Αγαπητοί αναγνώστες, καλό μήνα με Υγεία!
Μπήκαμε από προχθές Τρίτη, στον έκτο μήνα του χρόνου, τον Ιούνιο, τον θεριστή και αλωνάρη μήνα, της εποχής μας.
Καλοκαιρινός μήνας, με τις χαρές του και με τις ομορφιές του, με τις ατέλειωτες δουλειές του, που όμως μας ευχαριστούν· γιατί βλέπομε τον κόπο μας, το έσοδό μας, την ανταμοιβή μας!
Αξέχαστη η συνήθειά μας, όταν αποθερίζαμε στο χωριό, να φτιάχνουμε με τα τελευταία στάχια, μια ωραία δέσμη, για σταυρό στο Εικονοστάσι του σπιτιού μας, ως του Τιμίου Σταυρού (14/9), που τον πηγαίναμε για ευλογία, τον γυρίζαμε σπίτι και τον καιρό της σποράς, το φθινόπωρο, τ’ ανακατεύαμε με το σιτάρι της σποράς, για ευλογία!
Για τα πλουσιότατα όμως Λαογραφικά του Ιούνη, με τη γιορτή της Ανάληψης του Κυρίου (10/6) της Πεντηκοστής (20/6) και του Αγ. Πνεύματος (21/6), με τις γιορτές τ’ Άι Γιαννιού του Θεολόγου (24/6), τις γιορτές του Κλήδονα, των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29/6), και των Αγ. Δώδεκα Αποστόλων (30/6), θ’ αναφερθούμε στην ώρα τους.
Και τώρα, μια ματιά, σε πρόσφατες εκδόσεις, που λάβαμε, που είναι και αρκετές και ενδιαφέρουσες.
Πάμε λοιπόν στην πρώτη, κατά σειρά λήψης της:
Λευτέρη Λαμπράκη: “Μάχη της Κρήτης – «εμείς ξέραμε πώς γράφαμε ιστορία…»” σε συνεργασία με τον Ματθαίο Φραντζεσκάκη. Εκδόσεις: “Πυξίδα της Πόλης’, Χανιά 2021, σχ. 8ο, σελ. 208 +εικονογράφηση.
Εχουμε στα χέρια μας ένα έργο που σε καθηλώνει εξ αρχής, με την οργάνωση και εικονογράφησή του, με τα κείμενά του, εισαγωγικά και κύρια, με τα όλα του!
Στεκόμαστε εξ αρχής, στον Πίνακα περιεχομένων του, (σελ. 5) και μελετούμε την οργάνωση του τόμου:
– Η Κρήτη έγραψε την ελληνική, χρυσή σελίδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
– Χαιρετισμός Αντιπεριφερειάρχη Χανίων
– Χαιρετισμός Δημάρχου Χανίων
– Χαιρετισμός Δημάρχου Πλατανιά
– Πρόλογος
– Η Μάχη της Κρήτης: Το πιο πολύτιμο απόκτημα
– Τα γεγονότα
– Η Μάχη της Κρήτης μέσα από τον Τύπο της εποχής
– «Γιατί συνέβη στην Κρήτη;» Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση
– Η αυγή της Τρίτης 20 Μαΐου 1941
– Η Μάχη του Πλατανιά
– Περιγράφοντας τη Μάχη
– Η αναφορά του Νεοζηλανδού Ταξιάχου Λ.Μ. Ίνγκλις
– «Ανάλγητη και θλιβερή η Μάχη της Κρήτης»
– Οι μαρτυρίες
– Ο γενναίος λαός της Κρήτης
– Αναμνήσεις από την εισβολή
– Για τους Γερμανούς η Κρήτη ήταν «Το νησί των θαυμάτων και των αινιγμάτων»
– Το τέλος
– “Crete News” η εφημερίδα των Συμμαχικών Δυνάμεων
– Τα βιβλία για τη Μάχη της Κρήτης
– Είπαν για τη Μάχη της Κρήτης
– Ομιλία του Σοφοκλή Βενιζέλου το 1943
– Ο Νίκος Καζαντζάκης στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών. Δεκέμβρης 1945
– Η Κρητική γη ενώνει
– Αντί προλόγου
– Βιβλιογραφία
– Ευχαριστίες
Στο Εισαγωγικό κείμενο (σελ. 7), του ξεχωριστού φίλου, συγγραφέα, λογοτέχνη και εκδότη Ματθαίου Φραντζεσκάκη, με τον τίτλο “Η Κρήτη έγραψε την Ελληνική, χρυσή σελίδα, του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου¨, διαβάζουμε:
«Καθοριστική υπήρξε η σημασία της Μάχης της Κρήτης για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τεράστιας συμβολής υπήρξε η Ηρωική Αντίσταση του Κρητικού Λαού, ο οποίος μαζί με τους ένοπλους Μαχητές, Έλληνες, Βρετανούς, Νεοζηλανδούς, Αυστραλούς και Καναδούς κατάφερε να καθυστερήσει για έξι ολόκληρες εβδομάδες το σχέδιο Μπαρμπαρόσα, που αφορούσε στην εισβολή και κατάληψη της Σοβιετικής Ένωσης από το γερμανικό στρατό. Η καθυστέρηση αυτή ήταν σημαντική επίσης και για τη ματαίωση του σχεδίου Ιζαμπέλα, που προέβλεπε την από αέρος κατάληψη του Γιβραλτάρ και στη συνέχεια την από αέρος απόβαση των Γερμανών στην Κύπρο και στη Μάλτα, περιοχές που οι Βρετανοί διατηρούσαν στρατιωτικές βάσεις. Οι γερμανικές απώλειες υπήρξαν βαρύτατες. Ο Χίτλερ μετά την αποτυχία του σχεδίου του στην Κρήτη και τον αφανισμό χιλιάδων αλεξιπτωτιστών, ζήτησε να διαλυθεί το επίλεκτο σώμα των στρατιωτών αυτών.
