Αγαπητοί αναγνώστες, καλημέρα σας!
Σήμερα, Παρασκευή (12/6) γιορτάζεται ο Αγιος Ονούφριος. Πολλές οι εκκλησίες, και στα μέρη μας, οι αφιερωμένες στη χάρη Του!
Ο συντάκτης της στήλης που διαβάζετε, έχει χρέος σαν Καμπανιώτης, να μνησθεί της πανάρχαιας εκκλησίας στο κέντρο του χωριού του: Καμπανός – Ανατολικού Σελίνου και ν’ αναπολήσει τις λειτουργίες και τα πανηγύρια για τη χάρη Του, κάτω από τον θεόρατο πρίνο, που δεσπόζει της αυλής Του, στα οποία μετείχε μια ζωή!
Φέτος, που αδυνατούμε -παρά την επιθυμία μας- να παρευρεθούμε, βρισκόμαστε, νοερά έστω, μαζί μ’ όλους τους άλλους συγχωριανούς μας, Καμπανιώτες και με τα μέλη του Συλλόγου Καμπανιωτών – Μαραλιωτών Χανίων: «Ο Άγιος Ονούφριος», που τον γιορτάζει κάθε χρόνο· σύλλογος δραστήριος, που ιδρύσαμε μαζί με τον αείμνηστο Ονούρφη Γ. Δεκαβάλη και τους άλλους «εν Χανίοις» Καμπανιωτομαραλιώτες πριν από πολλά χρόνια! Είμαστε λοιπόν προσκυνητές στον Άγιο Ονούφριο του Καμπανού – Σελίνου, στο παλαιό εκκλησάκι, εκεί στο κέντρο του χωριού, το αφιερωμένο στον ομώνυμο Άγιο, τον αναχωρητή του 4ου μ.Χ. αιώνα, που ασκήτευσε αφοσιωμένα στη Θηβαΐδα!
Μονόκλιτος ο ναΐσκος του εδώ, διαστάσεων: 4,10 x 6,75 μ. και με ύψος: 3,70 μ. σκεπασμένος με πλάκες. Χωρίς καμπαναριό από την κτίση του, στα τέλη του 15ου αι. μ.Χ., μέχρι και σήμερα. Ενα πανάρχαιο, μόνο, σημαντήρι, κρεμασμένο από πρινόκλαδο, καλεί τους προσκυνητές στη χάρη Του!
Ο εσωτερικός του ζωγραφικός πλούτος, ήταν, όσο θυμάμαι από τα χρόνια της Κατοχής (1941-45) όχι και τόσο όσο σήμερα, εφθαρμένος. Ζωγράφος του, ο Γεώργιος Προβατόπουλος. Δείγματα της αγιογραφίας του αυτής σήμερα, διασώζονται, κάπως, στη βόρεια πλευρά. Εκεί: έφιπποι στρατιωτικοί Αγιοι -η ξεχωριστή αγάπη των «σγουράφων της Δυτ. Κρήτης» κι ανάμεσά τους κι ο Γεώργ. Προβατόπουλος- μας ανημένουν ν’ ανάψουμε κερί στη χάρη τ’ Αγίου και να τους θαυμάσουμε στ’ άλογά τους, με τα κόκκινα χαλινάρια τους και πιο κει τους Τρεις Ιεράρχες, με τα ιερατικά τους άμφια!
Το τέμπλο τ’ άι – Νούφρη εδώ είναι πρόχειρη κατασκευή των αρχών του 1900 και οι εικόνες του Σελινιωτών αγιογράφων της ίδιας περιόδου!
Βγαίνοντας έξω, ύστερ’ από το προσκύνημά μας, γέροντες και γερόντισσες του χωριού, έχουν να μας διηγηθούν, με τον χαριτωμένο τρόπο τους, ατέλειωτες ιστορίες, παραδόσεις και θαύματα του Αγ. Ονουφρίου του «Καμπανιώτη», π’ άκουσαν κι εκείνοι από τους παλιότερους χωριανούς των.
Μεταφέρουμε εδώ, για σήμερα, τις δυο π’ ακολουθούν:
1. «Πώς δεν έγινε τζαμί ο Άι – Νούφρης: – Εκάνανε σύναξη οι Τούρκοι στον αμμαδόλακκο για να κάμουνε τον άι – Νούφρη τζαμί. Αποφασίσανε το λοιπός, μα έπρεπε γ’ εις Τούρκος να πάη εκειά τσον πέργυρο τσ’ εκκλησίας να διαβάση το κιτάπι και να φωνιάξη το Αλλάχ. Ο Τούρκος όμως που εμπέμπανε (= έστελναν) είχε θωρεμένο τη νύχτα όνειρο και δεν ήθελε να πάη.
