“Ένα κοχύλι
αρκεί. Και ξαναβρίσκεις
τη θάλασσά σου.”
Στίχοι που στάζουν θάλασσα. Κύματα, όστρακα, θαλασσοπούλια, βάρκες, πελάγη, αμμουδιές, πρωταγωνιστούν στον ποιητικό κόσμο της Στέλλας Καντεράκη, όπως αυτός αποτυπώνεται στη συλλογή “Θαλασσογραφία” (αυτοέκδοση) που κυκλοφόρησε πρόσφατα.
Μια ποιητική γλώσσα σμιλευμένη μέσα στις αυστηρές απαιτήσεις των χάι-κου, αυτών των τρίστιχων ιαπωνικής προέλευσης ποιημάτων, που απαιτούν από τον ποιητή τη μέγιστη δυνατή πυκνότητα σκέψης και έκφρασης.
«… κι εδώ απαιτείται μέτρο, ρυθμός και αρμονία. Συνοχή, ενότητα, συσχετισμός λόγου και εικόνας (όπου υπάρχει) ώστε να προκύπτει ένα οπτικό και νοηματικό τοπίο, ένας πίνακας ζωγραφικής», σημειώνει η Αποκορωνιώτισσα ποιήτρια στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου, στο οποίο γίνεται λόγος για την ιδιαίτερη φιλοσοφία των χάι-κου, αλλά και τη σχέση που είχε αναπτύξει, μεταξύ άλλων, με αυτό το είδος ποιητικής έκφρασης ο Γιώργος Σεφέρης.
“Λευκά και μαύρα
πανιά μέσα στους στίχους.
κι άλλος Θησέας;”
Σαν θαλασσογραφίες τα ποιήματα – εικόνες της Στέλλας Καντεράκη, με συχνές αναφορές στην αρχαία ελληνική μυθολογία και ποιητική. Από τον Θησέα και τις Νηρηίδες, μέχρι τις Συμπληγάδες, τις Σειρήνες, τον Κρόνο, τον Ποσειδώνα, τις Μέδουσες και τις Γοργόνες. Μύθος και ποίηση, πλεγμένα μεταξύ τους, συνθέτουν ένα πανίσχυρο υγρό σκηνικό μέσα στο οποίο βυθίζονται βάρκες, άνθρωποι αλλά και στοιχεία της φύσης:
“Ρίχνει στο κύμα
λευκό το νόμισμά της.
Σβήνει η Σελήνη.”
Πενήντα χάι-κου που μιλούν για ναυάγια ονείρων και ρίχνουν δίχτυα στη θάλασσα της μνήμης. Ποιήματα που εικονοποιούν την απώλεια και τον θάνατο, την ερωτική επιθυμία και τον χρόνο που διαφεύγει αδιάκοπα. Τρίστιχα που άλλοτε μιλούν με εικόνες σπαρακτικές:
“Ορμά η νύχτα
μ΄ ένα πελώριο κύμα
στο μνήμα ναύτη”
Κι άλλοτε, με πείσμα, χαράζουν πορεία για νέα όνειρα, για ένα πιο ελπιδοφόρο αύριο:
“Στρείδια και φύκια
τινάζει απ’ τα φτερά της
και φεύγει η βάρκα.”
«Σε αυτό το βιβλίο λιτών διαστάσεων, τα χάι-κου έχουν συχνά, περισσότερες της μίας εικόνες, κλαδιά νοημάτων, μηχανισμών, διεργασιών και δρώσες δυνάμεις. Κάποτε δε, το υποκείμενο μετατρέπεται σε αντικείμενο, το αντικείμενο σε υποκείμενο είτε ταυτίζονται. Οι μηχανισμοί ξάφνου αλλάζουν θέση και πορεία, γίνονται σύμπλεγμα και αλλάζουν με τη σειρά τους τη λειτουργία του ποιήματος και την κατεύθυνση και τον προορισμό του “πλου”, την ενέργεια, το αποτέλεσμα, τις έννοιες και τις εξελίξεις ενός έργου, μιας πράξης, ενός φαινομένου.
Όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ίδια τη ζωή: πίσω από το μαύρο χρώμα, υπάρχουν και “δρουν” όλα τα χρώματα. Αμφισημία, πολυσήμαντο, πολυφωνία , “αφορισμός”. Αυτή είναι η μαγεία της ζωής. Η μαγεία της ποίησης», τονίζει η Στέλλα Καντεράκη στο προλογικό σημείωμά της.
Κι όντως, η “Θαλασσογραφία” της μπορεί να ιδωθεί σαν μια νοητή βάρκα, που με πανιά τα τρίστιχα χάι-κου και πυξίδα την αμφισημία του ποιητικού λόγου, ταξιδεύει τον κάθε αναγνώστη στο δικό του λιμάνι συγκινήσεων.
* Όποιος επιθυμεί να προμηθευτεί το βιβλίο μπορεί να επικοινωνήσει με τη Στέλλα Καντεράκη στο τηλέφωνο 28250-84246.
