Πολυχρόνης Ι. Πολυχρονίδης

■ Εβαλε τη σφραγίδα του σε μεγάλες αποφάσεις και σημαντικά έργα – Περιουσία του: Ενα δυαράκι διαμέρισμα στην οδό Αθ. Διάκου στην Αθήνα

Φανταστείτε στις επόμενες εκλογές να σας χτύπαγε την πόρτα ένας υποψήφιος βουλευτής του Νομού και ζητώντας να τον στηρίξετε να σας έλεγε ότι θα έμενε πιστός για 45 χρόνια στο καθήκον του.
Oτι θα έφτιαχνε στα Χανιά Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και συγκοινωνίες. Οτι θα έδινε μάχη για την κάθαρση και την εντιμότητα στην πολιτική ζωή. Οτι θα υπερασπιζόταν τη Δημοκρατία σε καιρούς σκοτεινούς. Οι περισσότεροι θα τον αποκαλούσατε “τσαρλατάνο” κλείνοντας την πόρτα και γυρνώντας στους οικείους σας θα λέγατε ότι «δεν υπάρχουν τέτοιοι πολιτικοί». Κι όμως, στην πολιτική ιστορία του Νομού Χανίων υπήρξε ένας που τα έκανε άλλα αυτά και άλλα τόσα.
Ο λόγος για τον Πολυχρόνη Ι. Πολυχρονίδη, έντεκα φορές βουλευτή Νομού Χανίων, τέσσερις φορές υπουργό (Δικαιοσύνης, Δημόσιας Τάξης, Εμπορίου και Ναυτιλίας, υφυπουργός Εμπορίου), Γενικό Διοικητή Κρήτης. Τον Χανιώτη πολιτικό, σύμβολο ήθους, εντιμότητας και προσφοράς στην τοπική και όχι μόνον κοινωνία.
Σήμερα, 30 χρόνια από τον θάνατό του (1η Νοεμβρίου 1985), η πολιτική ζωή στη χώρα περιστρέφεται συνήθως γύρω από μεγαλοστομίες, διαξιφισμούς για το θεαθήναι, υποσχέσεις, σκάνδαλα, κουβέντες βαριές. Επί της ουσίας, μία χώρα ρημαγμένη, μία κοινωνία απογοητευμένη από την πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου. Κάποιοι -λίγοι δυστυχώς- παλεύουν για κάτι καλύτερο, αλλά η συνηθέστερη διαπίστωση που ακούς σε πολιτικές συζητήσεις είναι ότι από τη χώρα σήμερα λείπουν οι πολιτικοί με όραμα, διάθεση και ικανότητα. Ισως έμειναν στα έδρανα της παλιάς Βουλής των Ελλήνων…

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ…
Ανατρέχοντας στο “βιογραφικό” και τα πεπραγμένα του Πολυχρονίδη διαπιστώνει κανείς ότι για να αποτυπώσει το μέγεθος της προσφοράς του δεν αρκούν οι στήλες μιας εφημερίδας. Αξίζει όμως να ξεχωρίσουμε κάποια στιγμιότυπα της ζωής του. Για να αναπολούν… οι παλιοί και να απαιτούν… οι νεότεροι. Το έργο που άφησε ο Πολυχρόνης Πολυχρονίδης, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, ήταν παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Η πλειοψηφία όμως των ανθρώπων που κάθισαν στα έδρανα της Βουλής των Ελλήνων μετά τον θάνατό του  αποδεικνύει ότι δυστυχώς δεν ήταν ο φωτεινός κανόνας μα η εξαίρεση.
Η ανταμοιβή του δεν ήταν υλική. Πεθαίνοντας άλλωστε την 1η Νοεμβρίου του 1985 στην Αθήνα είχε ως περιουσία ένα δυαράκι στην οδό Διάκου. Ο Πολυχρόνης Πολυχρονίδης ανταμείβεται όσο μένει ζωντανή η μνήμη του. Μεγαλύτερη ανταμοιβή του θα είναι να βρεθεί ο πολιτικός αυτός που θα συνεχίσει το έργο του.

