Robert D. Caplan Εκδόσεις ΡΟΕΣ, σειρά “Ο Κόσμος χωρίς σύνορα” Μετάφραση Νάνσυ Κουβαράκου – Επιμέλεια δρ Ε. Καρτάκης γ’ τελευταίο
ΠΡΟΤΥΠΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Ο ΕΜ-ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ ΤΥΡΑΝΝΙΚΟΣ ΡΩΜΑΙΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΙΒΕΡΙΟΣ (1ος μ.Χ. αιώνας) Με ανάπτυξη τώρα και χρόνια μετά τη βόμβα της Χιροσίμα ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ και υποστήριξη δυσάρεστων καθεστώτων με “συνταγές” Ευρωπαίων πολιτικών φιλοσόφων της πολεμικής ιδεολογίας, όπως ο Μακιαβέλι, που υποστήριξε πως η θρησκεία δεν είναι κακή, αλλά οδηγεί στον εξτρεμισμό όταν ο μυστικιστικός χαρακτήρας της καταπατά σε υπερβολικό βαθμό τα εγκόσμια πράγματα. Με πρόταση Μακιαβέλι για διαχωρισμό της ιδιωτικής ηθικής από την πολιτική και άλλων. Για να ολοκληρωθεί από τον Χομπς που έβαλε τα θεμέλια για μια διπλωματία απαλλαγμένη από τη μυστικιστική πίστη στο απόλυτο της μεσαιωνικής εκκλησίας.
Για να σχολιάσει ο Caplan στις σελ. 184 – 185 ότι «πρέπει να προσέξουμε να μην επιστρέψουμε σε μια τέτοια πίστη στο απόλυτο, γιατί αν έχει υπάρξει πρόοδος στην πολιτική αλήθεια, ποια πρόοδος έχει υπάρξει μέσα στην απόλυτη πολιτική σκέψη, βία και εξαθλίωση, αυτή είναι η εξέλιξη από τη θρησκευτική αρετή στο ΕΠΙΓΕΙΟ ατομικό συμφέρον». Αυτό που οδήγησε τη χριστιανική δύση στους ατέλειωτους πολέμους, στις σφαγές και στις εξουθενώσεις των λαών ως σήμερα. Για να έχουμε ξαναεπιστρέψει στις απάνθρωπες μεθόδους των Ρωμαίων αυτοκρατόρων π.Χ. και μετά Χριστό… Οπως ήταν ο Τιβέριος που μετέβαλε την παρανοϊκότητά του σε παράνοια και οδύνη των λαών της εποχής του… Οπως γίνεται και με τις κυρίαρχες υπερδυνάμεις των καιρών μας, που υποστηρίζουν μόνο τον δικό τους πατριωτισμό, παραγνωρίζοντας (όπως και για εμάς το δικαίωμα του πατριωτισμού στους άλλους λαούς του κόσμου…). Παρά το γεγονός ότι ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος Κάντιος (1724 – 1800) οραματίστηκε την παγκόσμια ειρήνη. Η οποία, μετά τη βόμβα της Χιροσίμα κινδυνεύει τα μέγιστα από συνεχείς κινδύνους “ειρηνικής” ή πολεμικής καταστροφής… Ομως, σήμερα εορτή της Μεταμόρφωσης του Χριστού σε όρος υψηλό, στο Θαβώρ, ξαναθυμίζει στην παραστρατημένη εκκλησία του και στη βυθισμένη στο αδιέξοδο του υλιστικού της ατομικισμού, την αΐδιο λάμψη της πάμφωτης μεταμόρφωσής του…
OI MEΓΑΛΟΙ ΤΑΡΑΞΙΕΣ ΣΠΟΥΔΑΙΩΝ ΙΔΕΩΝ
Ο αλτρουισμός (γαλ. altrouism, εκ του λατινικού alter= άλλος, ιταλ. altroui, ο πλησίον, οι άλλοι) η φιλαλληλία, η προς τον πλησίον αγάπη και υπέρ αυτού μέριμνα έστω και επί βλάβη του ατομικού συμφέροντος. Ομως, σύμφωνα με τις απόψεις του Αγγλου φιλοσόφου Θωμά Χομπς (Hobbs 1588 – 1769) που ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συνεχιστές του Βάκωνα, του αληθινού γενάρχη του αγγλικού υλισμού που στήριξε τη γνώση στην παρατήρηση και στο πείραμα, έγινε ο αρχηγός μιας μεγαλοφυούς γενιάς φιλοσόφων (Λοκ – Χομπς, Πρίστλεϋ κ.ά.). Το κεφάλαιο VII του βιβλίου του Caplan “πόλεμος και πολιτική” έχει τίτλο: “Οι μεγάλοι ταραξίες: Χομπς και Μάλθους”. Για να γράψει πως «ο Χομπς επηρεασμένος από τις πολιτικές αναταραχές της εποχής του κατέληξε να πιστεύει ότι ακριβώς όπως η ματαιοδοξία…
