Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα Σας!
Βρισκόμαστε, Θεού θέλοντος, στην περίοδο των Απόκρεω. Πέρασαν οι δύο πρώτες Κυριακές του Τριωδίου (Τελώνου και Φαρισαίου (28/1) και Ασώτου (4/2), δηλ. η προφωνή των Αποκράδων, και ήδη μεθαύριο (11/2) φτάνουμε στην Κρέτινη αποκριά, όπως τη λέμε, στις μέρες της οποίας δεν νηστεύεται το κρέας, ούτε τα Τετραδοπάρασκά της! Με το βράδιασμα όμως της τρίτης αυτής αυτής Κυριακής του Τριωδίου, παύει η κατάλυση κρέατος, ως το Πάσχα!
– Δεν ξεχνούμε επίσης να σημειώσουμε για τις μέρες αυτές και συγκεκριμένα για την Πέμπτη της Κρέτινης βδομάδας, ότι την λέμε Τσικνοπέμπτη, γιατί “ξετσουκνίζει” η κουζίνα μας, σαν ψήνουμε “οφτό” κρέας στα κάρβουνα, όπου μοσχοβολάει το σπίτι. Απόψε, οι βεγγέρες κι οι αποσπερίδες δίνουν και παίρνουν και το καλό κρασί φέρνει κέφι. Χαρούμενα λοιπόν κι ευτυχισμένα τα νοικοκυριά μας, με τους συγγενείς, γείτονες και φίλους συντροφιά, Τραγουδούν ριζίτικα και χορεύουν ως πολύ αργά!
Και βέβαια, τέτοια μέρα, δεν ξεχνούμε τους μοναχικούς γερόντους κι ανήμπορους της γειτονιάς, και τα φτωχάκια, που απόψε δεν έχουν τίποτε να δειπνήσουν. Δεν την ξεχνώ, κι ας έχουν περάσει πολλές δεκάδες χρόνια, την φράση της αείμνηστης μητέρας μας, καθώς μας έδινε ένα πλούσιο πιάτο με μεζέδες για να το πάμε στην γερόντισσα την Κουμίνα, που ήταν θεομόναχη: «Δεν μπορεί, παιδί μου, να μας κολλήσει το αποψινό καλό μας φαΐ, ούτε δεν το ‘χει κι ο γείτονάς μας! - Γι’ αυτό άμε, χτύπησε την πόρτα της, κι άφησέ το μέσα!
– Χειρονομία πολλών σπιτιών που την παραγγέλνει η αιωνία παράδοση της Κρήτης, με το στιχάκι της:
«- Τση Τσουκνοπέφτης η δωρά, και τση Μεγάλης Πέφτης, και της ημέρας τση Λαμπρής, στον Ουρανό, ανεβαίνει!».
Αυτή είναι η Κρήτη της παράδοσης, όλα της, μετρημένα!
– Μια απαραίτητη στάση και στο εορτολόγιο των ημερών:
– Την Τρίτη (6/2) είχαμε τη γιορτή Φωτίου, του Πατριάρχου Κων/πόλεως (820 μ.Χ. – 891 μ.Χ.), ενώ αύριο Σάββατο (10/2) η εορτή του Ιερομάρτυρα Χαραλάμπους, είναι πάνδημη. Για τα Χανιά μας, μάλιστα, η συνοικία Λενταριανών, της οποίας είναι προστάτης, έχει ετοιμάσει ιδιαίτερα σημαντικούς εορτασμούς, από ημέρες τώρα, τα θαυμάσια: “Χαραλάμπεια”, στα οποία η συμμετοχή είναι αρκετά μεγάλη!
Τιμούμε έτσι τον Αγιο Χαράλαμπο, τον άγιο που αφιέρωσε τη ζωή του στον Χριστό και στον συνάνθρωπό του. Συλλαμβάνεται και βασανίζεται σκληρά, κατά τους διωγμούς Σεπτημίου Σεβήρου, οπότε και αποκεφαλίζεται υπέργηρος (113 χρόνων γέροντας)!
