Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα σας και Χρόνια Πολλά!
Μεγάλη, πολύ μεγάλη μέρα, σήμερα! Γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, δηλαδή τη μέρα που ο Αρχάγγελος Γαβριήλ έφερε στην Παναγία μας, την ευχάριστη αγγελία της Θείας Χάρης ότι θα γεννήσει τον Υιό του Θεού, τον Σωτήρα του Κόσμου!
Θαυμάσιο το απολυτίκιο της γιορτής. Χρέος μας να το προσέξουμε, και αν έχουμε τη δυνατότητα, να το ψάλλουμε. Λέει:
«Σήμερον της σωτηρίας ημών το Κεφάλαιον, και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις· ο Υιός του Θεού, Υιός της Παρθένου γίνεται, και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται. Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν· Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου».
Σήμερα, επίσης, το Έθνος μας γιορτάζει με πολύ ενθουσιασμό, την επίσης μεγάλη, την πιο μεγάλη και ιστορική μέρα της Πατρίδας μας, την Εθνική γιορτή μας, την 200η επέτειο της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας (1821, 25η Μαρτίου/ 2021, 25 Μαρτίου), δηλ. από πέρυσι τέτοια μέρα!
Απ’ άκρη σ’ άκρη της Πατρίδας μας, και από τον Ελληνισμό μας, του Εξωτερικού, πανηγυρίζομε για τον ξεσηκωμό του Γένους! Γιορτάζουμε την εθνική μας Παλιγγενεσία, τελούμε Δοξολογίες και Μνημόσυνα Πεσόντων, Μαρτύρων, Θυσιασθέντων, απ’ άκρη σ’ ακρή της Πατρίδας μας.
Καταθέτουμε με βαθύτατο σεβασμό στέφανα στα Μνημεία τους, γίνεται ανάκρουση του Εθνικού μας Ύμνου, έπαρση της Σημαίας και παρελάσεις στη συνέχεια, έκφραση του χρέους μας στους αθάνατους Ήρωες της Ελευθερίας μας! Γι’ αυτό και σ’ όλες αυτές τις τελετές και εκδηλώσεις δεν απουσιάζει κανείς· όλοι μετέχουμε, ζητωκραυγάζουμε, χειροκροτούμε, από χρέος και μόνον κινούμενοι!
Ενδιάμεσα της μεγάλης και διπλής παραπάνω γιορτής, δεν ξεχνούμε: να μνημονεύσουμε για τις 23/3 τη γιορτή “Νίκωνος και των συν αυτώ 199 ιερομαρτύρων”.
«Ο άγιος Νίκων, γεννήθηκε στη Νεάπολη της Ιταλίας, την εποχή του ηγεμόνα Κυντιανού, από πατέρα ειδωλολάτρη και μητέρα Χριστιανή, η οποία τον γαλούχησε σύμφωνα με τα ευαγγελικά δόγματα. Σε νεαρή ηλικία έγινε στρατιωτικός και πολύ γρήγορα διακρίθηκε για την ανδρεία και την πειθαρχία του. Η ψυχή του όμως, ποθούσε τον βίο της άσκησης και της αφιέρωσης. Γι’ αυτό ξεκίνησε για την περιοχή της Κωνσταντινουπόλεως, έκανε όμως μία πρώτη στάση στη Χίο. Εκεί δέχτηκε το Άγιο Βάπτισμα και αφιερώθηκε στην ασκητική ζωή και στη μελέτη των Αγίων Γραφών.
O τοπικός επίσκοπος, διέκρινε τα χαρίσματά του και τον χειροτόνησε πρεσβύτερο και λίγο αργότερα τον τοποθέτησε ηγούμενο 190 αδελφών για να τούς νουθετεί και να τούς καθοδηγεί. Πολύ γρήγορα, η συνοδεία απέκτησε μεγάλη φήμη. Όμως όταν εκοιμήθησαν οι γονείς του, ο Άγιος και η συνοδεία του, μαζί με άλλους εννέα, σχημάτισαν μια ευσεβέστατη αδελφότητα και εγκαταστάθηκαν στη Σικελία. Σύντομα όμως δέχθησαν την επίθεση του ηγεμόνα και αφού συνελήφθησαν, υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια και τέλος θανατώθηκαν».