ΕΙΝΑΙ ΑΦΥΣΙΚΟΣ Ο ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟΣ;
…αλλά και η υπερβολική σιγουριά μπορούν να τυφλώσουν τους ανθρώπους, έτσι και ο φόβος μπορεί να τους κάνει να βλέπουν καθαρά και να ενεργούν με βάση την ηθική». Οπου όπως γράφει ο Χομπς για την “ουσία της αρετής” αυτή είναι: Να είσαι κοινωνικός με όσους θα είναι κοινωνικοί μαζί σου και τρομερός με όσους δεν θα είναι με τον αλτρουισμό να είναι αφύσικος, αφού οι άνθρωποι είναι άπληστοι και ο αγώνας κάθε ανθρώπου εναντίον όλων των άλλων αποτελεί τη φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας. Με το ζήτημα της ελευθερίας να τίθεται μόνο όταν έχει καθιερωθεί τάξη. Η οποία βέβαια, επιβάλλεται με φόβο και τρόμο (για τους μη συμφωνούντες) όπως γινότανε στην εποχή του Χομπς στης οποίας τα πρότυπα επιστρέφει αναγωγιστικά.
ΜΑΛΘΟΥΣ: ΕΝΑΣ ΜΟΝΑΧΟΣ “ΠΡΟΦΗΤΗΣ” ΤΟΥ ΥΠΕΡΠΛΗΘΥΣΜΟΥ…
Ο Robert Caplan ο οποίος (σ’ αυτό το κεφάλαιο) αναφέρεται και στην καθοριστικής σημασίας θεωρία του Τόμας Μάλθους. Του πρώτου φιλοσόφου που εστίασε τον προβληματισμό του στη θεωρία του αυξανόμενου πληθυσμού. Για να αναλύσει τις πολιτικές επιπτώσεις από τη συνεχή αύξηση του πληθυσμού, αλλά και από τα εδάφη που δεν είχαν αποδώσει για να καλυφθούν οι ανάγκες για τη ζωή των φτωχών καθώς και για τις συνεπακόλουθες ασθένειες και την ποιότητα ζωής. Με αποτέλεσμα οι “προφητικές” και σημαντικές αυτές θέσεις του Μάλθους να οροθετήσουν την πιο σημαντική δημόσια συζήτηση τις πρώτες 10ετίες του 21ου αιώνα… Με τρομακτική αύξηση της φτώχειας, με υποχώρηση της γεωργικής παραγωγής, με μετάλλαξη των παραγόμενων προϊόντων με τους αναγκαστικά επιβαλλομένους τους μεταλλαγμένους σπόρους…
ΠΑΝΤΑ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΗΘΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΥΣΤΥΧΙΑ
Πάντως, το δοκίμιο του Μάλθους (δημοσιεύθηκε το 1798) ήταν μια αντίδραση στην αισιοδοξία των διακεκριμένων στοχαστών της εποχής, ιδιαίτερα του Γουίλιαμ Γκούντγουϊν στην Αγγλία και του Μ. ντε Κοντορσέ στη Γαλλία καθώς και άλλων συγγραφέων. Ομως, ο Μάλθους έγραψε ότι: «Πάντα θα υπάρχει ανηθικότητα και δυστυχία» και ότι «το ηθικό κακό είναι απολύτως απαραίτητο για την ύπαρξη ηθικής αρετής… Επειδή η ηθική απαιτεί τη συνειδητή επιλογή του καλού απέναντι στο κακό. Οπου, χωρίς αυτό να μην μπορεί να υπάρξει αρετή». Δηλαδή, η προθυμία αντιμετώπισης του κακού με τη βία την κατάλληλη στιγμή να αποτελεί χαρακτηριστικό του μεγάλου πολιτικού… Οπως ήδη ξαναναφέραμε για την άποψη αυτή του Μάλθους. Αποψη η οποία ανοίγει διάπλατα -όπως έχει ήδη συμβεί μετά από τις ριζοσπαστικές αυτές απόψεις, ιδιαίτερα στον 20ό και από την αρχή του 21ου αιώνα. Με τους δύο αυτούς μεγάλους “ταραξίες” (όπως χαρακτηρίζει ο Caplan στο βιβλίο του τον Χομπς και τον Μάλθους).
