Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα σας και καλό μήνα με υγεία! Νοέμβρης σήμερα, μήνας χειμωνιάτικος, πρωτομηνιά ευλογημένη από τους Αγ. Αναργύρους, Κοσμά και Δαμιανό, που κατάγονται από τα μέρη της Ασίας. Η μητέρα τους, που χήρεψε ενώ τα είχε μικρά, κι είχεν όλο το βάρος του σπιτιού και των ορφανών της η αγιασμένη Θεοδότη, των έδωσε χριστιανική ανατροφή, τα σπούδασε γιατρούς, κι έγιναν ονομαστοί μάλιστα στο έργο τους. Εργάστηκαν δε, αφιλοκερδώς σ’ όλη τους τη ζωή που την έζησαν χριστιανικότατα. Πέθαναν ειρηνικά! Η πόλη μας, τα Χανιά μας, είναι ευλογημένα και γιατί ο ιστορικός ναός τους, στη συνοικία Αγ. Αναργύρων, μας προστατεύει. Στο σημείο αυτό, ένα ιδιαίτερα σημαντικό παράθεμα, από το πολύτιμο έργο: “Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης” (Ηράκλειο, 2012, σ. 430, έγχρωμη πολυτελής έκδοση) συγγραφή του εκλεκτού και πάντα ακούραστου Αρχαιολόγου Μιχάλη Ανδριανάκη, για τους Αγ. Αναργύρους της πόλης μας: Άγιοι Ανάργυροι στα Χανιά Οι Άγιοι Ανάργυροι στην παλιά πόλη των Χανίων, είναι ο μόνος ορθόδοξος ναός από τα χρόνια της Βενετοκρατίας που συνέχισε να λειτουργεί κατά την τουρκοκρατία, μάλιστα ως καθεδρικός της επισκοπής Κυδωνίας η οποία επανιδρύθηκε μετά την κατάκτηση της πόλης από τους Τούρκους το 1645. Ο ναός αναφέρεται στις πηγές ως ενοριακός από τον 16ο αι., αργότερα προστέθηκε προς βορά το ευρύτερο κλίτος του Αγίου Σάββα (σήμερα του Αγίου Αρτεμίου), ενώ κατά τον 20ο αι. τμήμα της συνεχόμενης οικίας μετατράπηκε σε ένα ακόμη κλίτος, αφιερωμένο στον Αγιο Χαράλαμπο. Γύρω από τον ναό που είναι στο βάθος μίας αυλής, υπήρχαν τα κτίσματα της Χριστιανικής Κοινότητας, το Επισκοπείο, το σχολείο και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Ο ναός διασώζει τον φορητό διάκοσμο του 18ου και 19ου αι., ενώ στο νότιο κλίτος έχουν αναρτηθεί δύο μεγάλες εικόνες, έργα του σημαντικού Χανιώτη ιερομονάχου Αμβροσίου Εμπόρου. Στη μία παριστάνεται η Κοίμηση της Θεοτόκου και στην άλλη μία εξαιρετικά πλούσια παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας με ελληνικές και λατινικές επιγραφές. Οι εικόνες είναι ζωγραφισμένες σε ξύλα από ξυλόγλυπτες, επιχρωματισμένες κασέλες με φυτικό διάκοσμο και παραστάσεις ζώων. Σύμφωνα με την επιγραφή η εικόνα της Δευτέρας Παρουσίας είναι αφιέρωμα του βενετού ρέκτορα των Χανίων Νικολάου Βενέρη και δύο ορθοδόξων κατοίκων της πόλης στον παρακείμενο ναό του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη (Αγία Αικατερίνη), γύρω στα 1625. Στον ναό σώζεται επίσης εικόνα του αγίου Χαραλάμπου με σκηνές από τον βίο του, έργο του γνωστού ζωγράφου Βίκτωρα. Μεθαύριο, επίσης, (3/11) έχομε τη γιορτή τ’ Άϊ Γιωργιού (ανακομιδή των λειψάνων Του. Εδώ τον λέμε και Μεθυστή, επειδή στα τραπέζια της γιορτής του, προσφέρεται το νέας σοδειάς κρασί, κι όπως καταλαβαίνετε: πιες μια, δοκίμασε και τούτο, μεθάς, χαροκοπάς και διασκεδάζεις, μισομεθυσμένος έστω, στα συγγενικά σου σπίτια. Πρωτομηνιάτικα σήμερα του Νοέμβρη, λίγα λαογραφικά του, έχει χρέος η στήλη μας, να σας θυμίσει. Λέμε λοιπόν και παραγγέλνουμε: «Το Νοέμπρη και Δεκέμπρη, φύτευγε καταβολάδες»! Νοέμπρη μήνα, στην Κρήτη μας, αρχίζει και η κουραστική, ευλογημένη όμως, συλλογή του ελαιόκαρπου, ξεκινούν βέβαια εργασίες και στις