αλήθειας.
Κεραυνοβόλο χτύπημα
στο πέπλο της πλεκτάνης
προσφέρει απλόχερα
κι απλά το ήθος και προστάζει:
Αντάρτες δίχως ηθική, αξίες, περηφάνια
νίκες δεν σας αρμόζουνε
μήτε ηρώων στεφάνια.
Μάντρωμα και σωφρονισμό
χρειάζεστε επειγόντως
για να δοθεί το μήνυμα
σε όλους τους συντρόφους”.
Χωρίς καθυστέρηση, φτάνουμε στα “Προσωπικά” (β’ μέρος) όπου και το π. “Η επέτειος” που ελλείψει χώρου δεν σας το χαρίζομε. Στους στίχους του πάντως η απέραντη αγάπη και αφοσίωση του ποιητή στο ταίρι του, δεν έχει όρια. Οικογενειακή ευτυχία και τρυφερότητα διαπνέουν τα “Προσωπικά” της συλλογής στις “Σύντομες σκέψεις” των τελευταίων σελίδων της εν λόγω συλλογής (σ. 65-87) θαυμάσια αποφθεγματικά “ρητά”, οριοθετούν τις καθοδηγητικές γραμμές της ζωής πρώτιστα του συντάκτη της. Και είναι όλες πολύτιμες! Συγχαίρουμε από καρδιάς τον κ. Αγαμέμνονα απ’ εδώ από τα Χανιά, που συχνά μας επισκέπτεται επαγγελματικά και καμαρώνουμε για την πνευματική συγκρότηση το ήθος του. Ευχαριστούμε για την αλληλογνωριμία μας. Πάντα άξιος, πάντα δημιουργικός!
Εδώ όμως φτάσαμε και για σήμερα στο τέλος. Τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη Παρασκευή, ως τότε γειά σας και καλό Σαββατοκύριακο!
Και βέβαια στην εορτάζουσα σήμερα του Αγίου Αρτεμίου (20/10) Ελληνική Αστυνομία μας, τις θερμότερες ευχές μας! Πάντα επιτυχίες στο δύσκολο έργο σας, που το επιτελείτε με αυταπάρνηση! Κι ο Θεός κι ο Αγ. Αρτέμιος προστάτες σας!
