Αγαπητοί αναγνώστες,
καλημέρα σας και στους εορτάζοντες: Χρόνια πολλά!
Αρχές της δεύτερης εβδομάδας του Νοέμπρη (7-13/11) ξεκινούμε το γράψιμο της ύλης της συνεργασίας μας αυτής.
Παραμονές δηλαδή της Μεγάλης γιορτής των «Παμμεγίστων Ταξιαρχών: Μιχαήλ και Γαβριήλ και λοιπών Ασωμάτων Δυνάμεων», κατά το εορτολόγιο της εκκλησίας μας (8/11), αλλά και προπαραμονής του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης (9/11), γιορτής μεγάλης και για τα Χανιά μας, τα Παχιανά, τον μεγαλοπρεπή μας Άγιο Νεκτάριο και τα ιδρύματά του, όπου θα μεταβούμε όλοι μας για προσκύνημα και συμμετοχή μας στην πάνδημη πανήγυρη Του!
Μετά από μια ανάσα, φτάνουμε χτες (11/11) στη γιορτή του πολιούχου Μεγαλομάρτυρα Αγίου Μηνά, προστάτη του Μεγάλου Κάστρου -προσκυνούμε τη Χάρη Του- κι όταν βρεθούμε κοντά Του, πάμε, προσκυνούμε κι ανάβουμε το κεράκι μας!
Σήμερα (Παρασκευή 12/11), η γιορτή τ’ αϊ-Γιαννιού του Ελεήμονα, κι αύριο Σάββατο (13/11) Ιωάννου του Χρυσόστομου και της Μητέρας Του Ανθούσας, οι γιορτές!, και βέβαια την ίδια μέρα, και Δαμασκηνού του Νεομάρτυρα!
*** *** ***
Μια ματιά τώρα και στο Ιστορικό Εορτολόγιο των ημερών:
7-13 Νοεμβρίου:
Κυριαρχεί το Αρκάδι των αιώνων, προπάντων βέβαια, του ιστορικού, μαρτυρικού και ένδοξου 1866: Χρέος μας, να θυμηθούμε ότι από τον Ιούλιο του 1866, ισχυρό στρατιωτικό απόσπασμα στέλνει ο Ισμαήλ πασάς στ’ Αρκάδι, για να συλλάβει την εκεί Επαναστατική Επιτροπή. Δεν κατόρθωσαν όμως τίποτε, εκτός από βανδαλισμούς και πολλές καταστροφές. Ωστόσο, τέλη Σεπτεμβρίου του 1866 έρχεται στην Κρήτη ο συν/ρχης Κορωναίος, με μικρό αριθμό εθελοντών μαζί του, και φτάνουν στ’ Αρκάδι. Ενθουσιώδης η υποδοχή τους. Αμέσως, μάλιστα, τον ανακήρυξαν Αρχηγό της Επανάστασης. Στις αμέσως μετά συζητήσεις τους, ο Ηγούμενος Γαβριήλ επέμενε όπως: «Η Αντίσταση μας να γίνει στο Μοναστήρι», κι όχι με κλεφτοπόλεμο, που επέμενε ο Κορωναίος. «Έχομεν εδώ τις οικογένειες μας, πιστεύομε στη θεία βοήθεια, και είναι η Μονή για μας, ιερό Καταφύγιο!» (Δες: Χρ. Π. Κόσσιωρη: “Ελληνικά Ολοκαυτώματα”, εκδ. Αρχύτας, Αθήνα, 2021, σ. 192). Τότε ο Κορωναίος αφήνει στη Μονή Φρούραρχο τον ανθ/γό Δημακόπουλο και εκείνος ξεκινά για τις γύρω επαρχίες, στρατολογώντας πολεμιστές!
Συγκεντρώθηκαν περίπου 250 ένοπλοι και Ομάδα φρουρών, γύρω της Ι. Μονής. Ωστόσο, ο τουρκικός στρατός είχε παρατάξει 5-6 χιλιάδες πεζούς, 200 ιππείς και 1200 Αλβανούς με Αρχιστράτηγό τους τον Ναϊλή Πασά! Ο πασάς στέλνει μήνυμα στον Γαβριήλ: «Να εγκαταλείψουν το Αρκάδι, γιατί θα τους επιτεθεί, αν μείνουν εκεί». Και ο Ηγούμενος του απάντησε: «Μολών λαβέ!», «Κι αν θέλεις τ’ άρματα μας, έλα να τα πάρεις!»
