Οι κοινωνίες που παρέχουν στα παιδιά ένα κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο στήριξης και πολιτισμικά εργαλεία για την ανάπτυξη τους επενδύουν στην πρόοδο και στην προκοπή τους.
Σήμερα, οι γονείς αδυνατούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες της γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών τους όσο μεγάλο κι αν είναι το ενδιαφέρον κι η φροντίδα τους.
Απαραίτητοι ουσιαστικοί σύμμαχοι τους οφείλουν να είναι ο Δήμος με τις δομές του και ενεργοί συμπολίτες.
Η συμβολή όλων γίνεται με τρεις βασικούς τρόπους, δηλαδή:
1. την ανάπτυξη της ζώνης της επικείμενης ανάπτυξης των παιδιών,
2. την ύπαρξη ενός κοινωνικού πλαισίου στήριξης και
3. τη χρήση πολιτισμικών εργαλείων.
Στο σημείωμα προτείνω τη δημιουργία της “Πόλης των Παιδιών” η οποία ενσωματώνει αυτούς τους τρεις τρόπους.
Τα πολιτισμικά εργαλεία
Πολιτισμικά εργαλεία για την εκπαίδευση των νέων είναι όλα τα αντικείμενα κι οι ιδέες που μας επιτρέπουν να επιτυγχάνουμε τους στόχους μας όπως: αριθμομηχανές, υπολογιστές, βιβλία, χάρτες, οι τρόποι γνώσης του κόσμου μας όπως τα Μαθηματικά κι η Φυσική, σημειογραφικά συστήματα, ημερολόγια, ρολόγια κ.α.
Αν αυτά τα πολιτισμικά εργαλεία χρησιμοποιούνται από παιδιά σε δραστηριότητες που έχουν άμεση αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους και τη φύση τότε η γνωστική και η συναισθηματική τους ανάπτυξη είναι δεδομένη. Γνωρίζουμε ότι η μνήμη εργασίας των μεγάλων παιδιών αναπτύσσεται με την έκθεση σε λύσεις κοινωνικών προβλημάτων, με πολυγνωσία, χωρική αντίληψη και γνώση πώς να συμπεριφέρονται.
Η πρόταση μου για τη δημιουργία ενός μοναδικού κέντρου εγγραμματισμού και ανάπτυξης, την “Πόλη των Παιδιών” συνθέτει πολλά επιστημονικά πεδία.
Η Πόλη των Παιδιών
Η παρακάτω πρόταση έχει δημοσιευτεί επανειλημμένα στα “Χανιώτικα νέα” (έτη 2002, 2006, 2009, 2010, 2012, 2014). Στα Χανιά, ο Δήμος κι οι δομές του έχουν την τεχνογνωσία και τα μέσα να δημιουργήσουν μια “Πόλη των Παιδιών” σε τμήμα του Πάρκου Ειρήνης και Φιλίας.
Η “Πόλη των Παιδιών” είναι ένα ανοικτό κέντρο εγγραμματισμού για μαθητές Δημοτικού Σχολείου που παρέχει ευκαιρίες κοινωνικοποίησης μεγαλύτερων παιδιών και εθελοντικής απασχόλησης τους.
Ο χώρος είναι σε επίκαιρη θέση, προσβάσιμος με μη χρησιμοποιούμενες κατασκευές.
Στην “Πόλη των Παιδιών” παιδιά – και επισκέπτες όλων των ηλικιών- μαθαίνουν, δημιουργούν και ενημερώνονται:
· για τις λειτουργίες και τις δομές ενός αστικού κέντρου με την δημιουργία του σε μινιατούρα,
· για την πανίδα, τη χλωρίδα και την κουλτούρα του Νομού,
· για δραστηριότητες που χαίρουν εκτίμησης στον πολιτισμό μας.
Στην “Πόλη των Παιδιών” συνυπάρχουν…
√ περίπτερο με μια μικρή έκθεση αγροτικών και ναυτικών εργαλείων,
√ υπαίθριος χώρος εκδηλώσεων με καντίνα,
√ χώρος προβολών ταινιών μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ για το Νομό,
√ εργαστήρι ανάπτυξης της χωρικής αντίληψης- κυκλοφοριακής αγωγής,
√ εργαστήρι πηλού και μικρό-κατασκευών,
√ γραφείο πληροφοριών για το Νομό με έκθεση φωτογραφιών και τοπικούς χάρτες,
√ περίπτερο ενημέρωσης για την προστασία της Φύσης και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
√ περίπτερο προβολής τοπικών προϊόντων,
√ μετεωρολογικός σταθμός,
√ έκθεση εργασιών για τα δικαιώματα των παιδιών.