Γ’ εις άλλος Τούρκος του λέει:
– Μωρέ μπουρμά γιατί δεν πάεις;
Κι εφοβήθηκε κι εξεκίνησε! Όντεν έφτανε στου Βαγγέλη το στρατί κι ετοιμαζούντονε να φωνιάξη το Αλλάχ, εκόπηκε η φωνή ντου κι ένας ψαρογένης και μακρογένης τον έδερνε, δίχως να τόνε θωρή!
Με φωνές έφυγε φοβισμένος κι έταξε ελιές και χωράφια να γλυτώση. Ετσά αφήκανε οι Τούρκοι τον σκοπό τωνε να κάμουν τον Άι – Νούφρη τζαμί».
Αφηγητής: Γεώργιος Ν. Παπατζανάκης, εκ Καμπανού, ετών 82 (1968).
2. «Για τον πρίνο του Αγίου: – Αλλότες πάλι, ο Τούρκος επήγε να κόψη τον πρίνο, μα του ’σπασε η μανάρα (= τσεκούρι). Φέρνει κι άλλη και σπα. Και τρίτη φέρνει, μα τα ίδια!
Επαράγγεινε τέταρτη το βράδυ στον τερμιτζή κι εκοιμήθηκε.
Στον ύπνον του ο Άγιος ήρθε και τον εσυβούλεψε να παραιτηθή απού τη δουλειά π’ αρχίνιξε. Ταϋτέρου – ταϋτέρου όμως, ο Τούρκος πάει. Μα κι η μανάρα έσπασε ντελόγκως και ξύλο έφαε απού τον Άγιο πολύ. Ετσά επαραίτησε τον σκοπό ντου (= την απόφασή του)».
Αφηγητής: Ονούφριος Γ. Δεκαβάλης, ετών 51 εκ Καμπανού (1968).
Αυτάς τας παραδόσεις κατέγραψα και εξ άλλων γερόντων του χωρίου, με ασημάντους παραλλαγάς, το 1968.
(Από: “Σταμ. Α. Αποστολάκης: “Άγιος Ονούφριος – Καμπανού”, περιοδ. “Κρητική Εστία”, τεύχ. 193-5/1969, σ. 138-141).
Ενώ, άλλοι συγχωριανοί μας, μας θυμίζουν να προσέξουμε τις εξορύξεις των ματιών των Αγίων, στις τοιχογραφίες που σώζονται, έργα μίσους και εκδίκησης των Τούρκων του χωριού, στα δίσεκτα χρόνια της δουλείας…
Και βέβαια: να θυμηθούμε πως εδώ λειτουργούσεν στους αιώνες της σκλαβιάς «Κρυφό Σχολειό». Στην ώρα απάνω, ας ψιθυρίσουμε δυο σχετικά στιχάκια από την «Κριτσοτοπούλα», του ποιητή Διαλλινομιχάλη, που λένε:
«…κρυφά οι Χριστιανοί εστέλναν τα παιδιά των
να μάθουν λίγα γράμματα,
να κάνουν τη δουλειά των.
Γιατί δεν επιτρέπανε οι μαύροι χρόνοι εκείνοι
διδάσκαλο στο φανερό,
χριστιανός να γίνη.
Δεν ημπορούσαν γράμματα να μάθουν τα παιδιά των
μόνο κρυφά καμιά φορά στα μοναστήρια μέσα,
Παπάδες τα διαβάζανε τα ’κκλησιαστικά των.
Φοβούνταν τους Γενίτσαρους και των Τούρκων τα φέσια».
Θερμή ευχή στον Άγιο, να μας αξιώσει η Χάρη Του: του χρόνου στη γιορτή Του, να ’μαστε εκεί προσκυνητές και πανηγυριώτες Του!
*** * ***
Και ύστερα από το παραπάνω εορτολογικό μικρό αφιέρωμα, ερχόμαστε στα τρέχοντα θέματα της στήλης μας:
1. Η γιορτή λήξης του σχολ. έτους 2014 – 15, στο 5ο Δημ. Σχολ. Χανίων
Το προχθεσινό (9/6) απόγευμα στον αύλειο χώρο του 5ου Δημ. Σχολείου Νέας Χώρας Χανίων ζήσαμε: Δάσκαλοι και μαθητές, γονείς, συγγενείς των μαθητών, ένα εξαίρετο απόγευμα! Παρακολουθήσαμε τη γιορτή της λήξης του σχ. έτους 2014-15, σ’ ένα ποιοτικό, ιδιαίτερα περιεκτικό και άριστα προετοιμασμένο μουσικοχορευτικό αφιέρωμα στον συντοπίτη μας μεγάλο μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη· ενώ ξεκινώντας το πρόγραμμα χαρήκαμε το πρώτο υπέροχο μέρος της γιορτής, με τον τίτλο: «αν θυμηθείς τ’ όνειρό μου», με παιχνίδια και χορογραφίες, που πιστοποιούσαν καθώς και όλο το πρόγραμμα της γιορτής, την τεράστια προετοιμασία, για να επιτευχθεί το αποτέλεσμα που χαρήκαμε!