Τη νύχτα της 7-8 Νοεμβρίου ξεκινά ο Μουσταφά πασάς με 3 φάλαγγες και φθάνουν την αυγή της 8ης Νοεμβρίου 1866, τη μέρα της γιορτής της Μονής και του Ηγουμένου Γαβριήλ στην είσοδο του ναού.
Σταματά τη Θεία Λειτουργία ο Ηγούμενος, υψώνει τα χέρια του στα Ουράνια και μεγαλόφωνα λέει: «Αδέρφια μου, γλυκύτερος θάνατος από του ν’ αποθάνει κανείς για την Πίστη και την Πατρίδα του δεν υπάρχει! Το Ιερό μας Ευαγγέλιο τονίζει: Αφού θάνατος δεν υπάρχει, μεταβαίνουμε όλοι στους Ουρανούς! Γι’ αυτό ας πολεμήσουμε ηρωικά. Ζήτω η Ελευθερία μας!»
Τα ίδια περίπου τόνισε και ο γενναίος Ανθ/γός Δημακόπουλος, ο φρούραρχος της Μονής, δίπλα του. Κι η φονικότατη μάχη ξεκίνησε… Κράτησε όλη τη μέρα της 8ης Νοεμβρίου. Ενισχυμένοι οι Τούρκοι συνέχισαν με ορμή. Παντού πτώματα, παντού σκοτωμένοι! Κι η συρροή για την πυριτιδαποθήκη αρχίζει. Εδώ, σε λίγο, θα τελεστεί το ολοκαύτωμα! Να τος ο Γιαμπουδάκης, κατερχόμενος προς τη θύρα της πυριτιδαποθήκης, φωνάζοντας: «Αδέρφια, θα δώσω φωτιά στο μπαρούτι, για να μην πέσουμε στα χέρια των Τούρκων. Κι αν θέλει κανείς να βγει έξω, να βγει, για να μην έχω εγώ το κρίμα τους!» Όλοι, όμως, φωνάζουν: «φωθιά στο μπαρούτι!» και ο Γιαμπουδάκης πυροβολεί με την πιστόλα του!
Ακαριαία το πυρ μεταδίδεται παντού. Τα γεμάτα μπαρούτι βαρέλια φέρνουν τεράστια έκρηξη και τόσο τρομακτικό θόρυβο, που λέγανε πως έφτασε ως το Ηράκλειο… (Δες: Θεοχ. Δετοράκη: “Ιστορία της Κρήτης”, Αθήνα, 1986, σ. 367 κ.ε.)
«Η Μονή σωριάστηκε σε φλεγόμενα ερείπια. Οι περισσότεροι Έλληνες σκοτώθηκαν και μαζί τους εκατοντάδες Τούρκοι…» (σ. 37). Δραματικές λεπτομέρειες από τη φρίκη του δράματος τ’ Αρκαδίου διέσωσε ο Αμερικανός πρόξενος Χανίων Stillman. Επίσης, πολλές και πολύτιμες πηγές συγκέντρωσε στο μνημειώδες έργο του: “Το Αρκάδι, δια των αιώνων”, 1938, ο Τιμόθεος Βενέρης.
Στο σημείο αυτό, ως παλαιός Δάσκαλος (1957-1986) δεν γίνεται να ξεχνώ, αξέχαστες συγκινήσεις που έχω ζήσει, αρκετές φορές, στον ιερό και καθαγιασμένο αυτόν μαρτυρικό χώρο, στο Αρκάδι, κατά τις εκδρομές του σχολείου μου, είτε στο Σέλινο είτε συχνότερα στα Χανιά κατά τα τελευταία χρόνια της διδασκαλικής μου θητείας.