Δημοκρατία και κοινωνική ειρήνη
Ο Πολυχρονίδης δραστηριοποιήθηκε πολιτικά μέσα στα πιο δύσκολα και σκοτεινά χρόνια της ελληνικής ιστορίας. Πρώτη φορά εκλέγεται βουλευτής με το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις εκλογές του 1932, όντας προσωπική επιλογή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Εκτοτε, εκλεγόταν συνεχώς βουλευτής Χανίων για 45 χρόνια μέχρι και το 1977, με εξαίρεση φυσικά τις περιόδους που η Βουλή ήταν κλειστή λόγω πολέμου, κατοχής ή δικτατοριών.
Πρώτος αγώνας για τη Δημοκρατία επί δικτατορίας Μεταξά. Ο Πολυχρονίδης συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για την τοπική εξέγερση της 28ης Ιουλίου 1938. Εκτοπίζεται στη Νάξο διότι «δίδει πλείστας όσας αφορμάς λόγω των αντεθνικών του φρονημάτων και οι ενέργειές του θέτουν εις κίνδυνον την ησυχία και την ασφάλεια της περιοχής του Νομού Χανίων».
Στη διάρκεια της κατοχής συμμετέχει στην Εθνική Οργάνωση Κρήτης. Τον Οκτώβριο του ’41 φυλακίζεται ξανά και ακολουθεί ο εκτοπισμός του από την Κρήτη μέχρι και την απελευθέρωση των Χανίων.  Μέσα στον εμφύλιο αναλαμβάνει Γενικός Διοικητής Κρήτης, με το νησί σε στρατιωτικό νόμο. Στόχος του η κοινωνική ειρήνη. Δίνει τη δυνατότητα παραγραφής των αξιόποινων πράξεων και καταδικαστικών αποφάσεων σε όσους αντάρτες παραδώσουν τα όπλα τους. Ακυρώνει τις εξορίες και εισηγείται την κατάργηση του στρατιωτικού νόμου και των έκτακτων στρατοδικείων, αλλά και τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Μέσα από τις πρωτοβουλίες του οι οικογένειες του νησιού “μονιάζουν” ξανά.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 συμμετέχει στη συγκρότηση της Ενωσης Κέντρου, η οποία ευελπιστεί να βάλει “φρένο” στη σκληρή περίοδο διώξεων και καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη δεξιά. Δίνει μάχη για την απλή αναλογική, την οποία μέχρι σήμερα κάποιοι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ως προεκλογικό πυροτέχνημα.
Ως υπουργός Δικαιοσύνης το 1964 εφαρμόζει τα μέτρα ειρήνευσης δεχόμενος λυσσαλέο πόλεμο από τη Δεξιά και τον προσκείμενο σε αυτήν Τύπο της εποχής. Στόχος του εκείνες τις ημέρες να μην υπάρχει ούτε ένας πολιτικός κρατούμενος τη μέρα του Πάσχα. Με κλειστή τη Βουλή λόγω αργίας αναλαμβάνει την ευθύνη και αποφυλακίζει συνολικά 872 άτομα. Στη συνέχεια ο Πολυχρονίδης βάζει λουκέτο στις φυλακές της Γυάρου και πέφτει… πάνω στην υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη. Παύει τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου (και διατελέσαντα  στη συνέχεια “πρωθυπουργό” της χούντας) Κ. Κόλλια για παράνομες επεμβάσεις στην έρευνα και ζητά απόλυτη διαφάνεια. Γι’ αυτή τη διαφάνεια άλλωστε θέτει σε εφαρμογή το γνωστό πλέον σε όλους μας σήμερα “Πόθεν έσχες” των πολιτικών. Ως υπουργός Δημόσιας Τάξης επιχειρεί να αποκαταστήσει τη νομιμότητα στα Σώματα Ασφαλείας και το νομοσχέδιο για την προαγωγή Αξιωματικών και στελεχών τους είναι η αφορμή για να συγκρουστεί με τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο. Η χούντα των συνταγματαρχών “φρενάρει” την ταχεία πορεία εκδημοκρατισμού της χώρας που προωθούσε ο Πολυχρονίδης, τον οποίο φυλακίζει στο Γουδή και στη συνέχεια εξορίζει στην Ανάφη. Από τις πρώτες ενέργειες του δικτατορικού καθεστώτος ήταν το κλείσιμο της ημερήσιας τοπικής εφημερίδας των Χανίων που εξέδιδε ο Πολυχρονίδης, του ιστορικού “Παρατηρητή”. Ο Πολυχρονίδης αρνείται να υποστεί τη λογοκρισία του Τύπου και δεν τον εκδίδει ξανά.

