Αγαπητοί αναγνώστες
Καλημέρα Σας και καλή Ανάσταση!
Με τη χάρη του Θεού -βοήθεια και ενίσχυσή μας- βρισκόμαστε σήμερα Παρασκευή στα τέλη του Μάρτη. Διανύουμε από τη Δευτέρα 26/3 μέχρι και αύριο Σάββατο 31/1 τη λεγόμενη “Κρυφοβδομάδα της Σαρακοστής” και βέβαια τη μεγάλη πριν από τη Μεγαλοβδομάδα, γιορτή της Ανάστασης του Λαζάρου.
Παραμονή των Βαΐων, λοιπόν, αύριο Σάββατο και η Εκκλησία μας γιορτάζει όπως προείπαμε, πάνδημα την έγερση του Λαζάρου.
Θα λειτουργηθούμε ασφαλώς όλοι, θα προσέξουμε με ευλάβεια την Ευαγγελική περικοπή της εορτής και γυρίζοντας στα σπίτια μας, θα υποδεχτούμε τα παιδιά που ήδη καταφτάνουν για να μας πουν τα Κάλαντα του Λαζάρου Σε πολλά χωριά τα λένε την παραμονή, μέρα που κλείνουν και τα σχολεία μας, για τις Πασχαλινές διακοπές!
Σημειώνουμε, παίρνοντας αφορμή από τα παραπάνω σχετικά κάλαντα, πως ο Λαός μας πιστεύει ότι ο Λάζαρος μετά την ανάστασή του, δηλ. στη δεύτερη επίγεια του ζωή, δε γέλασε ποτέ! Το γιατί, το λένε τα σχετικά κάλαντα:
«… Πες μας Λάζαρε τί είδες,
εις τον Αδη που επήγες
-Είδα τρόμους, είδα φόβους
είδα βάσανα και πόνους,
-Δώστε μου λίγο νεράκι,
να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδιάς και των χειλέων
και μη μ’ ερωτάτε πλέον…»
γι’ αυτό για τους χλωμούς, άρρωστους συνανθρώπους μας, λέμε «Ω! τον καημένο, αποκιτρίνισε, σαν το Λάζαρο…».
Και για το ότι δε γέλασε ποτέ, στη δεύτερη ζωή του ο Λάζαρος, να μην ξεχνούμε το μοναδικό περιστατικό: Είχε κατέβει με τις αδελφές του ο Λάζαρος στο παζάρι, και κάποια στιγμή παίρνει το μάτι του κάποιον με παλτό μπροστά από ένα καρότσι που πουλούσαν μικρά πήλινα σταμνάκια… Τον βλέπει ο Λάζαρος να κλέβει προσεκτικά, ένα πήλινο σταμνάκι. Σκάει στα γέλια και λέει στις αδελφές του «Θεέ μου, αν είναι δυνατόν, το ένα χώμα να κλέβει τ’ άλλο χώμα;…»
Μ’ αυτά τα λίγα, λαογραφικά της πίστης μας, σας αφήνουμε χρονιάρα μέρα, εδώ. Θα συνεχίσουμε στα επόμενα γιατί έχομε να παρουσιάσουμε και κάποιες πρόσφατες ενδιαφέρουσες εκδόσεις και γιορτές ημέρες που διανύουμε, το πέρασμά μας από τα βιβλιοπωλεία της πόλης μας θα έχει ιδιαίτερο ενδιάφερον. Κυκλοφορούν, εκδόσεις αξίας.
Μια τέτοια… αποκορωνιώτικη έκδοση μας ενθουσίασε αυτές τις μέρες. Πρόκειται για το έργο π. Μιχ. Α. Βλαβογιλάκη, εφημερίου Καλυβών, θεολόγου, ιστορικού: “Καλύβες” (Ιστορία-μνημεία), Χανιά, 2018, σχ. 8ο, σ. 128 + πλούσια έγχρωμη εικονογράφηση. Εκδοση Ενορίας Καλυβών – Αποκορώνου.