Δώδεκα ιστορικές ημέρες χρειάστηκαν για να καταληφθεί το νησί της Κρήτης. Από την πρώτη στιγμή της επίθεσης, η Αντίσταση του άμαχου πληθυσμού υπήρξε συγκλονιστική. Μετά την κατάληψη, το Τρίτο Ράιχ προχώρησε σε απάνθρωπα αντίποινα εναντίον των Κρητικών εκτελώντας εκατοντάδες ομήρους, αφανίζοντας ολόκληρα χωριά. Στις 2 Ιουνίου 1941, πραγματοποιήθηκε το πρώτο Ολοκαύτωμα στο χωριό Κοντομαρί, όπου τουφεκίστηκαν εικοσιπέντε Κρητικοί. Την επόμενη ημέρα, στις 3 Ιουνίου, ακολούθησε το χωριό Κάνδανος. Οι Γερμανοί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το χωριό, αφήνοντας πίσω τους τρεις επιγραφές, σημαντικά Ιστορικά Μνημεία – σήμερα- μοναδικά σ’ όλη την Ευρώπη για τα εγκλήματα που διέπραξαν, αλλά και την σθεναρή Κρητική Αντίσταση που αντιμετώπισαν. Τα μαρτυρικά χωριά της Κρήτης, που είναι πολλά, μας θυμίζουν πάντα την απαξίωση που δείχνει ο φασισμός στην ανθρώπινη ζωή, την αγριότητα, τη σκληρότητα και τη φρίκη που μπορεί να προκαλέσει στις κοινωνίες των ανθρώπων.
Στα περήφανα βουνά της Κρήτης, στον Ψηλορείτη, στα Λευκά όρη, στη Δίκτη, οι Κρητικοί συνέχισαν τον Αγώνα τους μέχρι την ώρα της Λευτεριάς. Ο Νίκος Καζαντζάκης θυμάται: “Ένας Κρητικός χωριάτης όταν με είδε να ξαφνιάζομαι για την παλληκαριά και την αυτοθυσία των Κρητικών, μου είπε τα καταπληκτικά τούτα λόγια: Γιατί παραξενεύεσαι; Εμείς ξέραμε πως γράφαμε ιστορία”.
Πράγματι, γράψαμε Ιστορία! Χρέος μας να τη θυμόμαστε και να την προβάλουμε. Είναι ο θρύλος που πρόσθεσε την ελληνική, χρυσή σελίδα στην Παγκόσμια Ιστορία.
Οι σελίδες αυτού του βιβλίου είναι αφιερωμένες σε όλους τους προγόνους μας, ελάχιστη ανταπόδοση στον ηρωικό τους αγώνα. Ελάχιστο ευχαριστώ στις θυσίες τους. Ένα μικρό λιθαράκι Μνήμης, για να παραμείνουν “Αθάνατοι” στο παρόν και στο μέλλον». (σελ. 7)
Έπονται οι περιεκτικοί Χαιρετισμοί: α) του Αντιπεριφερειάρχη Χανίων κ. Νικ. Καλογερή, ο οποίος διατυπώνει την ευχή συνέχισης «να γράφουμε Ιστορία», β) του Δημάρχου Χανίων κ. Παναγ. Σημανδηράκη, τονίζοντας ότι: «η παρούσα έκδοση, μπορεί να συνεισφέρει στην Ιστορία του τόπου μας, μόνο με θετικό τρόπο…», και τέλος γ) του Δημάρχου Πλατανιά, κ. Μαλανδράκη, στου οποίου τον περιεκτικό, επίσης, Χαιρετισμό, τονίζεται μεταξύ των άλλων και «το χρέος μας, να διαφυλάξουμε και την αδιαμφισβήτητη ιστορικότητα του αεροδρομίου Μάλεμε, σημείο αναφοράς της Μάχης, και να διατηρήσουμε τα μηνύματά του, όπως αρμόζει στους λαούς, που σέβονται την Ιστορία τους, και τιμούν τον Πολιτισμό τους…» (σελ. 12).
