Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα σας κι ευχές στους εορτάζοντες!
Πρώτη, ουσιαστικά βδομάδα του Δευτερογούλη (Ιούλη), από την Κυριακή 3/7 μέχρι και μεθαύριο: Κυριακή 10/7, οι μέρες που διερχόμαστε. Με τις ενδιάμεσες γιορτές τους:
4/7: Ανδρέα Κρήτης. Γραμματέας του Θεόδωρου Ιεροσολύμων, έφτασε Αρχιεπίσκοπος Κρήτης.
Συνέγραψε τον Μεγάλο Κανόνα. Εκοιμήθη «εν πλω» και ετάφη στην Ερεσσό της Μυτιλήνης.
5/7: Αθανασίου του εν Άθω. Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα, αγάπησε τον Μοναχικό βίο, έφτασε στο Άγιον Όρος, όπου ίδρυσε την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας!
7/7: Της Αγίας Κυριακής, γιατί γεννήθηκε Κυριακή. Στα χρόνια του διωγμού του Διοκλητιανού, συνελήφθη ως Χριστιανή, βασανίστηκε σκληρά και πριν την αποκεφαλίσουν, είχε ήδη παραδώσει την ψυχή Της στον Κύριο!
8/7: Προκοπίου του Αγίου. Γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα. Έζησε στα χρόνια του Διοκλητιανού και ήταν αξιωματούχος. Πηγαίνοντας στην Αίγυπτο για αποστολή διωγμών κατά των Χριστιανών, με όραμα ο Θεός, τον έκανε ν’ αλλάξει δρόμο. Έγινε χριστιανός, υπέστη τα πάνδεινα, βασανίστηκε κι αποκεφαλίστηκε! Και το ιερό μας Εορτολόγιο, σταματά σήμερα εδώ!
***
Συνεχίζομε, με τη χάρη του Θεού, στη συμπληρωματική παρουσίαση του μνημειώδους έργου «του σεβαστού κι αγαπητού τοις πάσι», Ανδρέα Αθαν. Γιακουμάκη:
Οι Κρήτες, στ’ άρματα – Ιστορικά άσματα (1821-1830), από τη συλλογή: Παύλου Γ. Βλαστού, Ιστ. Αρχ. Κρήτης- Χανιά.
Έρευνα – Μουσικές μεταγραφές – επιμέλεια έκδοσης και ψηφιακού Δίσκου: Ανδρέας Αθ. Γιακουμάκης, Ηράκλειο Κρήτης, 2022, σχ. 4ο, σελ. 256+ ψηφιακός δίσκος.
Για το υψηλής ποιότητας έργο, αφιερώσαμε τις σ. 32-33, των “Χανιώτικων νέων” της 1-7-22 και υποσχεθήκαμε κλείνοντας τη συνεργασία μας εκείνη ότι θα συνεχίζαμε σήμερα με όσα δεν περιλήφθηκαν παραπάνω· κύρια τα περιεχόμενα άσματα:
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος
Εισαγωγή
Α΄ Ενότητα: Μάχες γηγενών:
Α.1. Η μεγάλη επανάστασις της Κρήτης του 1821.
«Έλα Χριστέ ‘ς τό στόμα μου…» Track 1
Α.2. Έτερον. Ο σηκωμός της Κρήτης τω 1821
«Απού ‘χει νου και λοϊσμό…»
Α.3. Βασίλειος, Ιωάννης και Στέφανος αδελφοί Χάληδες, εκ Θερίσου.
Η πρώτη μάχη των Κρητών 14 Ιουνίου 1821.
«’Σ τα χίλια οχτακόσια κ’ εις τα είκοσι ένα…» Track 2
Α.4. Η μάχη του Αγίου Ιωάννου (Καϋμένου) εν Αγ. Βασιλείω και ο φόνος των αιμοβόρων Τούρκων Γλυμήδ’ Αλή, Κουντουροσμαήλη και Δελή – Μουσταφά. 17 Ιουνίου 1821 (κατά Κριτοβουλίδ. <ην> 21 Ιουνίου).
«Ήθελα και να κάτεχα…»
Α.5. Όμοιον. Ο φόνος του Γλυμήδ – Αλή. [όρ. <α> Κριτοβουλίδην σ. 23].
«Πάνω ‘ς τα όρη ‘ς τα βουνά…»
Α.6. Έτερον του αυτού Γλυμήδ. Αλή [φονευθείς την 25 Ιανουαρ.<ίου> 1822.]
«Θέ μου! Γιατί γινήκανε…»
Ιστορικό σημείωμα
Α.7. «Γλημήδης Αλής» 1822 Σφακιά Κρήτης.
«Άνθρωπος δεν ευρέθηκε…»
Α.8. Ο Ντελή Μουσταφάς 21 Ιουνίου 1821.