√ χώρος με περιοδικά εκθέματα από Μουσεία της περιοχής τα οποία μπορούν να υλοποιούν μέρος των εκπαιδευτικών τους προγραμμάτων.
√ Κέντρο συντονισμού- γραμματεία-επιμελητεία- υπηρεσία ξεναγών.
Τα περίπτερα λειτουργούν με ευθύνη μεγαλύτερων παιδιών, εθελοντών και επαγγελματιών. Η “Πόλη των Παιδιών” μπορεί να λειτουργεί 15 μέρες από 25 Αυγούστου μέχρι 8 Σεπτεμβρίου απογευματινές ώρες και να αυτοχρηματοδοτείται.
Δεν χρειάζονται παρεμβάσεις στο χώρο, η ασφάλεια των παιδιών είναι εξασφαλισμένη και η μόνη απαίτηση είναι 6-12 μεταφερόμενα περίπτερα.
Σε κάθε Δήμο εθελοντές εκπαιδευτικοί, επιστήμονες, επαγγελματίες είναι πάντοτε διαθέσιμοι να προσφέρουν για ένα απόγευμα, τις γνώσεις και το μεράκι τους για την κοινή προκοπή.
Ήδη 2 ανεξάρτητοι φορείς δραστηριοποιούνται σε επαρχιακό Δήμο για να υλοποιούν μέρος των προτεινόμενων δράσεων της “Πόλης των Παιδιών”.
Τα οφέλη
Παιδιά που έχουν απασχοληθεί στην ‘Πόλη των Παιδιών’ μπορούν αργότερα να συγκροτήσουν ομάδες ‘βοηθών ξεναγών’.
Βοηθοί ξεναγοί υπάρχουν σε πολλές πόλεις…
Τους πιονέρους της Βουδαπέστης τους συνάντησα, καλοκαίρι 1988, όταν λειτουργούσαν ένα μικρό σιδηρόδρομο σε μεγάλο πάρκο. Οι νεαροί έφηβοι ήταν υπεύθυνοι των σταθμών, ταμίες, ξεναγοί, εισπράκτορες και συνοδοί, έτσι ο μόνος ενήλικας ήταν ο μηχανοδηγός του τραίνου.
Το καλοκαίρι 2011 εξυπηρετήθηκα από νεαρούς έφηβους –αγόρια και κορίτσια – βοηθούς Τουρισμού στην Κωνσταντινούπολη. Οι ξενόγλωσσοι έφηβοι που ήταν σε ομάδες στα τουριστικά αξιοθέατα έδιναν πληροφορίες σε χιλιάδες τουρίστες.
Μια παρόμοια οργάνωση παρατήρησα, το καλοκαίρι 2018, με έφηβους που παρείχαν πληροφορίες έξω από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Άμστερνταμ.
Και στις τρεις περιπτώσεις που απέχουν χρονικά 30 χρόνια, σε εντελώς διαφορετικά περιβάλλοντα, οι εντυπώσεις των επισκεπτών άριστες και τα οφέλη για τους έφηβους εθελοντές προφανή.
Συμπερασματικά
Η ‘Πόλη των Παιδιών’ είναι ένα μοναδικό πολιτισμικό εργαλείο – ένα παράλληλο δίκτυο άτυπης εκπαίδευσης για τα παιδιά μιας περιοχής.
Η ‘Πόλη των Παιδιών’ γίνεται αξιοθέατο κράχτης και σημείο αναφοράς για τους επισκέπτες μιας πόλης, Έλληνες και αλλοδαπούς.
Η δημιουργία της απαιτεί ελάχιστους πόρους.
Η λειτουργία της δημιουργεί άλλο ένα συνεκτικό κοινωνικό κρίκο στην πόλη που θα λειτουργεί.
Ελπίδα το σημείωμα να αναδημοσιευτεί, να φθάσει σε πολλά αστικά κέντρα και να υλοποιείται ανάλογα με τις ανάγκες των παιδιών.