«Το σύντομο οδοιπορικό της χιλιόχρονης Ιστορίας των Καλύβών», που μας κληροδοτεί ο ακούραστος π. Μιχ. Βλαβογιλάκης που έτσι τελειώνει τον πρόλογό του, εμείς σημειώνουμε πως δεν είναι καθόλου σύντομο! Είναι θαυμάσιο, συναρπαστικό απαντά στις απορίες μας, μας περπατάει ανά τους αιώνες στη σημαντική προσφορά των Καλυβών, κατά την ιστορική τους πορεία και μάλιστα από τα απώτατα της Αρχαιότητας χρόνια ως το χθες και το σήμερα. Και στη συνέχεια (σ. 61-124) στέκεται με πολλή συγκίνηση και άμετρο σεβασμό, μπρος στα Μνημεία που κοσμούν την περιοχή και βέβαια το Castel Apicorno, το χιλιοπερπατημένο φρούριο ως την Αγία Παρασκευή στο κέντρο της κωμόπολης και την συναρπαστική ιστορία της, από το χτίσιμο ως την αγιογράφησή της και βέβαια όλα τα άλλα ιερά μνημεία της ιστορικής κωμόπολης.
Δώρο πολύτιμο επίσης στους κατόχους του έργου, η έγχρωμη εικονογράφησή του, που από μόνη της και ιστορία γράφει και πλούτος πολύτιμος έρχεται στη βιβλιοθήκη μας!
Στέκομαι στη σελ. 79, προσκυνώ νοερά -ώσπου ναξανάρθω- στη χάρη της Αγ. Παρασκευής και γυρίζω πίσω τη σκέψη μου εβδομήντα χρόνια πριν. Είναι καλοκαίρι του 1948 πηγαίνω στις φωτογραφίες των σ. 80-81 που είμαι κι εγώ ανάμεσα στον κόσμο των Καλυβιανών (με τον ακούραστο π. Νικηφόρο, τον μακαριστό Ιεράρχη των Χανίων αργότερα) κι ανεβάζουμε στους χτιστάδες τσιμέντο, μέσα σε γερμανικά κράνη από τις δέκα το πρωί ως αργά τ’ απομεσήμερο. Εμενα για καλοκαιρινές διακοπές στων συμπέθερων Ξενάκηδων τα σπίτια, μια αξέχαστη καλοκαιρινή ανάπαυλα…
Παπά Μιχάλη να ’σαι πάντα καλά! Το βιβλίο σου και γνώσεις πολύτιμες, χαρίζει στον μελετητή του, και Ιστορία μας μαθαίνεις και στα μνημεία της περιοχής μας ξεναγεί και σ’ εμένα προσωπικά -που δεν είμαι Καλυβιανός- μου χαρίζει αναμνήσεις και συγκινήσεις που φέρνουν δάκρυα. Τι ωραιότερο!
Σ’ ευχαριστούμε από καρδιάς!
Δυο όμως παραθέματα τα θεωρούμε απαραίτητα. Το πρώτο το πήραμε από τον “Πρόλογο” του έργου (σ. 7-8) και είναι το σημείο της έκφρασης των ευχαριστιών εκλεκτών συνεργατών-ειδημόνων του θέματος, και τους γράφει ο π. Βλαβογιλάκης: «…Ευχαριστώ την Ειρήνη Καλαϊτζάκη, καθηγήτρια του Γυμνασίου Βάμου και από χρόνια συνεργάτιδα της ενορίας, για το φωτογραφικό υλικό, τον Αρχαιολόγο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου Μανώλη Στεφανάκη για το υλικό από την αρχαιότητα μέχρι την αραβοκρατία, τον Επίτιμο Αρχαιολόγο Μιχαήλ Ανδριανάκη για τα στοιχεία και τις παρατηρήσεις του και την υπεύθυνη της Γραμματείας του Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” Αριστέα Ξανθουδάκη για τις φωτογραφίες και την επεξεργασία του φωτογραφικού υλικού. Ευχαριστώ τέλος όσους έθεσαν στη διάθεσή μου παλιές φωτογραφίες και τους συνεργάτες μου στην ενορία που δέχτηκαν να χρηματοδοτήσουν την έκδοση…».
Και το δεύτερο, είναι τα “Περιεχόμενα” του τόμου, στα οποία, ο ενδιαφερόμενος θα σκύψει και θα εκτιμήσει ποια θέματα ερευνά ο συγγραφέας, και θα δει ότι όλα γενικώς του είναι ενδιαφέροντα. Πάμε λοιπόν στην αναδημοσίευσή των και καλό διάβασμα!
