Αγαπητοί αναγνώστες,
καλημέρα σας!
– Σήμερα τ’ Αϊ-Φιλίππου (14/11) χρονιάρα μέρα θυμίζουμε στους αναγνώστες μας ότι ο χριστιανικός κόσμος που τηρεί τις παραδόσεις για νηστεία “αποκριγιώνει” απόψε, γιατί: «σαν δεκαπεντήσει ο Νοέμπρης, αρχικά η Σαρακοστή των Χριστουγέννων», όπως ελέγανε και τηρούσανε οι παλιοί μας!
– Τελειώνει μια βδομάδα πλουσιότατη εορταστικά! Είχαμε στις 11/11 τ’ Αγίου Μηνά, πολιούχου του Κάστρου και στις 12/11, τ’ Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονα, την επομένη (δηλ. χθες) τ’ Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και την Κυριακή (16/11), δηλ. μεθαύριο, την εορτή Ματθαίου του Αποστόλου και Ευαγγελιστού, που γιορτάζει και η Πατριαρχική (πλέον) Εκκλησιαστική μας Σχολή στον Αγ. Ματθαίο.
Θερμές οι ευχές μας στους “συνονόματους των Αγίων” αναγνώστες μας και ιδιαίτερα στους καθηγητές και μαθητές της Εκκλ. Σχολής!
– Και τώρα η λοιπή ύλη της στήλης μας:
– Δε μας ταιριάζει να μείνει απαρατήρητο από την καθιερωμένη από δεκαετιών στήλη μας, το ιδιαίτερα αξιόλογο γεγονός της 1ης Παγκρήτιας Συνάντησης: “Οι Μουσικές της Κρήτης”, που οργανώθηκε το καλοκαίρι (7 – 10/7/2014) στο Ηράκλειο, από τον δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο Γωνιών – Μαλεβιζίου.
Θεωρούμε πως έστω και καθυστερημένα, οφείλουμε την εύφημη μνεία της στήλης μας, σ’ αναγνώριση του πλούσιου παραδοσιακού μουσικού περιεχομένου που παρουσιάστηκε, παράλληλα και με τις ενδιαφέρουσες σχ. εισηγήσεις, κατά το περιεκτικό εκείνο τριήμερο.
Μια ματιά μάλιστα, στη συμμετοχή του Νομού Χανίων, στη συνάντηση εκείνη, θα μας ευχαριστήσει -πιστεύουμε- τα μέγιστα, γιατί είναι αντιπροσωπευτική. Πλουσιότερη βέβαια -λόγω χρόνου- δεν ήταν εφικτό να είναι. Ετσι, κατά το πρόγραμμα, την πρώτη μέρα της συνάντησης, ύστερα από τις ενδιαφέρουσες γενικές εισηγήσεις, ακολούθησαν από τον Νομό μας οι παρακάτω συμμετοχές:
“Η μουσική παράδοση στην επαρχία Σελίνου”, Νίκος Αποστολάκης, πρόεδρος πολιτιστικού και παραδοσιακού συλλόγου Σελίνου.
“Η μουσική παράδοση στην επαρχία Κισάμου”, Νίκος Γιακουμάκης, δικηγόρος – μέλος Πολιτιστικού Συλλόγου “Το ρόδο”.
“Κώστας Παπαδάκης (Ναύτης), Μιχάλης Κουνέλης, Σταύρος Καντηλιέρης, Μανόλης Μανιουδάκης (Μανιός): η προσφορά τους στη διατήρηση και μετάδοση της τέχνης του βιολιού στους νεώτερους”, Αντώνης Μπουζάκης, συλλέκτης αρχειακού υλικού Κρητικής μουσικής.
Ερωτήσεις – συζήτηση
“Ριζίτικα τραγούδια από τη Χορωδία Κρητικές Μαδάρες”, Παρουσίαση – σχολιασμός: Σταμάτης Αποστολάκης, δάσκαλος – λαογράφος.
“Μουσική περιοχών Κισάμου – Σελίνου”, Λευτέρης Κουμής (βιολί), Μιχάλης Λουφαρδάκης (βιολί), Θοδωρής Πολυχρονάκης (βιολί), Στρατής Σκαράκης (βιολί), Φάνης Γκανάς (κιθάρα), Νίκος Σταματάκης (λαούτο), Γιώργος Στρατάκης (λαούτο), Δημήτρης Χαρτζουλάκης (λαούτο).
Και στο πρόγραμμα της δεύτερης μέρας, η χανιώτικη παρουσία, ήταν ξεχωριστή, με την προβολή της μουσικής τ’ Αποκόρωνα.
Παρουσιάστηκαν:
“Η μουσική παράδοση στον Αποκόρωνα”, Μιχάλης Μπακατσάκης, μουσικός, αντιπρόεδρος συλλόγου Αποκορωνιωτών καλλιτεχνών “Χαρίλαος”.
“Η διαμόρφωση της μουσικής του Χαρίλαου Πιπεράκη στο ιστορικό, κοινωνικό και μουσικό πλαίσιο της Αμερικής”, Σταύρος Μαραγκουδάκης, μουσικός – απόφοιτος Τμήματος λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής Τ.Ε.Ι. Ηπείρου.