Ο ΧΟΜΠΣ ΕΠΗΡΕΑΣΕ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥΣ
Με τον Χομπς να είναι, ίσως, εκείνος ο φιλόσοφος που διέθετε μια τόσο βαθιά αντίληψη των κινήτρων που βρίσκονται στα θεμέλια της “πολιτισμένης κοινωνίας”. Για να επηρεαστεί και ο τέταρτος πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζέημς Μάντισον (1751 – 1836) να γράψει στα Federalist Papers ότι «τα αίτια της διαμάχης δεν μπορούν να εξαλειφθούν γι’ αυτό μπορούμε να βρούμε ανακούφιση μόνο στα Μέσα Ελέγχου των επιπτώσεών της». Βαθιά η επίδραση του Χομπς στους πρώτους, αλλά και στους μετέπειτα (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων) ηγέτες των Η.Π.Α. μέχρι σήμερα.
ΜΕ ΚΥΝΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ, Ο ΣΟΛΩΝ ΕΠΕΒΑΛΕ ΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
Με κυρίαρχη την άποψη Χομπς σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι ρέπουν προς τη σύγκρουση με μόνη λύση να είναι μια ανώτερη δύναμη (υπερισχύος) που θα τους ελέγχει. Γιατί, από τη δημιουργία των Η.Π.Α. οι Αμερικανοί ηγέτες φοβούνταν πάνω απ’ όλα την αναρχία. Για να φθάσει ο πρόεδρος Μάντισον (που το όνομά του έχει δοθεί στην περίφημη “Madison Avenue” της παγκόσμιας εμποροκρατικής πόλης της Νέας Υόρκης) να υπερασπιστεί! κατά τη διάρκεια της προεδρίας του τις κυνικές μεθόδους που χρησιμοποίησε ο μεγάλος Ελληνας σοφός νομοθέτης Σόλων για να διατηρήσει την τάξη στην Αθήνα… Μετά όμως, από τόσους αιώνες τώρα χρησιμοποιούνται εξόχως πιο κυνικά μέτρα από τις Η.Π.Α., για την τάξη στην Αμερική και σε ολόκληρο τον κόσμο… Παρά το γεγονός ότι οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι ηγέτες όπως και ο “φιλελεύθερος” Χομπς μισούσε τη δημοκρατία. Αυτή την οποία προβάλλουν ως ιδεώδες πολίτευμα για σήμερα και αύριο οι ηγετικοί φορείς της τραγικής εποχής μας, την οποία την κωμωδικοποίησε τόσο εξευτελιστικά απάνθρωπα και αντιδημοκρατικά σε όλο τον πλανήτη μιας οιονεί παγκόσμιας δικτατορίας με πλήθουσα παιδεία για απάνθρωπη επικυριαρχία των νέων υπερ-εξουσιαστικών δυνάμεων. Για να γράψει Robert Caplan
Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΠΡΩΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΕΙ ΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΩΜΕΝΟΥΣ (σελ. 145)
«οι ιδρυτές των Η.Π.Α. συνέχισαν από εκεί που σταμάτησε ο Χομπς να επιδιώκουν να βάλουν τάξη προκειμένου να εξαλειφθεί η αναρχία και να προστατέψουν τον έναν άνθρωπο από τον άλλο… εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο θα κάνουν το εργαλείο αυτής της τάξης να μην είναι τυραννικό… Για να πει, πάλι, ο πρόεδρος Μάντισον ότι: «Η μεγάλη δυσκολία διακυβέρνησης βρίσκεται στο εξής: Πρέπει πρώτα να δώσεις στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να ελέγχει τους κυβερνώμενους και έπειτα να την υποχρεώσεις να ελέγχει τον εαυτό της. Βέβαια,