Παιδιά όλων των τάξεων, συμμετείχαν ισότιμα, κεφάτα, επιβεβαιώνοντάς μας για το σύνολο επιτελούμενο έργο, εδώ! Δ/ντρια, συνάδελφοι/σες, γυμνάστρια και γυμναστής και βέβαια ο χαρισματικός μουσικός τους, μας έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, ολοχρονίς, για τα παιδιά μας!
– Ανάλογο πρόγραμμα χαρήκαμε επίσης, στον ίδιο χώρο, με τα νηπιάκια του κλασικού τμήματος στις 3/6 και περιμένουμε και του ολοήμερου τμήματός των, τα δικά τους σύντομα.
– Αγαπητοί συνάδελφοι πάντα άξιοι! Συγχαρητήρια! Σας ευχαριστούμε όλους, μέσ’ από την καρδιά μας. Να ’στε καλά! καθώς και τον δραστήριο Σύλλογο Γ./Κ. του σχολείου μας και βέβαια την τροχονόμο μας, καθ’ όλη τη σχολική χρονιά!
*** * ***
2. ΜΝΗΜΗ Φ. ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ, 50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΘΑΝΗ ΤΟΥ
– Την Κυριακή 14 Ιουνίου (μεθαύριο), στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (ΚΑΜ), στις 11.30 π.μ., θα διεξαχθεί Ημερίδα – Συνέδριο, αφιερωμένο, στα 50/χρονα από την κοίμηση του χαρισματικού αγιογράφου, ζωγράφου, ψάλτη, λογοτέχνη και συγγραφέα Φώτη Κόντογλου, οργανωμένο από τον Σύνδεσμο Ιεροψαλτών Ν. Χανίων: «Γεώργιος ο Κρης», την Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνης, τον Δήμο Χανίων και την Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. και σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Ν. Χανίων και την Ι.Λ.Α.Ε.Κ.
– Στην πρώτη συνεδρία (Κυριακή, ω. 11.30 π.μ. – 2 μ.μ.) θα κάνουν ανακοινώσεις οι εκλεκτοί εισηγητές: Ν. Γιαννακάκης, Μιχ. Αγγελάκη, Γ. Χοχλιδάκης, Β. Τζουράς και Αντ. Μιχελιουδάκης και η συνεδρία θα κλείσει με τη χορωδία του Συνδέσμου Ιεροψαλτών «Γεώργιος ο Κρης», σε σωζόμενα ακούσματα Φ. Κόντογλου.
– Στην απογευματινή συνεδρία (ω. 6.30 – 9.30 μ.μ.) θα μιλήσουν οι εισηγητές: Σταμ. Α. Αποστολάκης, Δημ. Δασκαλόπουλος, Μαρίνα Αρετάκη, Κων/νος Μουτζούρης, Νικ. Παπαδογιαννάκης, Ερατ. Καψωμένος, Ηλ. Λουλούδης· και θα κλείσει η περιεκτική εσπέρα με την Παραδοσιακή Χορωδία – Ορχήστρα του Ωδείου Χανίων: «Ιωάννης Μανιουδάκης», με μικρασιατικά τραγούδια.
– Για τέτοιο θέμα, με τέτοιας ποιότητας εισηγήσεις και μουσικά ακούσματα, είμαστε βέβαιοι, ότι το ΚΑΜ δεν θα χωρέσει. Ιδωμεν!
– Η όλη δε εκδήλωση, τελεί υπό την ευλογία του Σεβασμ. Μητροπολίτη μας κ. Δαμασκηνού.
– Εδώ όμως τελειώσαμε για σήμερα· τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη Παρασκευή· ως τότε γεια σας και θερμές ευχές στους σήμερα εορτάζοντες!
Σημ.: Σε επόμενο σημείωμά μας θ’ αναφερθούμε στην ωραιότατη σχολ. γιορτή του 13ου Ν/γείου Χανίων (κλασικού και ολοήμερου), που παρακολουθήσαμε προχθές (10/6) το απόγευμα.