Πρόλογος
Θέση και ονομασία
Ιστορία: Από την αρχαιότητα μέχρι την αραβοκρατία
από τη β’ βυζαντινή περίοδο μέχρι την τουρκοκρατία
τουρκοκρατία
επανάσταση του 21
η προσπάθεια προσηλυτισμού από τη δυτική εκκλησία
από το 1866 μέχρι την αυτονομία
από την εποχή της Κρητικής πολιτείας μέχρι τις μέρες μας
η ανάπτυξη των Καλυβών
το παρόν και οι προοπτικές
ιερείς που υπηρέτησαν στις Καλύβες
κοινοτάρχες που υπηρέτησαν στις Καλύβες
ΜΝΗΜΕΙΑ
Το βενετικό φρούριο Castel Apicorno ή Bicorna
ο νερόμυλος των Καλυβών
η Αγία Παρασκευή
η ερμηνεία του ναού και της αγιογραφίας
Γέννηση – Βάπτιση – Ανάσταση – Πεντηκοστή
η Παναγία των Καλυβών
ο Χριστός στην Αγκαβανέ
η Αγία Τριάδα
η Ζωοδόχος Πηγή και Αγιος Νικόλαος Κεράς
ο Αγιος Αντώνιος στον Ζούρμπο
η Παναγία Σκορδυλιανή
ο Πέτρος και Παύλος του Νεκροταφείου
η Αγία Λυδία
η Παναγία Μυρτιδιώτισσα
παλιές ερειπωμένες εκκλησίες
***
Βρισκόμαστε στον Αποκόρωνα και πλησιάζει το Πάσχα. Λαβαίνομε την τρίμηνη περιοδική έκδοση των Αρμένων Αποκορώνου “Ελευθερόπολις”, τεύχος 88, Α’ τριμήνου 2018, πασχαλινό, εορταστικό 16σέλιδο.
Ε! μπορείς να μη γράψεις δυο γραμμές ευχαριστιών για τους συνεχείς τώρα και 23 χρόνους αγώνες των συντελεστών της έκδοσης αυτής, να κυκλοφορούν τακτικά το φύλλo; Και να μην εκφράσεις τις συγκινήσεις σου, διαβάζοντάς το σελίδα-σελίδα.
Από τα “Κάλαντρα της Μεγ. Παρασκευής” ως τη μοναδική μας Ροδαρά (σ. 3) που της ευχόμαστε χρόνια και χρόνια να μας θυμίζει τα περασμένα και «να μας στέλνει τα χαιρετίσματά της μ’ ένα ματσάκι ρόδα» πάντα ευωδιαστά και καλοπροαίρετα!
Και η περιδιάβαση «στον ιστορικό πλάτανο των Αρμένων» και η αναφορά «στην ιστορική ρίμα του αειμν. Χαβρέ (σ. 7) που τον θυμάμαι στο λεωφορείο ν’ απαγγέλλει τη ρίμα του και στη συνέχεια να την προσφέρει σ’ όποιον την ήθελε! Τύποι και χαρισματικοί άνθρωποι τ’ Αποκόρωνα, που άφησαν εποχή! (Εχω την τύχη να έχω συμπεριλάβει σε μελέτη μου για τον Κυπριακό αγώνα 1955-59 ρίμα του, δημοσιευμένη και σε Κυπριακό και σε Κρητικό περιοδικό!)
Ολη η πασχαλινή “Ελευθερόπολις” όπως και πάντα είναι πολύτιμη, ενδιαφέρουσα και γράφει Ιστορία Να ’στε όλοι σας καλά. Εκδότης, δ/ντης, συνεργάτες και μέλη του “Κριτοβουλίδη” Καλό Πάσχα!
***
Δυο γραμμές για τα “Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς” Προλαβαίνουμε δυο γραμμές αντικαθιστώντας κάποιες άλλες ύστερα από τον άκρατο ενθουσιασμό και τη μέχρι δακρύων συγκίνηση που νοιώσαμε προχθές βράδυ, στο Πνευματικό μας Κέντρο παρακολουθώντας τη συγκλονιστική ταινία “Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς”
-Κακόπετρος 28-8-1944 του χαρισματικού Μαθιού Φραντζεσκάκη και της Βίκης Αρβελάκη, σκηνοθέτες, δημιουργούς της ταινίας. Φεύγοντας κατενθουσιασμένοι από την κοσμοσυρροή σκεπτόμασταν: Θα κινηθούν οι αρμόδιοι φορείς για ν’ απονεμηθεί στους δημιουργούς Βραβείο υψηλού κύρους; Θα περιμένουμε…
Μαθιό και Βίκη, πάντα άξιοι. Γράφετε ιστορία!
Εδώ όμως σας αφήνουμε για σήμερα, τα ξαναλέμε, συν Θεώ, την άλλη εβδομάδα. Ως τότε γεια σας και Καλή Μεγαλοβδομάδα.