Στον Εσπερινό της εορτής του Αγίου, έχομε και το Ψυχοσάββατο, ετοιμάζομε κόλλυβα, τα πάμε στην εκκλησία και κατά την εσπερινή αυτή κατανυκτική ακολουθία, “μνημονεύονται οι πεθαμένοι μας”, προσευχόμεθα υπέρ της σωτηρίας των ψυχών των.
Αλλά για τα απ’ αιώνων παραδομένα της Παράδοσής μας, για την περίοδο Τριωδίου και Μεγ. Τεσσαρακοστής, θα συνεχίσουμε…
Σχόλιό μας από την παρουσίαση της βιογραφίας του Νικόλαου Εμμ. Παπαδάκη (Παπαδή)
Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Ανθρωπος, ο ηγέτης
– Καιρός τώρα, προς τη λοιπή ύλη της σημερινής συνεργασίας μας, αρχίζοντας από τη σημαντική εσπέρα της Παρασκευής (2/2), στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών: “Ελευθ. Κ. Βενιζέλος”, στην Χαλέπα – Χανίων, όπου έγινε σεισμός ναι! το αδιαχώρητο, σε όλο του το μεγαλείο, απ’ αφορμή: την παρουσίαση του δίτομου έργου: Νικ. Εμμ. Παπαδάκη (Παπαδή): “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, ο άνθρωπος, ο ηγέτης”, Αθήνα, 2017, σχ. 8ο μεγάλο, τ.Α’ σ. 620, τ.Β’, σ. 621-1154+εικ., και την αθρόα προσέλευση τόσου κόσμου, προκειμένου ν’ ακούσει τις απόψεις των εκλεκτών ομιλητών, πάνω στο θαυμάσιο, όντως, αυτό έργο, κ.κ. Νίκου Αλιβιζάτου, όμοτ. Καθηγητού Πανεπ. Αθηνών, Γιάννη Φίλη, πρ. Πρύτανη Πολυτεχν. Κρήτης, Θεοδ. Φορτσάκη, Βουλευτή Επικρατείας Ν.Δ., πρ. Πρύτανη Πανεπ. Αθηνών, την εισαγωγική τοποθέτηση του επιστημονικού συνεργάτη και επιμελητή της έκδοσης κ. Γ. Κουκουράκη και των λοιπών συμμετεχόντων κ.κ. Μιχ. Αεράκη και Στρατή Μπουρνάζου (στην επιμέλεια) Σωτήρη Μετεβελή, ιστορικού, εκ μέρους του ιστορικού εκδοτικού οίκου της “Εστίας” (Αθηνών) και βέβαια του συγγραφέα του έργου, καθώς και του συντονιστή της όλης παρουσίασης, αγαπητού φίλου και συναδέλφου κ. Βαγγέλη Κακατσάκη!
– Και η ευχή μας:
– Αγαπητέ μας κ. Νίκο, η πολύτιμη και τόσον πλούσια συγγραφή σου είναι άθλος, είναι επίτευγμα μέγα, και το πιστεύω! Θ’ ανημένω, να κινηθούν αρμόδια τα νήματα, ώστε τον Δεκέμβριο τρ. έτους, συν Θεώ, να βραβευθεί από την Ακαδημία μας!
***
Κι από τα Χανιά, στο Μεγ. Κάστρο, απ’ όπου το θαυμάσιο έργο που στη συνέχεια, σας παρουσιάζομε. Μιλούμε για το έργο:
– Δημήτρη Ν. Θεοδοσάκη: “Απ’ τα χώματά Σου” (ποίηση), Ηράκλειο, 2018, σχ. 8ο μεγάλο, σ. 110, εγχρ., εικονογρ. π. Μιχ. Πατεράκη.
