Αγαπητοί αναγνώστες
καλημέρα σας και καλό μήνα!
Βρισκόμαστε από προχθές στον δέκατο μήνα του χρόνου, τον Οκτώβριο, τον μήνα της σποράς, του Αϊ Δημήτρη και βέβαια τον μήνα με τα χρυσάνθεμα και τα πρωτοβρόχια του! Κι επίσης τον μήνα που στήνονται τα ρακοκάζανα για την παραγωγή της ρακής (τσικουδιάς). Στα ρακιδιά των χωριών μας οι συντροφιές ευθυμούν, με το να δοκιμάζουν και να ξαναδοκιμάζουν τη ρακή κι ας το κατέχουν πως:
“Η μια (= ρακή) σε κάνει βασιλιά,
κι η δεύτερη βεζίρη,
κι τρίτη καταστένει σε
κατάμονο: ρεζίλι!”.
Καιρός επίσης για τις προετοιμασίες μας για τα οργώματα, που κυριαρχούν αυτόν τον μήνα, τον Σποριάρη, όπως τον λέμε. Εξετάζουμε και προετοιμάζουμε τα ζυγάλετρά μας, έχουμε τα βόδια μας για τα οργώματα, τον σπόρο κι όλα τα λοιπά και βέβαια τον γείτονά μας τον συζευτή, που θα βοηθά.
Τα κοπάδια μας, των κτηνοτρόφων, έχουν ήδη φύγει για τα χειμαδιά· κι όσα καθυστερούν, ο Αϊ Δημήτρης φτάνει όπου να ’ναι (26 Οκτ.) όπου τα βρίσκει όλα στους χειμαδότοπους.
Ας δούμε τώρα και το εορτολόγιο της πρώτης βδομάδας τ’ Οκτώβρη: Δεν ξεχνούμε να τιμήσουμε τις γιορτές: τ’ αγίου Διονυσίου στις 3/10 και βέβαια στις 7/10 τους Αγίους 98 Θεοφόρους Πατέρες, στον Αζωγυρέ – Σελίνου, όπου και το σπήλαιο στη Ζουρέ, που ξεψύχησαν και την ίδια μέρα στο Γουβερνέτο, κατηφορίζοντας ως τη σπηλιά που ξεψύχησε βαρύτατα τραυματισμένος από το τόξο κυνηγού, ο άγιος Ιωάννης ο Ερημίτης, ο 99ος της συντροφιάς των Αγ. Πατέρων τ’ Αζωγυρέ.
Να θυμίσουμε ακόμη πως οι Άγιοι 99 Πατέρες, μας ήρθαν εδώ από μακριά, αγιάσανε την κρητική γη κι ο θάνατος τους, με αίτημά τους, προσευχόμενοι, ήταν ταυτόχρονος! Δηλαδή, ενώ ξεψυχούσε, στο σπήλαιο του Γουβερνέτου ο αδελφός τους Αγ. Ιωάννης ο Ερημίτης τοξευμένος θανατηφόρα, την ίδια στιγμή αναπαύονταν, όπως βρέθηκαν ο καθένας τους, στο σπήλαιο Ζουρέ τ’ Αζωγυρέ και οι 98 αδελφοί του!
Ευτυχής όποιος μπορέσει μεθαύριο, στον Εσπερινό και στη Θεία Λειτουργία της ιερής μνήμης των, είτε στο Γουβερνέτο, είτε στους Αγ. Πατέρες στον Αζωγυρέ – Σελίνου, λίγο πριν από την Παλαιόχωρα. Εμείς θα θυμίσουμε στους αναγνώστες μας, επίκαιρα προεορτίως, το απολυτίκιό τους σε ήχο: Γ’:
“Η Μεγαλόνησος Κρήτη ευφραίνεται, ότι εν όρεσιν, αυτής ενίκησαν, τον πολυμήχανον εχθρόν, Πατέρες οι θειότατοι, δάκρυσι νηστείας τε, προσευχαίς και δεήσεσι· όθεν και τα πνεύματα, συν Αγγέλοι αγάλλονται, τα λείψανα τα θεία δε τούτων, ρώσιν χαρίζουσι τοις κάμνουσι!”.