«Συννέφιασ’ η Ανατολή…»
Α.9. Έτερον όμοιον του αυτού Ντελή- Μουσταφά.
«’Σηκώθ’ ο Ντελή Μουσταφάς…»
A.10. Ο έν τη πρωτευούση τής Κρήτης Ηρακλείω φόνος και αιχμαλωσία των χριστιανών, εν τή ελλην.<ική> έπαναστάσει.
23 Ιουνίου 1821.
«Σύ Μουσών πασών μεγίστη…» Track 3
Ιστορικό σημείωμα
Α.11. Η μεγάλη μάχη της Κράπης. 3 Ιουλίου 1821.
«Σωροί ‘σάν λόφοι των Τουρκώ…»
Α.12. Η μεγάλη μάχη του Θερίσου υπό την αρχηγίαν του γενναίου Τσελεπή (ή Γεωργίου Δασκαλάκη) κατά των Τούρκων των Χανίων, Ρεθύμνης και Ηρακλείου 28 – 29 Ιουλίου 1821.
«Αηδόνια, δός τε μου λαλιά…» Track 4
A.13. Β. Η μάχη ‘ς τό Θέρισο.
«Δευτέρα μέρα πόρισε…» Track 4
A.14. Ο θάνατος τού ήρωος Γεωργίου Τσελεπή Δασκαλάκη τή 6 Δεκεμβρίου 1821.
«Άνθρωπος πού συνήθισεν…» Track 5
Α.15. Έτερον. Ο Τσελεπής. 1822 – 23 (!)
«Νά ’χε βουλήσ’ η Κυριακή…»
Α.16. Γεώργιος Δασκαλάκης ή Τσελεπής. Φονευθείς την 6 Δεκεμβρ.<ίου> 1821.
«Νά ’χε βουλήσ’ η Κυριακή…»
Α.17. Ο Γετήμ – Αλής ο άγριος δολοφόνος των Χριστιανών από του 1800 φονεύεται εντός τής ιεράς Μονής Άρκαδίου τη 17 Ιανουαρίου 1822.
«Γλυμήδης και Γετήμ – Αλής…» Track 6
Ιστορικά σημειώματα
Α.18. Μεγάλη μάχη εις τάς θέσεις «Άγιον Ηλίαν» καί «Τσαντήρια» λόφων πέριξ τής πόλεως Ρεθύμνης. 23 ή 25 Ίανουαρ.<ίου> (3 Φεβρουάριου) 1822.
«Εις τά τσαντήρια τού Πασσά…»
Α.19. Ή δολοφονία του γενναίου Αρχηγού Μυλοποτάμου Αντωνίου Μελιδόνη, καταγομένου έκ του Μελιδονίου Μυλοποτάμου.
17 Φεβρουαρίου 1822
«’Σ τά χίλια οκτακόσια έτος είκοσι δύο…»
Α.20. Έτερον «Ο θάνατος του Οπλαρχηγού Αντωνίου Μελιδόνη»
«Από τής ’Ίδης την κορφή…» Track 7
A.21. Έτερον του αυτού. Αντωνίου Μελιδόνη Δολοφονία έκ Μελιδονίου Μυλοποτάμου. 2 Μαρτίου 1822.
«Παιδιά! κι ήντά ’χουν…»
Α.22. Η έν Κρουσσώνι του Μαλεβυζίου μάχη. 14 (ή 18) Ιουλίου 1822
«Ποιοι ’ναι πού κατεβαίνουσι…»
Α.23. Β. Έτερον τής αυτής ύποθέσεως.
«Άπού ’χει νου καί λογισμό…» Track 8
Α.24. Ο Σήφακας [Ιωσήφ] Κωνσταντουδάκης Αρχηγός Αποκορώνου άποβιώσας τόν Φεβρουάριον του 1823, εις Μονήν Κυρίαν Γωνιάν.
«Παιδιά! κι ήντα ’χουν τα πουλιά…»
Α.25. Έτερον του αυτού. Ό Καπετάν Σήφακας εις τήν Κάνδανον.
Την Καθαράν Δευτέραν… 1823.
«Άπής εκλείσαν τήν Τουρκιά…»
Α.26. Θεόδωρος Χούρδος καί Ρούσσος Χούρδος. Ο Θεόδ.<ωρος> Χούρδος ή Χουδοθόδωρος εφονεύθη εις θέσιν Σερβηλή Μαλεβυζίου τη 5 Φεβρουαρ.<ίου> 1823.
«Δυό άδερφ’ ήσανε…»
Α.27. Έτερον του αυτού Θεοδώρου Χούρδου.
«Δυό ήσαν οί γι’ άντρες τώ Ρωμηώ…»
Α.28. Έτερον όμοιον του αυτού.
«Δυό άδερφ’ ήσανε…»
Α.29. Θεόδωρος [Χούρδος].