Παιδεία
Μετά τη γερμανική κατοχή ιδρύει στα Χανιά την Επαγγελματική Σχολή “Ο Δαίδαλος” στην οδό Μυλωνογιάννη. Ακολουθεί η Ανώτατη Σχολή Οικιακής Οικονομίας Χανίων “Αριάδνη” (ΑΣΟΟΧΑ) και η Ανώτατη Δημόσια Σχολή Εμπορικού Ναυτικού Χανίων, την οποία μάλιστα ίδρυσε ως υπουργός της “κυβέρνησης των 50 ημερών” των Γ. Παπανδρέου και Σ. Βενιζέλου το 1963! Είπατε τίποτε για “περίοδο χάριτος;”…
Μετά τη δικτατορία του 1967 ο Πολυχρονίδης επιστρέφει στα Χανιά και εκλέγεται βουλευτής με την Ενωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις. Κυρίως με δικές του αποφάσεις μπήκαν οι βάσεις για την ίδρυση του Πολυτεχνείου στα Χανιά, ενώ όρισε ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης θα έχει έδρα στο Ρέθυμνο και περισσότερες Σχολές στο Ηράκλειο. Αμέσως μετά υλοποιεί ένα παλιό του όραμα. Την ίδρυση του Πνευματικού Κέντρου Χανίων, ενώ τη λίστα της προσφοράς του στον τομέα της Παιδείας συμπληρώνουν και άλλες ενέργειες μικρότερης κλίμακας.

Δεν υπέκυπτε σε πιέσεις
Πρέπει να σημειωθεί ότι δύο φορές που επιχειρήθηκε να αποτραπεί η προσπάθειά του, ως υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, για διαφάνεια στην πολιτική ζωή του τόπου και εκδημοκρατισμό των Σωμάτων Ασφαλείας, ήρθε σε σύγκρουση με τον τότε πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου. Υπέβαλε δύο φορές την παραίτησή του με επιστολές – μνημεία πολιτικής υπευθυνότητας και ήθους προς τον πρωθυπουργό, παραιτήσεις όμως που δεν έγιναν αποδεκτές από τον Γ. Παπανδρέου. Εγνώριζε ο τελευταίος ότι ο Πολ. Πολυχρονίδης είχε δίκιο και δεν παρενέβη παραπέρα στην εκτέλεση των καθηκόντων του.

Υποδομές & Οικονομία
Μετά την κατοχή ο Πολυχρονίδης βάζει τις βάσεις για μεγάλα έργα υποδομής στον Νομό Χανίων, ενώ ως υφυπουργός Εμπορίου επί κυβέρνησης Πλαστήρα ακολουθεί προστατευτική πολιτική για τους ελαιοπαραγωγούς, επιβάλλει έλεγχο στις τιμές των βιομηχανικών προϊόντων προς όφελος παραγωγών και καταναλωτών. Οργανώνει τον θεσμό των Λαϊκών Αγορών και υποχρεώνει τις τράπεζες να επιδοτούν τη βιοτεχνία.
Σε τοπικό επίπεδο, πιστώνεται λιμενικά έργα στη Σούδα και στο Καστέλι και έργα που προστάτευσαν το ενετικό λιμάνι. Αυτός ήταν άλλωστε που συγχώνευσε τα επαρχιακά Λιμενικά Ταμεία του Νομού σε ένα και έφερε ακτοπλοϊκή συγκοινωνία στην Κρήτη με το πλοίο “Φαιστός”.
Εν έτει 2015 ψάχνουμε να “μπαλώσουμε” τρύπες… στο φράγμα Βαλσαμιώτη, ενώ 57 χρόνια πριν ο Πολυχρονίδης συντάσσει μελέτες για κατασκευή μεγάλων αρδευτικών έργων στην ενδοχώρα του Νομού Χανίων.
Χωρίς “Ε.Σ.Π.Α.” και κοινοτικά κονδύλια… ο Πολυχρονίδης κάνει έργα οδοποιίας στα Χανιά. Επεκτείνει το εθνικό οδικό δίκτυο και κάνει συνεχείς βελτιώσεις. Ο δρόμος φτάνει σχεδόν σε όλη την ενδοχώρα του Νομού.