Στον “Πρόλογό” του, τέλος, ο κ. Λευτέρης Λαμπράκης (σελ. 15), μεταξύ των άλλων τονίζει:
«Με συγκίνηση και δέος στεκόμαστε απέναντι στην Ιστορία που από τα πρώτα παιδικά μας χρόνια, όλοι οι Κρητικοί μαθαίνουμε από τους παππούδες και τους γονείς μας, από τους συγγενείς και τους δασκάλους μας. Μαθαίνουμε για τον απαράμιλλο ηρωισμό των προγόνων μας ενάντια στην επεκτατική μανία και τις θηριωδίες της ναζιστικής Γερμανίας. Μαθαίνουμε για τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε στην πορεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο ηρωισμός αυτός. Μαθαίνουμε για τα δεινά που υπέστησαν για τον ηρωισμό αυτό, τα καμένα χωριά, τους εκατοντάδες τουφεκισμένους, τα μαύρα μαντήλια που σκέπαζαν τα κεφάλια των γυναικών, για χρόνια μετά, μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Η Ιστορία αυτή, γεγονότα γενναιότητας, θάρρους, περηφάνιας, συγκίνησης, αλλά και οδύνης και πόνου, καταγράφεται σ’ αυτό το βιβλίο. Ακόμη, οι συγκλονιστικές σελίδες των πολεμικών ανακοινωθέντων, όπως αυτά αποτυπώθηκαν στις ελληνικές εφημερίδες της εποχής, που εκδίδονταν στο εξωτερικό, κυρίως στην Αίγυπτο, καθώς όλες οι ελληνικές ήταν επιταγμένες, λογοκριμένες από τους Γερμανούς και εξυπηρετούσαν τους σκοπούς της Βέρμαχτ. Επίσης, φιλοξενούνται μαρτυρίες, απόψεις και γνώμες στρατιωτών και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, όπως και κρίσεις για τη μεγάλη σημασία των δώδεκα αυτών ημερών που σημάδεψαν την Ελληνική και Παγκόσμια Ιστορία. Μία αναφορά στις σπουδαιότερες εκδόσεις για τη Μάχη της Κρήτης και ένα “προσκλητήριο” στα χωριά του Νησιού μας που παραδόθηκαν στην εκδικητική φλόγα των καταχτητών ολοκληρώνουν τον παρόντα τόμο. Οι φωτογραφίες, οι προκηρύξεις, τα φύλλα των εφημερίδων, οι ανακοινώσεις που τοιχοκολλούσαν οι Γερμανοί, απειλώντας τον λαό της Κρήτης για τυχόν αντιδράσεις και αντίσταση, συμπληρώνουν το περιεχόμενο και ζωντανεύουν τα κείμενα.
Ένα βιβλίο, που συνθέσαμε, μετά από την επιμονή του Ματθαίου Φραντζεσκάκη, σκύβοντας με επιμέλεια πάνω από τις πηγές και συγκεντρώνοντας με ευλάβεια όλα εκείνα τα στοιχεία που θα ξετύλιγαν το κουβάρι της Κρητικής Εποποιίας, με σεβασμό στα ντοκουμέντα και τα τεκμήρια, επιχειρώντας μια διαφορετική ανάγνωση, αφιέρωμα στη Μνήμη των προγόνων μας.
Αφιέρωμα στη Μνήμη όλων εκείνων που “ήξεραν πως έγραφαν Ιστορία”». (σελ. 15).
Όντως, είμαστε μπροστά σε έναν θησαυρό, απλωμένο σε 200 και πάνω σελίδες βιβλίου, αφιερωμένου στην ανεπανάληπτη Μάχη της Κρήτης του ‘41.
Εξ’ αρχής μας εκπλήσσει η τόσο ενδιαφέρουσα και πολύτιμη εικονογράφηση του έργου, που συνιστά όντως θησαυρό.
Στη συνέχεια, η αναλυτική παρουσίαση των συγκλονιστικών και αξέχαστων εκείνων ημερών, οι πρωταγωνιστές και τα βιώματά των (ανδρών, γυναικών και παιδιών της Κρήτης) και βέβαια των εχθρικών δυνάμεων.
Και δεν ξεχνιούνται οι σύμμαχοί μας!
Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα και τόπο απ’ άκρη σ’ άκρη, του μαρτυρικού μας Νησιού! Σ’ αυτό το έργο συγκλονίζουν τα πάντα και το φωτογραφικό του υλικό, μας καθηλώνει!
Οι ευχές μας για όλους τους συντελεστές του έργου, είναι λίγες και φτωχές! Πάντα άξιοι, όλοι σας. Καλή συνέχεια!…