Η στήλη μας, παρουσιάζοντας, το νέο, 27ο παρακαλώ, βιβλίο του ξεχωριστού, χαρισματικού, “του Κάστρου Ταχυδρόμου”, Δημ. Ν. Θεοδοσάκη, δεν θα ‘χει να γράψει λέξη, πέραν από τον θαυμασμό μας στη δημιουργική έμπνευση του Δημήτρη, την απέραντη αγάπη και τον σεβασμό του, στη γενέθλια γη και την ιστορία της. Γιατί, ο ίδιος στο ας πούμε προλογικό σημείωμά του, στο αναδιπλούμενο εξώφυλλο του βιβλίου του αυτού, μας εξομολογείται ότι:
«… Με τα τραγούδια μου “Απ’ τα χώματά σου” αποχαιρετώ την Ελλάδα της υπαίθρου που σιγοσβήνει και χάνεται, παίρνοντας μαζί της την ομορφιά και τις αξίες του παλιού κόσμου.
Αποχαιρετώ την εγκαταλειμμένη γη των πατέρων και τις προγονικές μνήμες που φορέσανε μαύρα ρούχα του πένθους και της λησμονιάς. Συγκλαίω στην αγωνία του νεότερου κόσμου, που αστικοποιήθηκε και έχασε ένα κομμάτι από την ψυχή του και βιώνει μια απέραντη μοναξιά. Προσκύνησε τον πρόσκαιρο ευδαιμονισμό, λησμόνησε τις μνήμες, τις ρίζες, τα ήθη και τα έθιμά μας. Περιφρόνησε ακόμη και την ιδιωματική του γλώσσα, που νοηματοδοτούσε τις πολιτισμικές αξίες της μακρινής καταγωγής του, της γεωργικής παραδοσιακής κοινωνίας. Ο νεότερος κόσμος, αποκομμένος από το χθες, από τις ρίζες και τις παραδόσεις του, παραδόθηκε στη λησμονιά, χωρίς αναφορά στο χθες, σ’ ένα αβέβαιο αύριο.
Δημοσιεύοντας τα τραγούδια μου, αναζητώ πνευματικούς συνοδοιπόρους για το χαμένο ήθος του παλιού κόσμου, να επανατοποθετήσομε το γκρεμισμένο άγαλμα της μάνας γης και όλοι μαζί να ξαναχτίσομε τα γκρεμισμένα γεφύρια στον παράδεισο της ψυχής».
Κι ύστερα, μελετώντας τον “Πρόλογο” (σ. 11-12) στο έργο, αγαπητού φίλου απ’ τα παλιά, του Τηλεμ. Μουδατσάκη, προσυπογράφουμε κι εμείς, αν μας επιτρέπεται, τις διαπιστώσεις του, για το προκείμενο έργο του αγαπητού Δημήτρη, που λένε: «…Ο ποιητής βλέπει τη ζωή που φεύγει με νοσταλγία και ζητά να την εγκλωβίσει σε καίριες στιγμές να τις φυλακίσει στη μνήμη, να διαιωνίσει το φευγαλέο, το εφήμερο. Ένα εφήμερο γεμάτο ήχους, γεύσεις, οσμές, όλα τα αισθητήρια είναι σε ετοιμότητα μέσα και έξω από τον δεκαπεντασύλλαβο, που συχνά αιφνιδιάζει με τις αρχές και την αναρχία του.
Το ΑΠ’ ΤΑ ΧΩΜΑΤΑ ΣΟΥ είναι ένας λαϊκός βιωμένος γλωσσικός πολιτισμός. Ο ποιητής έχει ζήσει την παράδοση και την αναπλάθει με την αθώα ψυχή του που δε γνωρίζει συστολή, έχει όμως ζήσει και την αυτοσχέδια λογοτεχνία, τον στίχο στην κοιτίδα του: τα αρωματισμένα σοκάκια του χωριού της Κρήτης από τα άνθη της νοσταλγίας μιας χαμένης ή επιτέλους υπό εξαφάνιας αθωότητας».