φάμπρικες, έκθλιψης του ελαιόκαρπου και βέβαια τα ελειουργεία μας. Οι μαζώχτρες είναι επί το έργο τους από μέρες, κι οι μερακλήδες που μεταφέρνουν από τα λιόφυτα τα τσουβάλια με τις ελιές στα έργοστάσια θυμούνται τον καημό τους, με τις μαζώχτρες τους και ξεσπούν: «Δούδω δέκα χρονώ κρασί και τση χρονιάς το λάδι, να φέρουν την αγάπη μου, να σμίξωμεν ομάδι!». «Μα θα σε πάρω θέλει εγώ, γή να σε κλέψω θέλω, κι απού τση μάνας σου τσ’ ελιές, διάλε την μια τη θέλω!». Και τελειώνει: «Γη χοντρολιά, γη λιανολιά, τη ρίχνουν στο μυλάρι, μ’ α δέ σε πάρω κοπελιά, δεν είμαι παλικάρι!» Σημ. Στην επόμενη συνεργασία μας, θα αναφερθούμε σε περισσότερα λαογραφικά, για τη συλλογή και έκθλιψη του ελαιόκαρπου, μιας και είναι κι ο καιρός του. Αναμείνατε λοιπόν! *** Και τώρα μια ματιά σε λίγες εκδόσεις ιδιαίτερης αξίας, που μελετήσαμε. Ξεκινούμε από τις ιστορικές και πανέμορφες Αρχάνες Ηρακλείου. Η συνάδελφος, καταξιωμένη λαογράφος, λογοτέχνις και ζωγράφος χαρισματική, η Ειρήνη Ταχατάκη, έθεσε σε κυκλοφορία τις θαυμάσιες “Ζωγραφικές Αναφορές” της πρόσφατα (2019) «αφιερωμένες στην Ιστορία και την Παράδοσή μας, ανά τους αιώνες. Ξεφυλλίζοντας και απολαμβάνοντας τα καλλιτεχνικά έργα της, 80 έγχρωμων, θαυμάσια εκτυπωμένων σελίδων 28χ21 διαστάσεων θαυμάζεις έμπνευση, εκτέλεση, χρώμα, προ πάντων θέμα, υστερ’ από το “Εισαγωγικό σημείωμα” της (σ. 45), από το οποίο πληροφορούμαστε, τα θέματα της, την πορεία διαχείρισης των έργων της, και βγάζομε το συμπέρασμα για το ήθος και την προσωπικότητά της. Μεταφέρω τμήματα του ως άνω σημειώματος της, για να τα χαρείτε κι εσείς, πριν φροντίσετε για την απόκτηση αυτού του πολύτιμου έργου, για σας και τα παιδιά σας: Γράφει λοιπόν, εισαγωγικά: Το ανα χείρας βιβλίο με τον ως άνω τίτλο είναι ένα θυμητάρι της Εθνικής μας ζωής. Η ενασχόληση μου με τη ζωγραφική από τότε που θυμούμαι τον κόσμο, έγινε η αφορμή να αποτυπώνω κατά καιρούς, κατά το δοκούν, κάποιες έγχρωμες παραστάσεις (ζωγραφιές) από την εθνική και πνευματική ζωή του τόπου μας, όπως π.χ. Εικόνες από τη Μινωική εποχή με τη ζωή στη Μινωική Κρήτη, ανάκτορα, κατοικίες, έθιμα, λατρεία… Ακολούθησε η έμμετρη διασκευή του Ακριτικού έπους με το Βασίλειο Διγενή Ακρίτα και παράλληλα δημιουργήθηκαν οι αντίστοιχες ζωγραφιές με τα ιδανικά, τους έρωτες, τις ομορφιές και τις παλληκαριές της εποχής. Εγιναν εκθέσεις ζωγραφικής στο Ηράκλειο και αλλού ατομικές και ομαδικές και πάντα ήταν ευνοϊκή η κριτική γι’ αυτές τις ζωγραφικές δημιουργίες. Τούτο έφερε την αυξανόμενη διάθεση γι’ αυτή τη δημιουργία και παράλληλα αυξανόταν ο αριθμός των δημιουργούμενων έργων. Παράλληλα το πρόβλημα του χώρου για τη φύλαξη των έργων αυτών δεν ήταν μικρό. Και κάποτε στο… πλήρωμα του χρόνου, έπρεπε να ληφθεί κάποια μέριμνα για όλα τούτα τα έργα. Ετσι δωρήθηκαν αρκετά σε συγγενικά και φιλικά πρόσωπα, πάλι όμως ήταν πολλά όσα απέμεναν. Δεν είχα το… εμπορικό χάρισμα, να εκμεταλλευτώ οικονομικά τα έργα μου, εκτός ορισμένων σε εκθέσεις και τότε σκέφτηκα ότι για να ωφελήσουν εποικοδομητικά και χρήσιμα κάποιους σκοπούς και έχοντας πάντα την ιερή ιδιότητα του δασκάλου, σκέφτηκα να τα παραχωρήσω στα Σχολεία της Γενέτειρας μου Αρχάνες. Χάρισα λοιπόν στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Αρχανών 34 πίνακες με θέματα από