Πολύπλευρο παιχνίδι στην Ουκρανία

Πριν 10 χρόνια είχαμε την “πορτοκαλί επανάσταση” στην Ουκρανία μεταξύ δύο στρατοπέδων. Το ένα των “πορτοκαλί” του φιλοδυτικού προέδρου Γιουτσένκο με την τέως πρωθυπουργό Γιούλια Τιμοσένκο και το άλλο των “γαλάζιων” του πρωθυπουργού Γιαννούκοβιτς. Και οι δύο, με το ίδιο όνομα Βίκτωρ, εμάχοντο για τα σκάνδαλα και διαφθορά. Στην ουσία πίσω τους κρυβόταν η διένεξη μεταξύ Ρωσίας και Δυτικών, οι οποίοι κόβοντας και ράβοντας στα μέτρα τους την κατάσταση κατάφεραν να αλλάζουν την πολιτική της “κυανοκίτρινης” χώρας και να κάνουν τους Ουκρανούς να αμφιταλαντεύονται, αν θα μείνουνε στον χώρο της παραδοσιακής Ανατολής ή θα προσδεθούν στο άρμα της Δύσης.
Δύο μήνες τώρα διαρκούν τα γεγονότα στο Κίεβο και δεν θα ’πρεπε να μας ξαφνιάζουν. Ο,τι συμβαίνει σήμερα έχει πολιτικό χαρακτήρα. Το επιστέγασμα όμως είναι οικονομικό.
Ησαν αναμενόμενα και προετοιμασμένα αφενός, απ’ τις “ελίτ” στις ΗΠΑ και Ε.Ε. και αφετέρου απ’ τη Ρωσία, για να ρυθμίσουν ο καθ’ ένας με κάποιον συγκερασμό προσωρινώς τα συμφέροντά τους. Τούτο όμως παρουσιάζει δυσεπίλυτα προβλήματα, διότι η Ουκρανία έχει ν’ αντιμετωπίσει ζήτημα προσδιορισμού ταυτότητας και παράλληλα ζήτημα δημοκρατίας.
Μετά τόσα χρόνια απ’ την κατάρρευση της ΕΣΣΔ η εθνική ανεξαρτησία τους δεν έχει αποκτηθεί και παρά την “πορτοκαλί” επανάσταση τα πολιτικά πρόσωπα δεν ανανεώθηκαν. Το σύστημα του δικομματισμού εναλλασσόταν στην εξουσία, η διαφθορά εδημιούργησε τεράστια χρέη και μια οικονομία εξαρτημένη από τη Μόσχα. Δεν μπόρεσαν ν’ αποκτήσουν κυβέρνηση ευρέως συνασπισμού, να κάνουν στροφή απ’ το προεδρικό στο κοινοβουλευτικό σύστημα, να αποτρέψουν το ενδεχόμενο διαμελισμού που θα ’χει παγκόσμιο αντίκτυπο και όσον αφορά την πορεία τους προς την Ε.Ε. να προκαλέσουν δημοψήφισμα.
Το μεγάλο τμήμα των Ουκρανών της Δύσης επιθυμεί την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. πράγμα που θεωρείται ότι θα τους απελευθερώσει απ’ την επιρροή και καταπίεση των Ρώσων. Πιστεύουν ότι θα σταματήσει η “ρωσοποίησή” τους. Η προσπάθεια της Ε.Ε. να πλανέψει την Ουκρανία με την ευρωπαϊκή της πορεία είναι αλληλένδετη με τις επιδιώξεις του ΝΑΤΟ να την κάνει μέλος του.
Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι, αν ενταχθεί η Ουκρανία στην ευρωπαϊκή οικογένεια, η Ε.Ε. θα πρέπει να αναλάβει τεράστια βάρη για να δυναμώσει την οικονομία της και να ελεγχθούν οι μηχανισμοί της αγοράς. Στον δρόμο δε για την οικονομική σταθεροποίησή της, διόλου απίθανο να αναζητηθεί η πρακτική του Δ.Ν.Τ., πράγμα που θα διαγράψει το μέλλον της όπως και στην Ελλάδα.
Στις διαδηλώσεις κρύβεται αυτό που συμβαίνει στα παρασκήνια.
Οι Ουκρανοί βρίσκονται σε διάσταση. Η κοινή γνώμη έχει διχαστεί στο δυτικό τμήμα όπου κυριαρχεί ο ουκρανικός εθνικισμός και στο ανατολικό, το ρωσόφωνο, όπου το κομμουνιστικό κόμμα είναι ισχυρό. Το ερώτημα είναι, αν Ε.Ε. και Ρωσία διακινδυνεύσουν τα προσοδοφόρα οικονομικά τους συμφέροντα για χάρη της Ουκρανίας. Πάντως τη διάσταση αυτή αξιοποιούν οι δυτικοί για να αποδυναμώσουν τη ρωσική επιρροή. Αυτό χρονολογείται απ’ τη 10ετία του ’90, όταν προσπάθησαν να εντάξουν στο ΝΑΤΟ τη Γεωργία και την Ουκρανία. Το δέλεαρ για την Ουκρανία ήταν να στείλει βοήθεια στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Η διεύρυνση όμως σκόνταψε στον πόλεμο Ρωσίας – Γεωργίας το 2008 και την εκλογή του Ρωσόφιλου Γιαννούκοβιτς που υπεσχέθη αδέσμευτη πολιτική.
Τώρα ούτε ο Γιαννούκοβιτς ούτε η αντιπολίτευση κάνουν υποχωρήσεις με αποτέλεσμα να είναι άγνωστο, αν θα επέλθει εκτόνωση.
Υπάρχει κίνδυνος να κλιμακωθεί η αντιπαράθεση και να ξεσπάσει εμφύλιος και να διαμελισθεί η Ουκρανία κατά το προηγούμενο της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο.
Η Μόσχα θέλει την Ουκρανία υπό επιτήρησιν, γιατί διακυβεύεται η ανεξαρτησία της στους δρόμους του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην Ευρώπη όπως και η γεωστρατηγική της επιρροή στη Μαύρη θάλασσα. Ο Πούτιν θα κάνει τα πάντα για να κρατηθούν οι ισορροπίες σ’ αυτή τη χώρα, εκτός κι αν δεν αποτραπούν τα χειρότερα!