«Ο Κουμαντάντης τού ’στείλε…»
Α.30. Ο ανδρείος Μανώλης Παπαδάκης Άνωγειανός. 1823
«Άντρας πού καλαναθραφή…»
Α.31. Έτερον του αυτού.
«Αφουγκραστείτε νά σάς ’πω…»
Α.32.Ο Αστρινός Καλεσσανός εφονεύθη 15 Αυγούστου 1823 εις Αμουργιέλες.
«Χαίρετε, Τούρκοι, Χαίρετε…»
Α.33. Ο Μπουζομάρκος οπλαρχηγός 1822 – 1823.
«Τρεις αντρειωμένοι περπατούν…»
Α.34. Του φρουρίου Γραμβούσης Αποτυχούσης εφόδου τραγούδι.
11 προς την 12 Δεκεμβρίου 1823.
«Τρεις άντρειωμένοι πορπατούν…» Track 9
A.35. Παράπονα αγωνιστού το 1824.
«Τρεις χρόνοι πάνε σήμερο…»
Α.36. Τα έν τω σπηλαίω του χωρίου Μελιδονίου Μυλοποτάμου 370 θύματα Κρητών ανδρών, γυναικών και νηπίων Χουσεΐν Πασσά.
Ιανουάριον ή Φεβρουάριον 1824.
«Καϋμένο Μυλοπόταμο…»
Α.37. Ο Καπετάν Αντώνης ο Λαγκιανός εκ του χωρίου Λαγκά Μυλοποτάμου 1824.
«’Πέτε μου αν ακούσετε…»
Α.38. Ο ανδρείος Αστρινός Χατζιδάκης φονευθείς εις τόν Πύργο του Πανασσού. 1826.
«’Σάν είναι ο άντρας ’γκαρδιακός…»
Ιστορικό σημείωμα ‘
Α·39. Ιωάσαφ Ξωπατέρας. Μάρτιος 1828.
«Πουλιά, μήν κηλαϊδήσετε…»
Α.40. Έτερον του αυτού Ξωπατέρα.
«Θεέ μου! κι ήντά ’χουν τά στοιχειά…» Track 10
Α.41. Έτερον του Ξωπατέρα.
«Πουλιά μήν κηλαϊδήξετε…»
Ιστορικά σημειώματα
Α.42. «Η επίθεσις των Κρητών Ελλήνων κατά του Μουσταφά Πασσά εις τα Χάλαρα του Αγίου Αντωνίου, μετά τόν θρίαμβον αυτού κατά του αοιδίμου Χατζή Μιχάλη εις Φραγκοκάστελλον περί τάς αρχάς Ιουνίου 1828»
«’Σ τ’Αγι΄ – Αντωνιού τα Χάλαρα…»
Α.43. Ο φόνος του εσπέχη Φαφούλη, υπό του Κούκλη άλληλοκτονηθέντες.
«Ποτέ δυό άγρια θεριά…»
Ιστορικό σημείωμα
Α.44. Νικόλαος Μαλικούτης. Γεννηθείς τω 1782 εν χωρίω «Βορίζα» και φονευθείς εντός του Ηρακλείου την 10 Απριλίου 1830.
«Νά μή ’χε σώσ’ ή Μεσσαρά…»
Ιστορικό σημείωμα
Α.45. Έτερον του αυτού Μαλικούτη.
«Νά μ’ είχε σώσ’ ή Μεσσαρά…» Track 11
Β΄ Ενότητα: Μάχες Ελλαδιτών εθελοντών στην Κρήτη:
Β.1. Νικόλαος Ζερβός ή Ζερβονικόλας απεβίωσε ο ήρως ούτος Ίανουαρ.<ίου> 23, 1823.
«Λιοντάριν αρματώθηκε…» Track 12
Β.2. Α’. Ο ήρως Χατζή Μιχάλης Ταλιάνος αγωνιζόμενος μετά 300 ιππέων του καταστρέφεται εν Φραγκοκαστέλλω Σφακίων κατά τήν 17 Μαΐου 1828.
«Αφουκραστείτε να σάς ’πώ…» Track 13
Β.3. Β΄. Έτερον του αυτού ήρωος Χατζή – Μιχάλη. «Ακούσετε μαρτύριο…»
Β.4. Γ. Έτερον του αυτού ήρωος Χατζή Μιχάλη.
«Πάσα ταχύ με τη δροσιά…»
Β.5. <Δ’>. Έτερον του Χ.<ατζή> Μιχάλη.