“Μουσική περιοχής Αποκόρωνα”, Γιώργος Γαλανάκης (λύρα), Ανδρέας Λιλικάκης (λύρα), Χάρης Παντερμάκης (λύρα), Μιχάλης Μπακατσάκης (λύρα), Γιώργος Μαθιουδάκης (λύρα), Κυριάκος Πιπεράκης (λύρα), Κωστής Κορδατζάκης (λύρα), Ηλίας Βλαμάκης (λύρα), Ματθαίος Κουκλάκης (λύρα), Παντελής Κρασαδάκης (λαούτο), Γιώργος Παντερμάκης (λαούτο), Κυριάκος Σταυριανουδάκης (λαούτο), Δημήτρης Βλαμάκης (λαούτο), Ανδρέας Μελαδάκης (λαούτο), Μιχάλης Κοτσολάκης (λαούτο), Κωστής Κουρκουνάκης (κιθάρα), Δημήτρης Αβερκάκης (κουτάλια).
– Θέλουμε και από τη θέση αυτή, έστω και τόσο καθυστερημένα, να συγχαρούμε από καρδιάς, τον τόσο δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο Γωνιών – Μαλεβιζίου, γιατί διαπιστώνεται ότι επιτελεί όντως έργο θαυμάσιο, έργο ουσιαστικό, που συνιστά παράδειγμα.
– Και πέραν της τόσο σημαντικής διοργάνωσης της 1ης Συνάντησης με θέμα τις “Μουσικές της Κρήτης”, τον Ιούλιο τρ. έτους, μνημονεύουμε με πολλή χαρά την πρωτοβουλία τους, την επανέκδοση της τόσο αξιόλογης: “Βιογραφίας και του Μαρτυρίου του τελευταίου Χαΐνη – συγχωριανού τους – Μιχάλη Βλάχου (1822 – 1857)”, έργου του αειμν. ιστορικού και τουρκολόγου Νίκου Σταυρινίδη, που η πρώτη του έκδοση (1980) είχε χρόνια εξαντληθεί!
– Σας συγχαίρουμε, λοιπόν, διπλά και τρίδιπλα, γιατί ξέρετε να τιμάτε με έργα την παράδοσή μας τη μοναδική και το ιστορικό μας παρελθόν, που ανασταίνουν την αιώνια Κρήτη μας!
– Μιας όμως κι είμαστε στις Γωνιές και μελετούμε δραστηριότητες και εκδόσεις συντοπιτών τους, αναφερόμαστε -στη συνέχεια- σε δύο συλλογές μαντινάδων Γωνιανών μαντιναδολόγων, που μας προσφέρθηκαν από τον Σύλλογό τους:
– Η πρώτη ανήκει στον:
– Ανάστο Αθανασάκη, με τίτλο: “Στα μονοπάθια τση Ζωής” (2011).
– Να πούμε πως: «Ο Ανάστος με το βιβλίο αυτό έστειλε στην αιωνιότητα μικρές και μεγάλες σκέψεις του, στιγμές και εικόνες από τη ζωή και το χωριό του.
– Γράφει και μας εκθέτει, πώς είδε τη ζωή… Αυτή που τον πόνεσε, αυτή που χάρηκε. Πώς την έζησε και ενδεχομένως πώς ήθελε να τη ζήσει.
– Το σημαντικό είναι ότι όλα αυτά, τα περιγράφει με τη γλώσσα του χωριού και της καρδιάς του, αλλά το πιο σπουδαίο από όλα είναι ότι τα εκφράζει με μαντινάδες.
– Είναι άλλος ένας Κρητικός που έκανε το καθήκον του, για την Κρήτη».
Στις 70 σελίδες του βιβλίου του, χαιρόμαστε τις από καρδιάς μαντινάδες, του ολιγογράμματου δημιουργού των, με πρώτες, τις δύο που αφιέρωσε στον γιατρό του, μπαίνοντας με σοβαρό πρόβλημα, στο νοσοκομείο. Του είπε:
«- Γιατρέ κάνε το θαύμα σου κάνε και το σταυρό σου,
δείξε την επιστήμη σου πάνω στον άρρωστό σου…».
