Αγαπητοί αναγνώστες, καλημέρα σας!
Τον διανύσαμε -συν Θεώ- τον Ιανουάριο, μιας και μας μένουν ακόμη λιγότερες από βδομάδα, μέρες του, βαρύτιμες πάντως από γιορτές, αφού τη Δευτέρα (27/1) γιορτάζουμε την ανακομιδή των λειψάνων Ιωάννου του Χρυσοστόμου και την Πέμπτη (30/1) τη μεγάλη γιορτή των Γραμμάτων μας, με τους Τρεις Ιεράρχες, οδοδείκτες της Παιδείας μας! Δεν ξεχνούμε βέβαια, έστω και πρωθύστερα, την αυριανή (25/1) επίσης μεγάλη γιορτή της εκκλησίας μας, την ιερή μνήμη Γρηγορίου του Θεολόγου, ευχόμενοι, με την ευκαιρία: Χρόνια Πολλά στους αύριο εορτάζοντες: Γρηγόρη, Γρηγορία!
Και μετά τα εορτολογικά μας, ας δούμε τι έχει, για σήμερα, η στήλη μας, για τους αναγνώστες της:
Ι. Η ΣΤΗΛΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΗΣ:
Πολλές ευχαριστίες -γιατί μας τονώνουν, τ’ ομολογούμε- τα τηλεφωνήματα και οι με κάθε μέσο επικοινωνίες φίλων, απ’ εδώ κι ως την άκρη του κόσμου (Μόντρεαλ, Βόννη, Ντύσελντορφ, Ζυρίχη κ.λπ.) που παρακολουθούν την τακτική μας αυτή, κάθε Παρασκευή στήλη, στα φιλόξενα “Χανιώτικα νέα”, τόσες δεκαετίες και τους συγκινεί!
Εκείνο μάλιστα το “Στη Φαλκονέρα, ναυαγός με το καράβι ΑΔΡΙΑΣ” στο φύλλο της 13-12-2013 (σελ. 34-35) τους έχει δημιουργήσει άνευ προηγουμένου συγκλονιστικές ολοζώντανες εντυπώσεις…
Απειρες ευχαριστίες προς όλους σας!
ΙΙ. ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΟΥΣ: “ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ”
Σωστούς τριάντα χρόνους και “Τα Ιστορικά” η περιοδική έκδοση των ιστορικών σπουδών και μελετών στην πατρίδα μας, συνεχίζει την κυκλοφορία τους, απρόσκοπτα, με το πρόσφατα 59ο εξαμηνιαίο τεύχος, Δεκεμβρίου 2013, σε σχήμα πάντα 8ο και σ. 280.
Με την ευκαιρία αυτής της επετείου, θυμίζουμε τους ιδρυτές της πολύτιμης αυτής περιοδικής έκδοσης, του εκδ. οίκου: “Μέλισσα” και του Μουσείου Μπενάκη (Αθήνα): Γιώργος Ραγιάς, Σπύρος Ασδραχάς, Φίλιππος Ηλιού και Βασίλης Παναγιωτόπουλος, ενώ στη διεύθυνση της έκδοσης: Σπύρος Ασδραχάς, Αγγελος Δεληβοριάς και Βασίλης Παναγιωτόπουλος.
Και να τονίσουμε ότι: “Τα Ιστορικά” έχουν δώσει αυτά τα τριάντα χρόνια, με τις χιλιάδες σελίδες των, τόνο κύρους στις ελληνικές ιστορικές σπουδές και η συμβολή των από το 1983 που πρωτοκυκλοφόρησαν, είναι συνεχής και καίρια.
Κι ακόμη να σημειώσουμε ότι με την επέτειο αυτή, συνδιοργάνωσαν με το Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και την υποστήριξη του Μουσείου Μπενάκη και των εκδόσεων “Μέλισσα” διήμερο επιστημονικό συμπόσιο με θέμα: “Προσλήψεις και χρήσεις των φυλετικών θεωριών στην Ελλάδα” (19ος – 20ος αιώνες)” για την Παρασκευή 17/1 και 18/1/2014, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη.
Για το συνέδριο σε επόμενο σημείωμά μας.
ΙΙΙ. ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ, ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΑΣ
Θα αναφερθούμε στη συνέχεια, σε πνευματικούς άθλους συντοπιτών μας που άφησαν εποχή. Συγκεκριμένα: Εχομε μια πρόσφατη έκδοση μεταγραφής στην Κρητική διάλεκτο της “Αντιγόνης” του Σοφοκλή, από τον Πολυχρόνη Στιβακτάκη. Το έργο προλογίζεται από τον Γιώργη Γιατρομανωλάκη. Η φιλολογική του επιμέλεια είναι έργο του εργατικότατου και δίκαια βραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών φιλολόγου Ανδρ. Λενακάκη. Ανήκει στις εκδόσεις: “Μύστις” και είναι έκδοση του 2013.