Για τις 26/3 έχομε στο ιερό μας συναξάρι, τη Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, που ως γνωστόν έφερε το χαρμόσυνο μήνυμα στον Ζαχαρία ότι «η στείρα και γριά γυναίκα του Ελισάβετ θα γεννήσει γιο!»
Για τις 28/3, επίσης, ενθυμούμεθα και εορτάζομε την ιερή μνήμη του Αγίου Ηρωδίωνα, ενός από τους Εβδομήκοντα Αποστόλους. Γράφει το Συναξάρι:
«Ο άγιος Ηρωδίων ανήκε στον κύκλο των εβδομήκοντα Αποστόλων του Κυρίου. Μετά την ανάληψη του Χριστού, ο άγιος αφοσιώθηκε στη διάδοση του Ευαγγελίου και υπήρξε συνεργάτης των 12 Αποστόλων και ιδιαίτερα του Απόστολου Πέτρου. Μετά τον μαρτυρικό θάνατο του απόστολου Ανδρέα του Πρωτόκλητου, στην εκκλησία της Πάτρας επίσκοπος έγινε ο Ηρωδίων. Από τη νέα του θέση έδειξε όλες τις αρετές που τον κοσμούσαν. Για τη χριστιανική του όμως δράση, συνελήφθη από τους Ιουδαίους και τους ειδωλολάτρες. Αφού τον έδειραν άγρια και τον λιθοβόλησαν, στο τέλος τον έσφαξαν με τον πιο ωμό τρόπο. Έτσι με μαρτυρικό τρόπο επισφράγισε την πίστη του στον Σωτήρα και Λυτρωτή του Κύριο».
Βέβαια, για τη χθεσινή μεγάλη μέρα της Πίστης μας, όλοι γνωρίζουμε από το Εορτολόγιο, τι σημαίνει: 27/3: Γ’ Κυριακή των Νηστειών: Της Σταυροπροσκύνησης η μεγάλη γιορτή. Και είναι η μέση της Τεσσαρακοστής. Η σημερινή μεγάλη μέρα, με τη δύναμη του Σταυρού που προσκυνούμε στις εκκλησίες μας σήμερα, μας ενισχύει, μας ενδυναμώνει για να προχωρήσουμε και ν’ αξιωθούμε να φτάσουμε στη λαμπροφόρο Ανάσταση.
Και δυο μόνο εγγραφές στο σημερινό ιστορικό εορτολόγιο, λόγω χώρου.
21/3/1800: Με τη Συνθήκη της Κων/πόλεως, η Ρωσία παραχωρεί στην Τουρκία τα Ιόνια νησιά μας! (Οποίον έγκλημα…)
24/3/1821: Σε συγκινητική δοξολογία, στις όχθες του ποταμού Νέδωνα Καλαμών, οι Μανιάτες και Μεσσήνιοι πολεμιστές δίνουν τον όρκο της Ελευθερίας. Πρώτος ορκίζεται ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ως Αρχηγός, λέγοντας με δάκρυα στα μάτια: «Ίνα αμύνου την Πατρίδα και μόνος και μετά πάντων, και ιερά τα πάτρια τιμήσω!» Στη συνέχεια και οι άλλοι Οπλαρχηγοί ειπόντες: «Ίνα μη καταισχύνομεν τα όπλα τα ιερά, ούτε εγκαταλείψωμεν τον παραστάτην…».