«Τα λόγια σου τα όμορφα έχουν μεγάλη χάρη,
παρηγορούν και δίνουνε κουράγιο τ’ αρρωστάρη»
κι ο γιατρός συγκινήθηκε τόσο πολύ, ώστε του έγραψε τον “πρόλογο” στις μαντινάδες που εξέδωσε μετά τη θεραπεία του. Του έγραψε ο Θ. Κώστας, αγγειοχειρουργός:
«Λόγια απλά, λιτά και ανεπιτήδευτα, που, ωστόσο, ήχησαν γοερά στ’ αφτιά και στην καρδιά μου ένα γκρίζο χειμωνιάτικο πρωινό. Λόγια ξεστομισμένα από τα χείλη ενός ανθρώπου που επρόκειτο να χειρουργήσω, λίγο πριν την εισαγωγή στην αναισθησία, επάνω στη χειρουργική τράπεζα. Αυτή ήταν και η αρχή της γνωριμίας μου μ’ έναν γνήσιο λαϊκό φιλόσοφο, αλλά και συνάμα ευαίσθητο ποιητή, αφού ο κ. Αναστασάκης ανήκει σίγουρα στην κατηγορία εκείνων των ανθρώπων που στήριξαν, αλλά και εσαεί θα στηρίζουν την παράδοση και τον πολιτισμό μας. Ως όπλα τους έχουν την αυθεντικότητα, τη βιωματικότητα, αλλά και τη βαθιά κριτική ικανότητα με τα οποία μάχονται στον καθημερινό βιοπορισμό και τις δυσκολίες της ζωής, ενώ ως στολίδια τους χρησιμοποιούν την απλότητα της ψυχής και της σκέψης τους καθώς και την ειλικρίνεια του βλέμματός τους. Για τους λόγους αυτούς προτρέπω σε όλους σας, ανεπιφύλακτα, να διαβάσετε και να χαρείτε αυτό το τόσο αξιόλογο πόνημα!»… (σ. 9-10).
Ακολουθεί ένα σύντομο σεργιάνισμα στις μαντινάδες της συλλογής:
«Τση Κρήτης η Παράδοση είναι μια ν’ αλυσίδα
και πρέπει πίσω κι από μας να μείνει μια σελίδα!» (σ.18)
«Η λύρα και η Λεβεντιά γεννήθηκε στην Κρήτη
και ξάπλωσε και ήπιασε ολόκληρο πλανήτη!» (σ.18).
«Με τα φτερά σου να πετάς, αν θέλεις να προκόψεις,
τα ξένα θα σε ρίξουνε και θα κακαποδώσεις» (σ.59)
«Εκαμα λάθη τα πολλά, μα εδά τα μετανιώνω,
εκείνανα τα σφάλματα σήμερο τα πλερώνω!» (σ.65)
***
Η δεύτερη συλλογή έργο του:
Μανώλη Παντερή: “Σκλαβόκαμπος” (μαντινάδες)
Ηράκλειο, 2010, σχ. 8ο, σ. 94 με C.D. ζωντανής ηχογράφησης.
Ο μαντιναδολόγος Μαν. Παντερής γεννήθηκε μεν στο Ηράκλειο, μεγάλωσε όμως στις ιστορικές Γωνιές Μαλεβιζίου.
Τώρα και τριάντα χρόνους ασχολείται με τη μαντινάδα, το μεράκι του και τελευταία και με την κατασκευή κρητικής λύρας.
Η συλλογή του: “Σκλαβόκαμπος” είναι μια ενδιαφέρουσα συνεισφορά στην κρητική μαντινάδα και το CD που είναι μαζί στο βιβλίο μάς χαρίζει ανεπανάληπτα, θαυμάσια ακούσματα Κρητικής Μουσικής, σε ζωντανή ηχογράφηση.
– Ενα μικρό δείγμα από τις μαντινάδες της συλλογής του Μαν. Παντερή που πρέπει να σημειώσουμε πως είναι χωρισμένες σε δέκα (10) ενότητες, με την τελευταία, αφιερωμένη, δικαιωματικά, στον: “Σκλαβόκαμπο” (σ. 88-90).
– Σ’ αναγνώριση της προσφοράς του πατέρα του, γράφει:
«Πατέρα, όσα μου ’μαθες με το δικό σου τρόπο,
με κάμανε κι αντρόπιαστος σιμώνω των αθρώπων» (σ.13)
– Φιλοσοφώντας τη ζήση λέει:
«Κάθε ηλιοβασίλεμα στο νου μου πάντα φέρνει,
πώς κάθε μέρα η ζωή όλο και λιγοσταίνει» (σ.29)
«Καρδιά που δεν επόνεσε και μάθια που δεν κλαίνε,
χείλη που δε γελάσανε, τη ζήση είντα τη θένε!» (σ.46)
– Εμπνεόμενος από τη φιλία τονίζει πως:
«Θεμέλιος λίθος μιας φιλιάς είναι η μπιστοσύνη
κι απάνω τση όλα χτίζονται και τα σηκώνει εκείνη!» (σ.43)
και για την παντοδύναμη αγάπη λέει:
«Ποιός είν’ αυτός απού μπορεί αγάπης να ξεχάσει
και δε θα τηνε κουβαλεί ώσαμε να γεράσει;» (σ.64)
και τα περαθέματα θα μπορούσαν -αν επέτρεπε ο χώρος- να μην είχαν τελειωμό για τις προσφορές και των δύο μαντιναδολόγων μας, γιατί οι μαντινάδες των είναι θαυμάσιες.
Είμαστε βέβαιοι πως θα μας δώσουν σύντομα και νέα δείγματα της έμπνευσής τους! Εμείς ευχόμαστε και περιμένουμε!
Εδώ όμως φτάσαμε και για σήμερα στο τέλος. Τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη βδομάδα ως τότε γεια σας και καλό Σαββατοκύριακο!