Στα χρόνια μου τα γυμνασιακά (1945-50) θυμάμαι τον συγχωρεμένο μας φιλόλογο καθηγητή Νικόλαο Γκαρμάτη, στο 1ο Γυμνάσιο Χανίων, πάντα δίπλ’ από την Αγορά, να μας απαγγέλλει την “Ιφιγένεια την Εν Αυλίδι” του Ευριπίδη, ύστερ’ από το αρχαίο της κείμενο, στην κρητική διάλεκτο. Δεν ξεχνώ, κι ας έχει περάσει παν’ από μισός αιώνας, εκείνες μας τις εντυπώσεις, τους ενθουσιασμούς μας!
Αρχαίο δράμα με τα όσα δεινοπαθούσαμε στη διδακτική εκείνη ώρα κι ύστερα το τόσον σαγηνευτικό, κατανοητό, συναρπαστικό ξέσπασμα, με την “Ιφιγένεια” στη γλώσσα του “Ερωτόκριτου” και της “Θυσίας του Αβραάμ”. Υπεραγαπήσαμε τον καθηγητή μας, την “Ιφιγένεια”, το μάθημα! Ελα σου όμως που πέρασαν χρόνια για ν’ αποφασίσει το 1963 να εκδώσει τη μετάφρασή του αυτή σε βιβλίο εδώ στα Χανιά και με έμμετρη εισαγωγή του, που έφερνε δάκρυα συγκίνησης, γιατί ήταν μια εξομολόγηση..
Πέρασαν από τότε σωστοί εξήντα πέντε χρόνοι και λαβαίνω μιαν ανάλογη προσπάθεια, όχι με Ιφιγένεια, αλλά με του Σοφοκλή την “Αντιγόνη” κι όχι από φιλόλογο καθηγητή μεταφραστή, αλλά απ’ ένα Βοριζανό απ’ το Καινούριο, με γυμνασιακές γνώσεις, κι όχι τελειωμένες, άριστο κάτοχο όμως της κρητικής διαλέκτου.
Πραγματικά θαυμάσιος εκφραστής της, όπως θα διαπιστώσετε από το προλογικό απόσπασμα που παραθέτομε:
Πρόλογος (στιχ. 1-99) Σοφοκλέους “Αντιγόνη”
“- Κόπιασ’ αμπλά μου να σου πω και δε το νταγιαντίζω
κι απ’ όντεν εξημέρωσε σαν την τρεζή γυρίζω.
Κόπια και γροίκα να σου πω είντα ’ναι που με κρίνει
κι ανέγκαση και παιδωμή στα σώψυχά μου δίνει.
Κοντό κατέχεις τ’ αδερφή, Ισμήνη αγαπημένη,
πως είν’ από τον κύρη μας η συμφορά ’ρχομένη
ως του ’χεν οργιστεί ο Θιος, για ’κείνο τα μαζώνει
και μας τα πέμπει τ’ άσκημα σε μας που ζούμε ακόμη;
Για δεν υπάρχει συμφορά κιαμιά στον παιδεμό μας
γή θλίψη, που να θυμηθώ, να φταίει η μια απ’ τσι δυο μας.
Κι είντα ’ναι πάλι σήμερο ετούτα τα μαντάτα,
τούτα τα ντελαλίσματα, απού γροικώ στη στράτα;
Του στρατηγού μηνύματα, κοντό δεν τα ξετρέχεις,
κοντό και δε σου τα ’πανε, κοντό δεν τα κατέχεις
πως οι γι’ αγαπημένοι μας κι ούλοι οι γ-εδικοί μας
με βάσανα φορτώνουνται, που φέρνουν οι γι- οχτροί μας;…”.
Και να σημειώσουμε τη θαυμάσια εισαγωγή, από τον καθηγητή Γιώργη Γιατρομανωλάκη, στην οποία τονίζεται και η επιλογή, από τον μεταφραστή “συνειδητά μιας έντονα χρωματισμένης γλώσσας και χρησιμοποίησης ιδιωματικών λέξεων ή λεκτικών τύπων, προκειμένου να δημιουργηθεί μιας μορφής και μιας τάξης πολιτισμική αντιστοιχία του παλιού με το νέο…”.