Φτάναμε, λοιπόν, με το λεωφορείο από το Σέλινο στα Χανιά, συνεχίζαμε για το Ρέθυμνο και τ’ Αρκάδι με τα παιδιά Ε’-ΣΤ’ τάξεων. Η εκδρομή ημερήσια, μ’ όλα της τα προβλήματα λόγω της απόστασης. Μένουν πάντως ως αξέχαστα βιώματα, αυτές μας οι εκδρομές. Κι ευχή μας να έχουν την υγεία τους οι τότε μαθητές μας και να θυμούνται αυτά τα αξέχαστα βιώματά τους, που αξιώθηκαν και έζησαν παιδιά, κι εγώ προσωπικά, σκέφτομαι σήμερα πώς αποφάσιζα τέτοια ταλαιπωρία, Σέλινο – Χανιά – Ρέθυμνο – Αρκάδι και τ’ απόγευμα επιστροφή 40 παιδιών…
Δοξασμένη όμως η Χάρη του Θεού και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών η προσευχή, καθώς προσκυνούσαμε κι ανάβαμε το κεράκι μας, και πριν ξεναγηθούμε και κεραστούμε εκεί απ’ έξω στο αναψυκτήριο. Και πάλι και πάντα, ώστε να ζω, δοξασμένος ο Μεγαλοδύναμος. Η βοήθεια Του, στο έργο μας απέραντη, αξέχαστη, ευλογημένη!
*** *** ***
Δεν φανταζόμασταν ξεκινώντας τη σημερινή μας συνεργασία ότι το πρώτο της μέρος, τα εορτολογικά της εβδομάδας, θα ‘παιρναν αυτήν την έκταση. Δεν πειράζει όμως, νομίζομε. Το τόσο ενδιαφέρον Εορτολόγιο, οι μεγάλες ώρες της Κρητικής μας Ιστορίας, στη συνέχεια, πώς να παραλειφθούν. Έτσι στον λίγο χώρο που μας μένει θα σταθούμε απλά στον σχολιασμό τους! Έγραφα τα παραπάνω κείμενα μου μέσα στο Σαββατοκύριακο, γιατί: Τρίτη πρωί έφευγα για Ηράκλειο (η συνέχιση αυτή· γνωστή), και έπρεπε έγκαιρα να παραδοθεί στην εφημερίδα η συνεργασία μου.
Δευτέρα πρωί (8/11) όμως, ανοίγοντας τα “Χανιώτικα νέα”, διαβάζω, σ. 3: της εκλεκτής φίλης, Φωτεινής Σεγρεδάκη, το επίκαιρο κείμενο, πληρέστατο, επετειακό, θαυμάσιο.
Φτάνω στις σ. 32-33, όπου η εργασία της ανεξάντλητης ειδικής συνεργάτιδας των Γ.Α.Κ., με προφορά από τα γυμνασιακά της χρόνια ως τα σήμερα, στον μοναδικό και ιερό αυτόν χώρο, του Γ.Α.Κ. και μελετώ ξαφνιασμένος, το τουρκικό δημοτικό τραγούδι για το Ολοκαύτωμα της Ιεράς Μονής του Αρκαδίου, συγκλονίζομαι. Εκτιμώ τα μελετώμενα και κατενθουσιάζομαι από την αξία και την πρωτοτυπία τους· και σκέφτομαι: Γιατί να δημοσιεύσω εγώ τα παραπάνω δικά μου γραπτά; Δεν τ’ αφήνω όμως! Σκέφτομαι τις αναμνήσεις των μαθητών μου, όταν πηγαίναμε, για χρόνια, εκδρομείς προσκυνητές στ’ Αρκάδι! Δακρύζω ενθυμούμενος τη στιγμή που στηνόμασταν όλοι, κάτω από το εντοιχισμένο επίγραμμα του αοίδιμου Ιεράρχη, συντάκτη του Τιμόθεου Βενέρη, εκεί στον τοίχο της πυριτιδαποθήκης, και που το απαγγέλαμε όλοι δακρυσμένοι, λέγοντας:
«Αυτή η φλόγα π’ άναψε, μέσα εδώ στην κρύπτη,
κι απ’ άκρου σ’ άκρο φώτισε τη δοξασμένη Κρήτη,
ήτονε φλόγα του Θεού, μέσα εις την οποίαν,
Κρήτες ολοκαυτώθησαν, για την Ελευθερίαν!»
Για όλα αυτά τα βιώματα, δικά μου και την αξέχαστων μαθητών μου, τόσων χρόνων, δημοσιεύω σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια, κατασυγκινημένος! Χαρά μου, να τα διαβάσουν, να τα θυμηθούν και να πάνε τα παιδιά τους προσκυνητές. Το ιερό Αρκάδι, περιμένει πάντα.
Ευχαριστούμε που μας διαβάσατε!