Ας ξεφυλλίσουμε τώρα και το πρώτο βιβλίο που στη συνέχεια παρουσιάζουμε, ξεκινώντας -υστερ’ από μήνες- και πάλι το κύριο αντικείμενο της στήλης μας· κι είναι τόσα πολλά τα βιβλία που ανημένουν τη σειρά παρουσίασής των, που έχουμε μεγάλη δυσκολία στο πώς θα τα καταφέρουμε…
Αρχίζουμε λοιπόν με ένα όντως θαυμάσιο βιβλίο. Πρόκειται για το έργο ζωής της πολυτάλαντης συναδέλφου κυρίας: Ειρήνης Ταχατάκη: “Τα προικιά και τα εργόχειρα της Κρήτης, μέσα από τη Λαϊκή Παράδοση”.
Αρχάνες, 2013, σχ. 29χ27, τετραχρωμία, σελ. 120.
Έργο της κας Ταχατάκη, αφιερωμένο “στον αείμνηστο αγαπημένο σύντροφο της ζωής της, τον αξέχαστο συνάδελφο Μιχάλη Ταχατάκη, που με τόση στοργή στήριξε πάντα τα ενδιαφέροντα της αγαπημένης συζύγου του Ειρήνης”.
Το πολύτιμο έργο ξεκινά (σ.5) με “την ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες” της συγγραφέως στον αειμν. σύζυγό της, στις συμπατριώτισσες της Κρητικές, όχι μόνο Αρχανιώτισσες, αλλά και Ηρακλειώτισσες, Ρεθεμνιώτισσες και άλλες, από διάφορα χωριά, που άνοιξαν τ’ αρχοντικά τους και της επέτρεψαν να φωτογραφίσει πολύτιμα εργόχειρά τους.
Ευχαριστεί επίσης ονομαστικά και εξαίρετες φίλες της, για την προσφορά τους στην οργάνωση του έργου της και βέβαια την “Τυποκρέτα” για το θαυμάσιο εκδοτικό αποτέλεσμα.
Και το έργο αρχίζει με τον μελετημένο Πρόλογο της κας Ρένας Μπαντουβά – Μελά, τις οποίες προσυπογράφουμε ανεπιφύλακτα, ύστερα και από τη δική μας μελέτη του έργου. Διαπιστώνει, λοιπόν, η κα Μελά, ότι:
«…Το βιβλίο λοιπόν “ΤΑ ΠΡΟΙΚΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΟΧΕΙΡΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ” είναι ξεχωριστό και αξιόλογο. Πρόκειται για μια ωραία έκδοση, που αναφέρεται στα “έργα των χειρών” των Γυναικών της Κρήτης, δηλαδή, τα κεντήματα, τις δαντέλλες, τα πλεκτά, τα υφαντά, θέμα ενδιαφέρον και τρυφερό συνάμα. Περιέχει περί τις 200 φωτογραφίες, ως επί το πλείστον, έγχρωμες διαφόρων ειδών χειροτεχνημάτων, που καταδείχνουν τη φιλοκαλία, την επιδεξιότητα και τη δημιουργική φαντασία των γυναικών της Κρήτης. Ο συνδυασμός των χρωμάτων, η άψογη επανάληψη των μοτίβων, η διαφοροποίηση των σχεδίων σύμφωνα με το γούστο της κάθε μιας, συνθέτει στο κάθε κομμάτι μία τέλεια αρμονία.
Τα θέματα των εργόχειρών τους, τα έπαιρναν από τη φύση, απ’ ό,τι τις εντυπωσίαζε και διαπιστώνουμε ότι κυριαρχεί τόσο στα υφαντά όσο και στα κεντητά και στα πλεκτά, η απεικόνιση λουλουδιών τριαντάφυλλων, κρίνων, γαρύφαλλων, παπαρούνων ή πάλι σταφυλιών και αμπελόφυλλων ή του πρίγκιπα της Κνωσού με τους κρόκους, με καταπληκτική συμμετρία, αλλά και πιστότητα στο αντικείμενο που προσπαθούσαν να απεικονίσουν.
