Αγαπητοί αναγνώστες, καλημέρα σας!
Μετά το δημοψήφισμα της Κυριακής (5/7) και την εν συνεχεία πορεία των συζητήσεων στην Ευρώπη, ο Θεός να βάλει το χέρι Του!
Ευχή μας τώρα: Να βοηθήσει ο Θεός της Ελλάδας μας, για σύμπνοια και ομόνοια· και βέβαια για ενίσχυσή μας από την Ευρώπη, ώστε να ξεπεραστούν τα δύσκολα παραπέρα μας!
Η χάρη των Μεγαλομαρτύρων Αγίων, που γιορτάζουν αυτές τις μέρες (που συμπίπτουν με τις συσκέψεις και τις αποφάσεις της Ευρώπης), ευχόμαστε να βοηθήσουν:
– Κυριακή, η μεγαλομάρτυς 7/7,
– Προκόπιος, ο μεγαλομάρτυς, Τετάρτη (8/7),
– Ευφημία, η μεγαλομάρτυς, αύριο, (11/7).
Ενώ από το τοπικό μας Αγιολόγιο, σήμερα (10/7) γιορτάζεται η μνήμη των Οσίων Πατέρων: Παρθενίου και Ευμενίου, των κατά σάρκα αδελφών, από τα Πιτσίδια της Πυργιώτισσας, οι οποίοι -ως είναι γνωστό- μόνασαν στην Ιερά Μονή Κουδουμά, από το 1864, ως τον θάνατό τους, το 1905 του Παρθενίου και το 1920 του Ευμενίου. Εκεί και οι τάφοι των. Βοήθειά μας, η Χάρη των!
*** * ***
– Και τώρα, στα Λαογραφικά του πρώτου δεκαημέρου του Δευτερογούλη (Ιούλη), μιας και δεν μπορέσαμε να τα παρουσιάσουμε την προηγούμενη Παρασκευή, ευρισκόμενοι εκτός Χανίων.
– Ιούλης λοιπόν: Μήνας αλωνάρης στα χωριά μας, όπου σπέρνουν ακόμη! Μήνας, φορτωμένος “κάψες” (=ζέστες), αλλά και μήνας πλουσιότατος σε φρούτα και λαχανικά, δώρα της φύσης μας.
Μοναδικές και οι ρεμβαστικές αστροφεγγιές του· και βέβαια οι γιορτές του, σχεδόν κάθε μέρα! Τα λεν’ κι οι μαντινάδες οι σχετικές:
«Άι – Προκόπης κόβγει αγγούρια
κι η Αγιά Μαρίνα σύκα,
κι Άι -Λιας κόβγει σταφύλια
με καλάθια και μαντήλια!».
Κι ακόμη:
«Της Αγιάς Μαρίνας σύκο
και του Άι -Λια σταφύλι,
τ’ Άγιου Παντελεήμονα
γεμάτο το μαντήλι».
Για του υπόλοιπου μήνα τα λαογραφικά σε επόμενο σημείωμά μας.
*** * ***
– Καιρός τώρα για την υπόλοιπη ύλη της στήλης μας:
– Τον πρώτο λόγο έχουν πρόσφατες εκδόσεις, που ξεχωρίζουν και από άποψη περιεχομένου και από ποιότητας. Κι αυτές, χαιρόμαστε που είναι πολλές. Για να δούμε ποιες θα προλάβουν να… χωρέσουν στα σημερινά πνευματικά μας γεγονότα;
Ξεκινούμε με το έργο:
Νικολάου Γ. Κοντοσόπουλου, γλωσσολόγου, διαλεκτολόγου:
«Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ»
(Ιστορία – εξέλιξη και η νεώτερη μορφή της στο γραπτό και προφορικό λόγο. Συνημμένη Βιβλιογραφία).
Αθήνα, 2015, σχήμα 8ο, σ. 112.
Ο Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, ο διακεκριμένος μας γλωσσολόγος, διαλεκτολόγος, “ο γνωστός τοις πάσι εν Κρήτη” “Μανούσος Ριζιτάκης”, το για έτη πολλά “καντούνι” του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών, ο συγγραφέας των έργων: “Θέματα Κρητικής Διαλεκτολογίας”, “Αντίστροφο Λεξικό της Κρητικής Διαλέκτου”, “Ο Γαλατικός Πολιτισμός”, “Γλωσσικός Άτλας της Κρήτης” (από τις “Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης”, 1985, Α’ έκδ., 2006, Β’ έκδοση), “Διάλεκτοι και Ιδιώματα της Νέας Ελληνικής”, “Γλώσσες και Διάλεκτοι της Ευρώπης”, “Linfluence du Francais Sur le Grec”, κ.ά.π., ενώ δεν έχει απουσιάσει και από κανένα Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο και πάντα με επιστημονική ανακοίνωση.
– Στο πρόσφατο έργο του για “την Κρητική Διάλεκτο”, χρόνια, μόχθο, έρευνα και μελέτη διέθεσε. Εργο δομημένο επιστημονικά, μεθοδικά και τεκμηριωμένο αλάνθαστα, συνιστά νέα προσφορά για τη Διάλεκτός μας και ιδιαίτερη αγάπη για την Κρήτη μας και τον γλωσσικό της πολιτισμό και πλούτο!