«Όπού ’χει νου καί λοϊσμό…»
Β.6 <Ε’>. Ο Χατζή Μιχάλης 1828
«Πάσα Λαμπρή και Κυριακή…»
Ιστορικά σημειώματα
Γ΄ Ενότητα: Μάχες Κρητών εθελοντών εκτός Κρήτης:
Γ.1. Η άλωσις της Κάσου 31 Μαΐου 1824
«Μαύρο πουλάκι κάθεται….» Track 14
Ιστορικό σημείωμα
Γ.2. Οι εν Φαλήρω παρά τω λόφω του Μουσείου πεσόντες Κρήτες, την 23 Απριλίου 1827.
«Φωθιά να κάψη το Μωρεά….» Track 15
Γ.3. Της αυτής μάχης. «Η τελευταία μάχη τού Καραΐσκου εις Φάληρο
«Ιδού αι σάλπιγγες ηχούν…»
Γ.4. Της αυτής υποθέσεως. «Πρός τούς πεσόντας υπέρ ελευθερίας εις το Φάληρον Κρήτας ομού με τόν αείμνηστον Γ. Καραΐσκον.
Υπό της ποιητρίας κ. Αντωνούσης I. Καμπουροπούλας.
«Εις τά είκοσιεπτά, ώ Κρήται…» Track 16 ··
Ιστορικό σημείωμα
Δ΄ Ενότητα: Το άδοξο τέλος της επανάστασης και οι συνέπειες της:
Δ.1. Η άλωσις της Τριπολιτσάς «23 Σεπτεμβρίου» 1821.
«Πήραν τα Κάστρη του Μωριά…» Track 17
Δ.2. Ο καταδικασμός της Κρήτης υπό των Μεγάλων πεπολιτισμένων και Χριστιανικών τής Ευρώπης Δυνάμεων! 1828- 1830
«’Σ τά χίλια οχτακόσια είκοσιοχτώ…»
Δ.3. Έτερον. Ο καταδικασμός τής Κρήτης. 20 – 22 Νοεμβρίου 1830.
«’Σ τά χίλια οχτακόσια και τριάντα…» Track 18
Είμαστε ευτυχείς που πραγματοποιήσαμε την παραπάνω αναδημοσίευση των περιεχομένων του πολύτιμου τόμου και δίσκου. Συμπληρώνουμε ακολούθως και τον Κατάλογο έργων του, για να ‘χετε πλήρη γνώση! Ευχές για υγεία και συνέχιση του τόσον σημαντικού έργου του. Πολύχρονος και ασταμάτητος.
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ:
Συστηματική διδασκαλία της Βυζαντινής Μουσικής, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2002 (Α’ Έκδοση).
Ο Ακάθιστος Ύμνος, Ηράκλειο 2011.
Θούρια στην Κρήτη του 19ου αι. Από τη Συλλογή Παύλου Γ. Βλαστού (περιέχει C.D.), Ηράκλειο 2013.
Χερουβικά Σύντομα της Εβδομάδας Πέτρου Λαμπαδαρίου (σειρά Β’) (περιέχει C.D.), Ηράκλειο 2016.
ΨΗΦΙΑΚΟΙ ΔΙΣΚΟΙ:
Μνήμες Ρεθυμνίων Μικρασιατών (με την ορχήστρα και χορωδία του Συλλόγου Ρεθυμνίων-Μικρασιατών).
Αστικά τραγούδια Ρεθυμνίων και Μικρασιατών του Μεσοπολέμου (με την ορχήστρα και χορωδία του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών).
Ωδές προς την Υπεραγίαν Θεοτόκον. Σε ποίηση και μέλος Αγ. Νεκταρίου (με τη Βυζαντινή Ορχήστρα Κρήτης και τη χορωδία της Άνω Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης).
Εκκλησιαστικοί Ύμνοι – Παραδοσιακά Τραγουδιά. Με τις χορωδίες και τις ορχήστρες της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης (Επιμέλεια: Α’ και Γ΄ μέρος).
«Προσκυνούμεν Σου τα Πάθη, Χριστέ». Λαϊκό- Θρησκευτικά άσματα (με τη χορωδία Αγίου Τίτου και τη Βυζαντινή Ορχήστρα Κρήτης).
Μηνάς Τζωρτζάκης (1906-1988). Ο Αρχιμουσικός του Δήμου Ηράκλειου ως ερμηνευτής της Κρητικής Παραδοσιακής Μουσικής (Έκδοση Βικελαίας Βιβλιοθήκης Δήμου Ηρακλείου, συνεπιμέλεια Ανδρέας Γιακουμάκης – Αγησίλαος Αλιγιζάκης.
ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ:
Μελοποιήσεις ακολουθιών διαφόρων Αγίων κυρίως Κρητών.
Συν Θεώ, φτάσαμε στο τέλος. Σας ευχαριστούμε για τη μελέτη των και συγχαίρομε από καρδιάς τον δημιουργό του έργου, με το οποίο ασχολήθηκε η στήλη μας, τις τελευταίες δύο Παρασκευές! Γεια σας! Καλό Σαββατοκύριακο!