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΤΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ;
η εξάρτηση από τον λαό αποτελεί αναμφισβήτητα τον πρωταρχικό έλεγχο μιας κυβέρνησης. Ομως η εμπειρία έχει διδάξει στην ανθρωπότητα ότι είναι απαραίτητα και βοηθητικά τα “προληπτικά” μέτρα τα οποία όμως από τους πραγματικούς δημοκράτες θεωρούνται τόσο προκλητικά στην εποχή μας, που τόσο επαίρεται για την ολοκληρωτική επιβολή της σύγχρονης τεχνοκρατικής προόδου». Μιας προόδου η οποία, κατά τον Μάλθους κατά το πρώτο ήμισυ του 21ου αιώνα προβλέπεται ότι θα αυξηθεί από 6 σε 10 δισεκατομμύρια υπερπληθυσμού. Για να υποβληθεί ο πλανήτης σε έσχατη δοκιμασία κρίσης περιβάλλοντος και ανθρώπινης δυστυχίας, χωρίς προηγούμενο. Με ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους να πέφτουν για ύπνο πεινασμένοι, κάθε βράδυ. Τότε, όμως η βία (πολιτική και εγκληματική) θα αποτελεί χρόνιο φαινόμενο σε όλες τις φτωχές περιοχές του κόσμου. Ενώ η λέξη Μαλθουσιανός θα ακούγεται όλο και περισσότερο σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Γιατί, τόσο το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η εξάπλωση των προαστίων, η έλλειψη πόρων και ο υπερπληθυσμός επιβάλλουν όρια στην ανάπτυξη. Την απόλυτη ανάγκη των οποίων πρώτος αναγνώρισε ο Μάλθους. Οχι όμως με κυνικά και φασιστικά μέτρα.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Αλλά με υπερδημοκρατικά ιδεώδη αληθινής ανθρωπιστικής διακυβέρνησης. Μέτρα όμως τα οποία εκ προοιμίου, αποκλείει το έργο του Robert Caplan. Γιατί αυτό, σε όλα του τα σημεία προβάλλει τις μεθόδους των προληπτικών επεμβάσεων με μεγάλη μαεστρία, αλλά με καταφανή σκοπιμότητα, για αποδοχή νέων ολοκληρωτικών μέτρων παγκόσμιας επικυριαρχίας. Με αυτή την αντίληψη όμως ο συγγραφέας αποδυναμώνει αναγωγιστικά και την ίδια την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, όπως και τις σύγχρονες. Για να υποστηρίξει τις τιμωρητικές μεθόδους… τις οποίες αποκλείει για τη μέγιστη υπερκυρίαρχη δύναμη και τις επιβάλλει για τις υποκυριαρχούμενες αδύνατες ή ηττημένες δυνάμεις και οι αποκλεισμοί.
ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙ ΣΚΛΗΡΕΣ ΧΩΡΕΣ
(π.χ. ηττημενη Γερμανια 2 φορες, Ρωσια κ.λπ.) Ομως πόσο μεταμορφώθηκαν για να μην ξαναγίνουν επικίνδυνες και προκλητικές και πάλι; Με μέγιστο παράδειγμα το κράτος του Ισραήλ, το οποίο βίωσε τη μεγάλη τραγωδία του ολοκαυτώματος, για να ολοκαυτώνει τώρα, τους αντιπάλους του, στρατιωτικά στη Μ. Ανατολή; Ο συγγραφέας πάντως, στο κεφάλαιο, με τίτλο “Ο κόσμος του Αχιλλέα: Αρχαίοι στρατιώτες και σύγχρονοι μαχητές” αναφέρεται στη γέννηση μιας νέας τάξης μαχητών, σκληρότερων από ποτέ και καλύτερα οπλισμένων. Η συντριβή των οποίων θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα της αντίδρασής μας και όχι από το διεθνές δίκαιο. Δηλαδή ανοιχτή, διεθνώς ομολογία για νέα εποχή παγκόσμιας υπερκυρίαρχης επιθετικής προληπτικότητας.
ΜΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΤΗΤΑ
Ακόμα, όμως, και στην περίπτωση μιας ενδεχόμενης παγκόσμιας διακυβέρνησης. Κατά τα πρότυπα πρώιμων αυτοκρατοριών που αποτελούν παραδείγματα πολιτικών συστημάτων στα οποία διαφορετικές και απομακρυσμένες περιοχές συνδέονται μέσω εμπορίου και πολιτικών συμμαχιών, μπορεί να εξομοιωθούν με τη σημερινή πραγματικότητα μέσα στο κλίμα του γοργά αναπτυσσόμενου παγκόσμιου εμπορίου: Με ανάδυση ενός είδους χαλαρής παγκόσμιας διακυβέρνησης η οποία θα εμποδίζει το ξέσπασμα ενός καταστροφικού πολέμου ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες μεγάλες δυνάμεις όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα… Για να τονίσει εμφατικά ο R. Caplan ότι: «Ακόμα όμως και μια τέτοια αδύναμη συνεργασία θα απαιτήσει την οργανωτική βάση μιας μεγάλης δύναμης, εννοώντας βέβαια, την υπερκυρίαρχη οργανωτικότητα της Αμερικής».
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΡΟΤΥΠΟ Ο ΤΥΡΑΝΝΙΚΟΣ ΡΩΜΑΙΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΙΒΕΡΙΟΣ ΤΟΥ 1ου μ.Χ. ΑΙΩΝΑ
Για να μας επιστρέφει στο τελευταίο κεφάλαιο στην αρχαία ρωμαϊκή αυτοκρατορία, με τίτλο “Τιβέριος” ο αυτοκράτορας των αρχών του 1ου αιώνα μ.Χ. Αυτός που στην αρχή της αυτοκρατορίας της ισχύος έκαμε πολλά σπουδαία. Για να γίνει όμως από το 23 μ.Χ. μέχρι τον θάνατό του το 33 μ.Χ. ο χειρότερος τύπος τυράννου… Ωστόσο η ένταση της απόλυτης εξουσίας ήταν αυτή που τελικά κλόνισε το μυαλό του και τον οδήγησε στα πολλά λάθη και τις σκληρότητες. Βασικά, κατά την άποψη πολλών ιστορικών, η Ρώμη επιβίωσε τόσο καιρό στη Δύση χάρη στον Τιβέριο… Για να τονίσει (σελ. 236) και τα εξής τόσο πρόδηλα και τόσο αντιδημοκρατικά… …«Μακάρι οι μελλοντικοί μας ηγέτες να επαινεθούν για την επιμονή τους, τον διεισδυτικό νου τους και την ικανότητά τους να φέρουν ευημερία. Ευημερία σε μακρινά μέρη κάτω από την ήπια αυτοκρατορική επιρροή της Αμερικής…». Δηλαδή: ΡΑΧ ROMANA – PAX AMERICANA όπως είναι ο τίτλος ενός άπαιχτου θεατρικού μου έργου που έγραψα το 1980. Οκτώ χρόνια μετά την κυκλοφορία του ποιητικού μου έργου Massa Contusa A’ vision for Αmerica και εφτά χρόνια πριν από το άλλο ποιητικό έργο για τη Νέα Υόρκη με τίτλο “Αβυσσος” του κόσμου μας. Ομως τώρα ξαναζούμε τη Ρωμαϊκή Υπερεξουσιαστικότητα με νέες ανταγωνιστικότητες όπως τις ζούμε τώρα και στην Κρήτη ανάμεσα σε Αμερική – Ελλάδα – Κίνα – Ρωσία – Γερμανία.