Τα επιμέρους κεφάλαια του έργου το πιστοποιούν:
1. Η Κρητική Διάλεκτος
2. Η Κρητική Διάλεκτος του 20ού αιώνα
3. Διαλεκτικά φαινόμενα περιορισμένης γεωγραφικά εκτάσεως
4. Φαινόμενα, περισσότερο τοπικώς περιορισμένα
5. Παγκρήτιες ιδιωματικές λέξεις
6. Λέξεις από την Εκκλησιαστική γλώσσα
7. Ξένα δάνεια
8. Φρασεολογικά
9. Ονοματολογικά
10. Μερικά ποιητικά διαλεκτικά κείμενα
11. Κείμενα σε πεζό διαλεκτικό λόγο
12. Υποσημειώσεις – Βιβλιογραφία
Να σημειώσουμε πως τα ποιητικά διαλεκτικά κείμενα (κεφ. 10ο) τα ανθολογεί από τα τόσο γνώριμά του Ριζίτικα (δημιουργός, εξάλλου κι ο ίδιος, νεοριζίτικων) και τις ιστορικές ρίμες, ενώ τα ανθολογούμενα σε πεζό λόγο, προέρχονται από τις γνώριμές του περιοχές: Κεραμειών, πεδινού Αποκόρωνα Χανίων, το Γερακάρι – Ρεθύμνης, του Ηρακλείου και της Σητείας, ενώ οι υποσημειώσεις των σελίδων 86-96 συνιστούν ανθοδέσμη χαρακτηριστικών παραθεμάτων τα οποία πιστοποιούν για άλλη μια φορά την πληρέστατη, την άριστη, γνώστη της Κρητικής μας διαλέκτου. – Νικόλα Κοντοσόπουλε, πάντα άξιος!
– “Μανούσο Ριζιτάκη”, “Βρυσιανέ”, γερός και ακμαίος να “ξυγγράφεις” για την Κρήτη μας, εις έτη πολλά!
– Και μια σημείωση: Καλοκαίρι μπήκε -και σ’ ανημένουμε οι φίλοι σου οι γκαρδιακοί, για μια ρακή και να σ’ ευχαριστήσουμε κι από κοντά, για το νέο σου πόνημα!
– Καλώς να μας έρθεις!..
*** * ***
– Και τώρα, στα Χανιά μας, στην έκθεση:
«Η ΚΡΗΤΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ», του Γιάννη Νικηφοράκη
Γιαλί Τζαμισί, 22 – 28 Ιουνίου 2015
Ο συντάκτης της στήλης δεν είναι τεχνοκριτικός, ούτε και καλλιτέχνης ζωγράφος. Ομως, από τη σελίδα αυτή, δεν θα μπορούσε να απουσιάσει η σχετική μνεία, το καλλιτεχνικό γεγονός της έκθεσης αυτής, στην πόλη μας!
Εξάλλου, η ζωγραφική του συμπολίτη μας κ. Γιάννη Νικηφοράκη, που παρουσιάστηκε στο Γιαλί Τζαμισί, τη βδομάδα: 22-28/6, συνεκίνησε τους επισκέπτες της και τους έκανε νοσταλγούς μιας παλιότερης, χρονικά, εποχής, πάνω στα τότε δρώμενα του τόπου μας!
Ξεκινώντας, ο καλλιτέχνης Νικηφοράκης, από τα εναύσματα παλαιού, πολύτιμου, φωτογραφικού υλικού, τα ζωντάνεψε με την τέχνη του και τους έδωσε Ζωή και Ψυχή!
Στέκομαι, τυχαία, μπρος τη γνώριμη, από το φωτογραφικό αρχείο κ. Κουτουλάκη, φωτογραφία με τον τίτλο: «Γυναίκες στην Αντίσταση» -ήταν στον ανατολικό τοίχο του χώρου- (της εποχής της σύνταξης της μνημειώδους: «Εκθεσης της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων εν Κρήτη», των αειμνήστων: Ν. Καζαντζάκη, Ι. Καλιτσουνάκη και Ι.Θ. Κακριδή και του φωτογράφου Κ. Κουτουλάκη, από 29.6 μέχρι 6.8.1945) και με συγκλόνισε η ματιά των δυο αυτών «Γυναικών της Κρήτης μας», με την τόση αυτοπεποίθηση και το θάρρος των, μπρος στον αιμοδιψή δυνάστη!
– Καλοτυχίζουμε τον καλλιτέχνη Νικηφοράκη, που έδωσε τόση ζωή, με το χρώμα και την τέχνη του και στα -44- έργα του, που χαρήκαμε στην Εκθεση. Τον συγχαίρουμε για το σύνολο αποτέλεσμά του. Του ευχόμαστε δε: – Καλή συνέχεια στο έργο του, το οποίο συνιστά: Ονομα στο καλλιτεχνικό παρόν του τόπου μας! Ονομα, το οποίο αποκτήθηκε “με επίμονη δουλεία και υπερβολική επιμονή και υπομονή…”, όπως, πολύ σωστά διαπιστώνουν οι ειδικοί και αναφέρομαι “στον εκλεκτό συμπολίτη μας γλύπτη και εκπαιδευτικό κ. Αντώνη Παυλάκη (δες: “Χαν. Νέα”, 22/6/2015, σ. 35η).
– Κύριε Νικηφοράκη· Πάντα άξιος, να συνεχίζετε, το έργο σας!
– Εδώ όμως φτάσαμε, για σήμερα, στο τέλος· τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη βδομάδα· ως τότε γεια σας!