Οι ποικίλες δαντέλλες φαρδιές ή στενές ανάλογα με τη χρήση τους, οι θαυμάσιες κουρτίνες και τα κουρτινάκια, κοφτά ή κεντητά, με δαντέλλες και ατραντέδες, τα κάθε είδους μαξιλαράκια, κεντητά, πλεκτά, κεντητά σε βελούδο ή κοσμημένα με κούμαρα, καταπληκτικά τραπεζομάντιλα με μοτίφ ή κεντημένα σε ύφασμα ή τραπεζομάντιλα φιλεδένια ή κεντημένα σε χαχιλαμά, τα πάμπολλα υπέροχα σεμέν, καρέ, τραπεζοκαρέ με λασέ δαντέλλα και με άλλες διάφορες δαντέλλες, τα ωραία χιράμια που σκεπάζουν τα κρεβάτια με τα κοφτά μαξιλάρια και τους περίφημους κρεβατόγυρους, τα καλύμματα των καναπέδων, τα θαυμάσια “μακάθια” με τις πανέμορφες δαντέλλες και τα δαντελλένια μαξιλαράκια καθώς και τα ωραία κεντημένα επιτραχήλια, το πολύχρωμο κουσκουσέ κάδρο, αλλά και το κεντητό επίσης είναι μερικά απ’ όσα παρουσιάζονται στο βιβλίο-άλμπουμ αυτό…».
Στην πολύτιμη και πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη της συγγραφέως του έργου κα Ταχατάκη, με τίτλο: “Τα προικιά και τα εργόχειρα της Κρήτης, μέσα από τη λαϊκή Παράδοση”, σ. 9-19, μας καταθέτει το καταστάλαγμα, το συμπέρασμα και την πλήρη γνώση του θέματος του έργου, έργου – εξ άλλου – ζωής της ίδιας!
Μας αναλύει τον θεσμό “της προίκας” μέσα στα βάθη των αιώνων, έγνοια κι αγωνία, κύρια, της μάνας, από τη στιγμή που θα φέρει στον κόσμο το θηλυκό σπλάχνο της, ως να το ξεπροβοδίσει τυχερή νύφη, από την εξώπορτα του πατρικού σπιτιού. Ευλογημένη ώρα!… Κι είναι πόθος, μεράκι και καημός, μητέρας και πατέρα, η αποκατάσταση της κόρης των, νοικοκερεμένα, σωστά και πλούσια, όσο γίνεται!
Στην πορεία της μελέτης της, η κα Ταχατάκη, μέχρι και προικοσύμφωνα και διαθήκες παλαιών εποχών βρήκε το μεράκι της έρευνάς της και μας τα παραθέτει. Για να ’ρθει στις λαογραφικές ενότητες: “Ο αργαλειός και τα παλιά υφαντά της Κρήτης”, “Η υφαντική Τέχνη”, “Οι πρώτες ύλες και η επεξεργασία των”, “Η προίκα”, ενώ στις επόμενες εκατό (100) μεγάλου μεγέθους έγχρωμες σελίδες του έργου, ένας θησαυρός αντιπροσωπευτικών καλλιτεχνημάτων της Κρήτης μας και βέβαια των χεριών της ίδιας, εργόχειρων υφαντικής, κεντητικής, πλεκτών και όλων των ειδών καλλιτεχνημάτων, έργων της γυναίκας της μεγαλονήσου μας Κρήτης!
Η κυρία Ταχατάκη μας δώρισε ένα ανεκτίμητο δώρο! Ένα έργο ζωής της!
Της ευχόμαστε, από τα Χανιά, που της στέλνουμε τον σεβασμό και τη βαθύτατη εκτίμησή μας, υγεία και δύναμη, να συνεχίζει το ασίγαστο μεράκι της, πάνω στον τομέα αυτό· παράλληλα με τη συνέχιση της συγγραφής πολύτιμων έργων ιστορικολαογραφικών, ως τα μέχρι σήμερά της!
Εδώ όμως φτάσαμε για σήμερα στο τέλος. Τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη βδομάδα· ως τότε γεια σας και καλό μήνα με υγεία!