25/3/1821: Η ημέρα αυτή -γνωρίζομεν όλοι- καθιερώθηκε ως επίσημη επέτειος της έκρηξης της Ελληνικής Επανάστασης, αν και όπως ξέρουμε η έναρξη του Αγώνα είχε αρχίσει λίγο πιο πριν. Η επίσημη καθιέρωση έγινε με Διάταγμα του Όθωνα, το 1838, το οποίο «εξήρε τη σύμπτωση της Εθν. Παλιγγενεσίας με την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που συμβολίζει την Αναγέννηση!».
Το εορτολόγιο το ιστορικό θα το συμπληρώσουμε την επόμενη βδομάδα.
Για τη συνέχεια σήμερα θα σταθούμε με λίγες έστω γραμμές στην πρόσφατη ετήσια έκδοση του Δήμου Χανίων. Αναφερόμαστε, στο πασίγνωστο σε όλους σας: “Εν Χανίοις”, στην εφετινή -από χθες- έκδοσή του, τόμος 15ος, Χανιά, 2021, σχ. 8ο, σ. 330, αφιερωμένου στην 200η επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Ξεκινούμε με τα Χαιρετιστήρια στην έκδοση μηνύματα: α) του κ. δημάρχου Χανίων, ο οποίος μεταξύ των άλλων τονίζει:
«…Με ιδιαίτερη χαρά ο Δήμος Χανίων παραδίδει στους αναγνώστες τον 15ο τόμο της ετήσιας έκδοσης “Εν Χανίοις” ενός θεσμού, που συμπληρώνει πλέον 47 χρόνια κυκλοφορίας.
Με επιστημονική εγκυρότητα και πρωτοτυπία στις σελίδες του τόμου φιλοξενούνται κάθε χρόνο σημαντικές επιστημονικές εργασίες, αναφορικά με την τοπική ιστορία, τη λαογραφία, τις ανθρωπιστικές επιστήμες, τις τέχνες. Επιστήμονες και ερευνητές επιλέγουν τη συγκεκριμένη έκδοση για να μοιραστούν τον πνευματικό τους μόχθο, να ενημερώσουν, να προβληματίσουν, να “συζητήσουν” με τους αναγνώστες. Μάλιστα, για πρώτη φορά φέτος θεσπίστηκε η συγκρότηση επιστημονικής επιτροπής σχετικής με το θεματικό αντικείμενο του τόμου, που αξιολόγησε τα παραληφθέντα κείμενα η οποία αποτελείται από καθηγητές Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και έμπειρους Χανιώτες φιλολόγους.
Η ανά χείρας έκδοση, η οποία φέρει την αιγίδα της Επιτροπής “Ελλάδα 2021”, είναι αφιερωμένη στη συμπλήρωση των 200 ετών από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, σε απόλυτο συσχετισμό με το επετειακό έτος. Ακολούθως, η εν λόγω έκδοση αποτελεί ουσιαστικά ένα ταξίδι, με βασικό σταθμό την Κρήτη και τις περιπέτειές της στην ένδοξη ιστορική της διαδρομή, δίνοντας άφθονη τροφή για σκέψη στο αναγνωστικό κοινό.
Διαθέσιμος πλέον και σε ψηφιακή μορφή, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, ο τόμος θα είναι προσβάσιμος σε όλους και κυρίως θα παραμείνει αναλλοίωτος στον χρόνο». Παναγιώτης Σημανδηράκης – δήμαρχος Χανίων και β) της κ. Γιάννας Αγγελοπούλου- Δασκαλάκη, προέδρου της Επιτροπής “Ελλάδα 2021”, η οποία εύστοχα τονίζει, μεταξύ των άλλων, και ότι:
«…Η Ιστορία γράφεται μνημονεύοντας γεγονότα και ήρωες. Η φετινή έκδοση “Εν Χανίοις 2021” μεταφέρει την τοπική ιστορία της εξέγερσης στην Κρήτη στο κέντρο του προβληματισμού μας για την εθνική μας ιστορία. Παραδίδει ένα σύνολο μελετών που συμβάλλουν στην αναγκαία προσπάθεια εθνικής αυτογνωσίας.