Κι ακόμη να μην ξεχάσουμε την εύφημη αναφορά μας στη συμβολή του ακαταπόνητου Ανδρέα Λενακάκη που ενέπνευσε στον μεταφραστή την αγάπη για το έργο και τη βοήθειά του, σ’ ό,τι χρειάστηκε!…
Την ώρ’ αυτή η στήλη μας ευγνωμόνως μνημονεύει την αξέχαστη έμμετρη μετάφραση της Σοφοκλέους “Αντιγόνης” από τον αείμν. φιλόλογό μας Στυλιανό Α. Μοτάκη (Χανιά 1957) τις ανάλογες με τον Πολ. Στιβακτάκη, μεταφράσεις των έργων του Ομήρου: “Ιλιάδα” και “Οδύσσεια” από τον ολιγογράμματο ασηγωνιώτη αείμν. Γιώργη Ψυχουντάκη (με προλόγους: Στυλ. Αλεξίου, από τις Πανεπιστ. Εκδόσεις) και βέβαια τις ανάλογες επιδόσεις της αγαπητής συναδέλφου από τις Αρχάνες κυρίας Ειρήνης Ταχατάκη.
Αλλά για το θέμα, θα συνεχίσουμε και σε επόμενο σημείωμά μας!
ΙV. ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ:
Νίκου Ψιλάκη: “Δύο φεγγάρια δρόμο” (μυθιστόρημα)
Ηράκλειο 2013, σχ. 8ο, σ. 446 εκδ. “Καρμάνωρ”
Το αρχαιότερο σήμερα στην πόλη μας βιβλιοπωλείο ΠΕΤΡΑΚΗ και οι εκδόσεις “Καρμάνωρ” με την υποστήριξη του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Χανίων, θα παρουσιάσουν αύριο Σάββατο 25/1 στις 8 το βράδυ, στο φιλόξενο “Νεώριο Μόρο” το νέο έργο του καταξιωμένου δημοσιογράφου και πολυβραβευμένου συγγραφέα Νίκου Ψιλάκη: “Δύο φεγγάρια δρόμο”.
Στην αρχή της εκδήλωσης θα προλογίσει και θα αναφερθεί στο σύνολο του πλουσιότατου δημοσιογραφικού και συγγραφικού έργου του τιμώμενου με Χανιώτικη ρίζα αγαπητού μας Νίκου Ψιλάκη, ο υπογραφόμενος, ενώ για το βιβλίο θα μας μιλήσει η χαρισματική φιλόλογος κα Βαρβάρα Περράκη, πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Νομού Χανίων. Αποσπάσματα από το ιδιαίτερα ενδιαφέρον έργο θα μας διαβάσουν: η δικηγόρος κα Ευαγγελία Νικάκη και ο καταξιωμένος ηθοποιός κ. Μιχ. Αεράκης!
Σύντομη αναφορά στο κοινωνικό και ιστορικό περιβάλλον, που ενέπνευσαν τον συγγραφέα στη δημιουργία του έργου του αυτού θα μας κάνει ο ίδιος, ο οποίος και θα δεχτεί ν’ απαντήσει στις τυχόν ερωτήσεις μας! Τον όλο συντονισμό της περιεκτικής εσπέρας, έχει αναλάβει η γνωστή ραδιοφωνική παραγωγός κ. Κάλλια Σωτηράκη.
Είμαστε βέβαιοι ότι θα είμαστε όλοι μας αύριο βράδυ “στο Μόρο” το φιλόξενο, για να χαρούμε την εμπνευσμένη πένα του Νίκου Ψιλάκη, του ερευνητή, μελετητή και ταξιδευτή κάθε σημείου του νησιού μας, ιδιαίτερα του νομού μας και χαιρόμαστε που μόλις μαθαίνομε ότι ο Δήμος Χανίων, ο Δήμος μας, αναγνωρίζοντας και εκτιμώντας την προσφορά, καταγραφή, μελέτη και προβολή των Χανίων, απ’ άκρη σ’ άκρη, μεσ’ από τα έργα του, θα τιμήσει, καθώς αρμόζει, κατά την εκδήλωση στο Μόρο, το Σάββατο στις 8 μ.μ. (25/1) τον τιμώμενο Νίκο Ψιλάκη!
Συγχαίρουμε και επαινούμε την απόφαση. Θα ’μαστε εκεί!
Εδώ όμως τελειώσαμε για σήμερα. Τα ξαναλέμε, συν Θεώ, την άλλη βδομάδα. Ως τότε γεια σας!