Ομηρικά έπη. Οι εικόνες αυτές είχαν χρησιμοποιηθεί κατά την εικονογράφηση του δίτομου έργου μου α) Στιγμές της Οδύσσειας συνολικά 600 σελίδες στην έμμετρη διασκευή του Ομηρικού έπους με δεκαπεντασύλλαβους στίχους, εκδόσεις Τυποκρέτα 1991 στη σύγχρονη ομιλούμενη γλώσσα. Αυτά τα ζωγραφικά έργα έγιναν δεκτά με πολλή προθυμία και ευχαρίστηση τόσο από τον διευθυντή του 1ου Σχολείου κ. Χάρη Καπετανάκη όσο και από τους συναδέλφους δασκάλους. Χάρισα μαζί και ένα κεντητό πίνακα διαστάσεων 80×50 εκ. με θέμα θρησκευτικό “Οι Τρεις Παίδες εν Καμίνω”. Όλα αυτά τα έργα και το κέντημα που ήταν πλαισιωμένα με ύφασμα γιατί τοποθετήθηκαν σε δύο εκθέσεις: μια στις Αρχάνες και μια στη Βασιλική Αγίου Μάρκου (1988), κορνιζώθηκαν με ξύλο και τζάμι και τοποθετήθηκαν καλαίσθητα στους χώρους εισόδου του ωραίου Διδακτηρίου για να τους βλέπουν οι μαθητές μου και οι επισκέπτες. Το ίδιο έγινε και για το 2ο Δημοτικό Σχολείο Αρχανών στο οποίο είναι διευθυντής ο εκλεκτός συνάδελφος κ. Κώστας Παραδεισανός, κάποια μέρα στις αρχές του Μάη. Στο 2ο Δημοτικό Σχολείο χαρίστηκαν 15 ζωγραφικά έργα με Μινωικά θέματα και ένας μεγάλος κεντητός πίνακας με θέμα το Δαίδαλο και τον Ίκαρο (70×60 εκ.) με πολλά κεντητά στοιχεία από τη ζωή στη Μινωική Κρήτη (διπλούς πέλεκεις, δελφίνια, μινωικά κρίνα κ.λπ.) Και στα δύο σχόλεια έγινε τιμητική τελετή, μου χάρισαν τιμητικές πλακέτες σ’ ένα χαρούμενο συναδελφικό πνεύμα με τη παρουσία του δημάρχου μας κ. Μανώλη Κοκοσάλη, συναδέλφων, γονέων και μέρους των μαθητών. Τα έργα δόθηκαν από το Σχολείο για κορνίζωμα και μετά αναρτήθηκαν καλαίσθητα σε χώρους του ωραίου σύγχρονου διδακτηρίου. Η τρίτη ομάδα ζωγραφικών έργων με θέμα τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου, δωρήθηκαν στο Γυμνάσιο Αρχανών, επειδή σ’ αυτή την εκπαιδευτική βαθμίδα διδάσκονται αποσπάσματα από τον Ερωτόκριτο. Ευελπιστούμε ότι τα ζωγραφικά αυτά έργα που προέρχονται από μεγεθυσμένα σκίτσα της εποχής του Κορνάρου και περιέχονται στο βιβλίο “Ερωτόκριτος” του μακαριστού Στυλιανού Αλεξίου (εκδόσεις ΕΣΤΙΑ) επιχρωματισμένα, γίνονται άριστα βοηθήματα στην πληρέστερη κατανόηση των σχετικών μαθημάτων στο μάθημα των Ελληνικών. Μαζί δωρήθηκαν και άλλοι σχετικοί πίνακες δικής μου δημιουργίας με θέματα πάντα από τον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου. Αλλη μια παρόμοια σειρά ζωγραφικών έργων, έστειλα σα δώρο στο Πισκοκέφαλο Σητείας, γενέτειρα του ποιητή Βιτσέντζου Κορνάρου, για το Σύλλογο. Λόγω του ότι το έτος 2019 που διανύουμε ορίστηκε σαν έτος του Ερωτόκριτου, θεώρησα, σωστό να στείλω επίσης σαν δώρο μιας σειρά των έργων, στην Κρητική Αδελφότητα Ρόδου, που είναι αξιόλογο και δραστήριο Σωματείο για να χρησιμοποιηθούν σε εκδηλώσεις σχετικές που ετοιμάζει το Σωματείο τους στο όμορφο αυτό νησί. Με την ελπίδα ότι οι μικροί αυτοί στόχοι θα επιτευχθούν τόσο κατά τις εκδηλώσεις του παρόντος έτους 2019 όσο και κατά τη διδασκαλία των σχετικών μαθημάτων, διατελούμε με τις καλύτερες ευχές μας για την πρόοδο της νεολαίας μας, του λαού της Κρήτης μας και της πνευματικής δημιουργίας του τόπου μας. Με εξαιρετική τιμή και αγάπη Ειρήνη Ταχατάκη συνταξιούχος δασκάλα, συγγραφέας, ζωγράφος *** Εδώ όμως τελειώσαμε για σήμερα. Ευχές στους εορτάζοντες και καλό Σαββατοκύριακο σε όλους!