Μέσα από επιμελή και ιστορικώς τεκμηριωμένα κείμενα, η τοπική ιστορία γίνεται εθνική μέσα από διαχρονικές αξίες οι οποίες σφυρηλάτησαν το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, όπως η Ελευθερία και η Αυτοδιάθεση.
Η Επιτροπή “Ελλάδα 2021” θέτει υπό την αιγίδα της τη φετινή, αφιερωμένη στην επέτειο των 200 χρόνων μετά την Επανάσταση, έκδοση του Δήμου Χανίων, η οποία επί 15 έτη κυκλοφορεί κάθε χρόνο την 1η Δεκεμβρίου. Στην ιστορική, δηλαδή, ημερομηνία της επετείου της επίσημης Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, την 1η Δεκεμβρίου 1913.
Ο φετινός 15ος τόμος, αφιερωμένος στην Ελληνική Επανάσταση, τιμά το παρελθόν και τους ανθρώπους που διαμόρφωσαν καθοριστικά τη μετέπειτα πορεία του νησιού αλλά και της χώρας. Ταυτόχρονα στρέφει το βλέμμα στο μέλλον, για να αναστοχαστούμε πάνω στη διαδρομή των δύο αιώνων της σύγχρονης Ελλάδας…».
Την Οργανωτική Επιτροπή της εφετινής έκδοσης του: “Εν Χανίοις”, απαρτίζουν οι κ.κ. 1) Γαλημιτάκη Σμαράγδη, φιλόλογος, εκπροσ. Συνδ. Φιλολόγων Χανίων, 2) Γιαννακάκης Ιωάννης, αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δ. Χανίων, 3) Περράκη Βαρβάρα, πρόεδρος Συνδ. Φιλολόγων Χανίων, 4) Σημανδηράκη Ζαχαρένια, ειδ. συνεργάτις των Γ.Α.Κ. και επιμελ. της έκδοσης, 5) Χουδαλάκη Παρασκευή, προϊσταμένη Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων.
Ενώ την Επιστημονική Επιτροπή, του παρόντος επετειακού τόμου “Εν Χανίοις, 2021”, οι: 1) Αλιγιζάκη Στέλλα, φιλόλογος, ιστορικός, 2) Αναστασόπουλος Αντ. αναπλ. καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας (Πανεπ. Κρήτης) και συνεργ. μέλος ΔΕΠ, Ινστ. Μεσογ. Σπουδών ΙΤΕ.
3) Ζέη Ελευθερία, επικ. καθηγήτρια Πανεπ. Κρήτης, 4) Κοκκινάκης Ιωανν. αναπλ. καθηγ. Πανεπ. Κρήτης, και 5) Λοχαΐτης Ρόδης, φιλόλογος, υπ. δ/ρας Σύγχρονης Ιστορίας.
Χρέος μας να σας ευχαριστήσουμε θερμά και να σας συγχαρούμε εγκάρδια.
Τέλος: Οι περιεχόμενες στον πολύτιμο τόμο μελέτες είναι οι παρακάτω δώδεκα:
1. ΑΛΙΓΙΖΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ
“Η έσχατη προσπάθεια οργάνωσης και αναζωπύρωσης του Κρητικού αγώνα σε συνεργασία με την Εθνική Διοίκηση – η αποστολή του Χατζημιχάλη Νταλιάνη”.
2. π. ΒΛΑΒΟΓΙΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ
“Ιστορικά στοιχεία από τον κώδικα της Μονής της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων για τους γενίτσαρους και την πυρπόληση της Μονής το 1821”.
3. ΔΕΡΕΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ
“Η προμήθεια όπλων και πολεμοφοδίων των Κρητικών κατά το 1ο έτος της επανάστασης του 1821”.