Παίρνω σελίδα με σελίδα το έργο: “Απ’ τα Χώματά Σου”, του Δημ. Ν. Θεοδοσάκη, και δεν το κρύβω: – Μαγεύομαι από τα τόσον συναισθηματικά φορτισμένα κείμενα του δημιουργού των, καθώς και την απόλυτα ταιριαστή εικονογράφησή των, από τον χαρισματικό, τον ταλαντούχο π. Μιχ. Πατεράκη! – Ετσι στήνονται, αγαπητοί μου, οι θαυμάσιες εμπνεύσεις των πνευματικών δημιουργών της Κρήτης μας. – Ενα δείγμα, τυχαία, για να εκφράσετε κι εσείς την άποψή σας, για να ζήσετε στιγμές της πατρογονικής μας παράδοσης, για να χαρείτε στίχους διαλεχτούς. Διαλέξαμε: “Του Λαζάρου, το Σάββατο”
«…μάνα τση παράδοσης τση κόρης παραγγέλνει:
-Κουφή βδομάδα προπατεί και στα τελειώματά τζη
μισεύγει κι η Σαρακοστή, του Λάζαρου σιμώνει
της πρώτης της Ανάστασης, ζωής το μέγα θάμα
και λειτρουγούν στις εκκλησές, τη μέρα να τιμήσουν. Του Λάζαρου το Σάββατο, τη σκόλη να ξαργήσεις,
να μη λουστείς την ταχινή, μηδέ το μεσημέρι,
μηδέ την προσαργατινή κι ολόκληρη τη μέρα. ^
Που λούστηκε, ολοχρονίς θα τρέμει η κεφαλή του,
ως ήτρεμε του Λάζαρου ’πό φόβους κι από τρόμους στον Κάτω Κόσμο τον κακό, που ’ναι γεμάτος πόνους.
Μηδέ και ασβεστώματα σήμερο να κινήσεις.
Τοιμάσου, θυγατέρα μου, στην εκκλησά να πάμε,
να κούσομε του Λάζαρου τσ’ ανάστασης τροπάρια.
Του ψήσαν πρικοκόλλυβα, τα τρίμερα του ’καμαν, μαύρα τα ρούχα βάψανε και τον μοιρολογούνταν
οι αγαπημένες του αδερφές, η Μάρθα και η Μαρία.
Εδάκρυσε και ο Χριστός, ρωτά για να του πούνε:
-Δείξτε μου πού τον έχετε και βγάλετε την πλάκα.
-Μυρίζει κι εράισε, τέταρτη μέρα πάει.
-Τα χέρια του να λύσετε, το σάβανο πετάχτε.
Και δυνατά του φώναξε και γκαρδιακά του λέγει:
-Αγαπημένε φίλε μου, σήκω να δεις τον ήλιο,
βγάλε το νεκροσέντονο, του χάρου-πέταξέ το,
του πάνω κόσμου τσι χαρές σήκω ξανά να ζήσεις,
απ’ το ποτήρι τση ζωής σταλιά να μην αφήσεις.
Κι όντε τελέψει η λειτρουγιά, η μάνα ξαναλέει:
-Ανοιξε, θυγατέρα μου, την πόρτα του σπιθιού μας,
γιατί κοπέλια θα ’ρθουνε το Λάζαρο να ψάλουν.
Βαστούν καλάθι για τ’ αυγά, μποτίλια για το λάδι,
στεφανωμένο το σταυρό μ’ όμορφες μαχαιρίδες
και διαλαλούνε στο χωριό τσ’ ανάστασης το θάμα.
Έχε το νου σου, κόρη μου, χώρια σου σαν θα σύρεις,
να μη γιαγείρεις άσπλαχνα κοπέλι απ’ την αυλή σου, που ’ρθε να πει τα κάλαντα και τη χαρά να πάρει”.
σ. 90-91).
Αγαπητέ Δημήτρη, πάντα “άξιος, πάντα μ’ εμπνεύσεις π’ ανασταίνουν την Κρήτη μας και τον Ελληνορθόδοξο Πολιτισμό μας! Σ’ ευχαριστούμε από καρδιάς, κι ώσπου να προμηθευτούμε κι αυτό το βιβλίο σου, θα φυλάξουμε την εφημερίδα, για να ξαναδιαβάσουμε αυτό το θαυμάσιο σου ποίημα και στα παιδιά μας!
Εδώ, όμως, τελειώσαμε και σήμερα, θα τα ξαναπούμε, ανε θέλει ο Θεός, την άλλη Παρασκευή, ως τοτε γειά Σας.
