Πολεμώντας για δυο πατρίδες

Οι εμπλεκόμενες πλευρές ήταν η ΑΝΤΑΝΤ (Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο, Ρωσία, Ιταλία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Ρουμανία, Πορτογαλία, Ιαπωνία) εναντίον των Κεντρικών Δυνάμεων, δηλαδή της Γερμανίας, της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, της οθωμανικής αυτοκρατορίας και της Βουλγαρίας. Η λήξη του πολέμου στις 11 Νοεμβρίου 1918 με τα δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς αποτελεί μια ιστορική μνήμη που δεν ξεχνιέται και τιμάται από όλους.
Η Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, συμμετείχε στο τέλος του πολέμου, στα μέσα του 1917 με την πλευρά της ΑΝΤΑΝΤ πραγματοποιώντας πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Βουλγάρων (συμμάχων της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας) στην περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η χώρα μας, βέβαια, δεν έζησε τον ανελέητο πόλεμο χαρακωμάτων στο «Δυτικό Μέτωπο» Γαλλίας-Βέλγιου, ο οποίος αύξανε καθημερινά τις εκατόμβες των νεκρών χωρίς νικητή. Υπήρξε, όμως, ένας Κρητικός, ο οποίος πολέμησε τρία χρόνια στα χαρακώματα της Βόρειας Γαλλίας. Αυτός ήταν ο δεκαοκτάχρονος Στέλιος Αμανάκης (1896-1960) με καταγωγή από το Καλό Χωριό της επαρχίας Πεδιάδος του νομού Ηρακλείου. Ο Αμανάκης  κατατάχθηκε στην Λεγεώνα των Ξένων το 1914 στην αρχή του  Α Παγκόσμιου Πολέμου και πολέμησε στο Αρράς (1914), στη Μόμ (1915) και στο Βερντέν (1917) στη Βόρεια Γαλλία αποκομίζοντας ισάριθμους σοβαρούς τραυματισμούς. Τιμήθηκε με 13 παράσημα από τη Γαλλία και το Βέλγιο λαμβάνοντας και τη μεγαλύτερη τιμητική διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας, το παράσημο του «Ιππότη του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής». Το 1934 πολιτογραφήθηκε Γάλλος υπήκοος, ενώ το παρανόμι Helios (Ήλιος), που δόθηκε από τους συμπολεμιστές τους στα πεδία των μαχών, τον συνόδεψε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Μετά τον πόλεμο παρέμεινε στη Γαλλία και εργάστηκε ως κομμωτής στην πόλη Λιλ, η οποία βρισκόταν κοντά στα θέρετρα των μαχών που είχε λάβει μέρος. Βετεράνος πολέμου, με αναπηρία, πήρε σύνταξη από το Γαλλικό Κράτος ανέπτυξε πλούσια κοινωνική δράση και δεν σταμάτησε στιγμή να αγωνίζεται και να συμμετέχει σε διάφορους συλλόγους παλαίμαχων στρατιωτών προσπαθώντας να διατηρήσει στην συλλογική μνήμη τη θυσία εκατομμυρίων ανθρώπων στο βωμό του ανθρωποκτόνου πολέμου. Επίσης, στον Β Παγκόσμιο πόλεμο συμμετείχε ενεργά στη Γαλλική Αντίσταση. Πέθανε το 1960 στη Λιλ της Γαλλίας και κηδεύτηκε με μεγάλες στρατιωτικές τιμές.
Ο Στέλιος Αμανάκης πολεμώντας για δυο πατρίδες αποτελεί αξιομνημόνευτο σύμβολο συναδέλφωσης των λαών, πρότυπο αλληλεγγύης και δημοκρατικής δράσης. Ζώντας και πολεμώντας στα χαρακώματα του θανάτου αγωνίστηκε για τα οικουμενικά ιδανικά της ανθρωπότητας, την ελευθερία, την ειρήνη και τη δημοκρατία, ανεξάρτητα από την εθνικότητα.
Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο στα πλαίσια αφιερώματος στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο φιλοξενεί στους χώρους του έκθεση αφιερωμένη στον Στέλιο Αμανάκη, η οποία περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα, έγγραφα, μετάλλια και φωτογραφικό υλικό.