4. Δρ ΖΟΡΜΠΑΣ Β. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
“Δύο κείμενα του Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη για τον Εθνοϊερομάρτυρα Μελχισεδέκ, Επίσκοπο Κισσάμου”.
5. ΚΑΣΤΡΙΝΑΚΗΣ Ε. ΙΩΑΝΝΗΣ
“Δύο έντυπα βιβλία και ένα αγιοτριαδίτικο χειρόγραφο της Βυζαντινής μουσικής κατά την εθνική παλιγγενεσία του 1821”.
6. ΚΟΛΛΙΝΤΖΑΣ ΛΥΚ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ
“Περιπτώσεις πατριωτικών ασμάτων των Ελλήνων, καταγεγραμμένα στη Βυζαντινή σημειογραφία, στην έντυπη και χειρόγραφη παράδοση του ΙΘ΄ αιώνα”.
7. Δρ ΛΙΜΑΝΤΖΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
“Οι διπλωματικές και πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στον αποκλεισμό της Κρήτης από το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος (1828-1832)”.
8. ΜΑΡΑΚΗ ΜΑΡΙΑ
“Η απόβαση του Αιγυπτιακού στόλου στο λιμάνι της Σούδας στις 28 Μαΐου 1822”.
9. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΗΛ. ΚΩΣΤΗΣ
“Η μάχη στο Φραγκοκάστελο”
10. Δρ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΜΙΧ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
“Το Κατωμέρι της Επαρχίας Ρεθύμνου στην επανάσταση του 1821-1829”
11. ΣΗΜΑΝΔΗΡΑΚΗ ΖΑΧΑΡΕΝΙΑ
“Νικόλαος Ρενιέρης, Πρόεδρος της πρώτης Βουλής των Ελλήνων και Αρμοστής Κρήτης”.
12. ΚΟΥΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
“”Σκέψης Μακριγιάνη 1836” Μάχες της Σάμου και της Κρήτης”
Επιλογικές γραμμές: Πρωτότυπος ο χώρος για τον Επίλογό μας. Δεν γινόταν όμως κι αλλιώς! Έτσι, απ’ αυτή τη θέση θέλομε να ευχηθούμε στους εορτάζοντες των ημερών: Χρόνια πολλά, Υγεία. Να συγχαρούμε στη συνέχεια τους συντελεστές για το στήσιμο του Τόμου “Εν Χανίοις”, 2021, την Οργανωτική Επιτροπή, την Επιστημονική Επιτροπή, την ακούραστη επιμελήτρια της έκδοσης και πρώτιστα τους συγγραφείς των μελετών του τόμου. Το έργο τους είναι πολύτιμο. Να ‘χουν Υγεία και του Χρόνου!
Ευχόμαστε Χρόνια Πολλά σε όλους και καλή μελέτη του Τόμου! Γεια Σας!
Σημ.: Ο πρόλογος, για το έργο που έκαμε ο π. Μιχ. Ι. Βλαβογιλάκης, που αναφέραμε στο προηγούμενο φύλλο και εκ παραδρομής δεν γράφτηκε, είναι ο εξής: «Ξεκινώντας τη μελέτη του πολύτιμου όντως, νέου έργου του π. Μιχ. Ι. Βλαβογιλάκη “Αγιογραφικοί και Πατερικοί Οιωνοί” (Χανιά, 2022, σχ. 8ο, σελ. 360), αρχίζομε από τις φωτισμένες γραμμές (σελ. 7-9) του Θεοφιλέστατου Επισκόπου και Ηγουμένου της Ι.Μ. Αγ. Τριάδος των Τζαγκαρόλων, του Δορυλαίου Δαμασκηνού, ο οποίος εκτιμώντας ακριβοδίκαια το παρόν έργο του π. πρωτοπρεσβύτερου θεολόγου και ιστορικού ερευνητή Μιχ. Ι. Βλαβογιλάκη τονίζει μεταξύ των άλλων και τα κάτωθι: «Δεν θα μπορούσε…».
